Kabinet erkent: afschaffing groen beleggen schaadt duurzame investeringen

In antwoorden op Kamervragen bevestigt de staatssecretaris van Financiën na vragen van D66 en 50PLUS dat de afschaffing haaks staat op Europese en nationale klimaatdoelstellingen. Toch legt Van Oostenbruggen de beslissing tot eventuele heroverweging bij een volgend kabinet.

Miljard aan investeringen in gevaar
Het demissionaire kabinet besloot eerder om de fiscale faciliteiten voor groen beleggen te versoberen en per 1 januari 2027 krijgen beleggers en spaarders helemaal geen belastingvoordeel meer als zij investeren in duurzame projecten, wat verstrekkende consequenties heeft voor spaarders, groenfondsen en ondernemers.

De afschaffing van de regeling, die het gevolg is van een door de Tweede Kamer aangenomen amendement, zal volgens het kabinet leiden tot het volledig opdrogen van inleg in groenfondsen. Het vermogen dat spaarders en beleggers in groenfondsen inleggen, wordt per direct veel lager en gaat volgens de staatssecretaris per 1 januari 2027 naar 0 euro.

De impact hiervan is groot. Jaarlijks zouden ongeveer 1.250 investeringen in groene projecten met een totaal projectvermogen van rond 1,6 miljard euro niet meer onder de Regeling groenprojecten in behandeling kunnen worden genomen. Deze projecten zorgen momenteel voor emissiereducties van circa 575.000 ton CO2 en 300.000 kg NOx per jaar.

Strijdig met klimaatbeleid
Het kabinet erkent in de beantwoording dat er sprake is van beleidsinconsistentie. ‘Dit signaal staat haaks op de duurzame ambities,’ aldus de staatssecretaris.

De huidige hefboom van de Groenregeling is 1 euro : 29-34 euro. ‘Dit betekent dat elke door de overheid geïnvesteerde euro leidt tot circa 32 euro aan investeringen in duurzame maatregelen,’ licht de staatssecretaris toe. Uitgedrukt in milieuwinst wordt 263 tot 300 miljoen euro aan milieukosten bespaard met een kostenpost voor de overheid van 30 miljoen euro.

Verlies aan vertrouwen en kennis
De banken en experts waarschuwen dat de plotselinge wijziging ervoor zorgt dat de overheid als onbetrouwbaar wordt gezien. Het kabinet erkent dit risico en wijst ook op de mening van RVO die vindt dat het ‘van groot belang is dat het kabinet zo veel mogelijk duidelijkheid biedt over het klimaat- en energiebeleid.’

D66 wijst in de vragen aan het kabinet ook op het krimpen van groenbanken, verlies aan specialistische kennis en expertise, wat weer negatieve gevolgen heeft voor de financierbaarheid van duurzame projecten. Op de vraag of het kabinet maatregelen overweegt om deze kennisinfrastructuur te behouden, is het antwoord van de staatssecretaris kort maar krachtig: ‘Op dit moment overweegt het kabinet geen maatregelen.’

Geen volwaardig alternatief
Hoewel er andere fiscale regelingen bestaan, zoals de MIA/VAMIL-regeling voor milieu-investeringen, kan dit het wegvallen van de groenregeling niet compenseren. ‘Het budget wordt ook gekort, waardoor de milieu-investeringen nog minder zullen worden en dus met het verdwijnen van de groenregeling in totaal meer dan gehalveerd worden,’ aldus de staatssecretaris.

De conclusie is duidelijk voor Van Oostenbruggen: ‘Met de huidige bezuinigingen én het verlies van private inleg kunnen de alternatieven dus niet dezelfde effectiviteit en schaal realiseren.’

Bal bij volgend kabinet
Op de vraag of het kabinet bereid is de afschaffing te heroverwegen of uit te stellen, verwijst de staatssecretaris naar het demissionaire karakter van het huidige kabinet. ‘Het huidige kabinet is inmiddels demissionair. Het is aan het volgende kabinet om politieke keuzes te maken en eventueel maatregelen voor te stellen.’

Wel zegt het kabinet toe dat RVO periodiek zal blijven rapporteren over het aantal afgegeven groenverklaringen en het projectvermogen dat daarbij hoort, om de gevolgen van de afschaffing te monitoren.