Regionale energiestrategieën (RES): handreiking pleit voor 50 procent lokaal eigendom bij zonneparken

De geografische indeling voor de RES voor het Klimaatakkoord werd afgelopen week officieel bekend. Nederland wordt in 30 regio’s verdeeld. De handreiking voor de regio’s is opgesteld door de rijksoverheid, het Interprovinciaal Overleg (IPO), de Unie van Waterschappen en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG).

Overprogrammering
Iedere regio moet een strategie opleveren voor de uitrol van onder meer duurzame energie. Daarbij gaat het om een regionale invulling van het op te stellen vermogen in megawatt(piek) (en verwachte megawattuur) voor hernieuwbare energie op land – te weten wind- en zonne-energie – en de betekenis hiervan voor de elektriciteitsinfrastructuur. Hierbij wordt rekening gehouden met ruimtelijke kwaliteit, regiospecifieke kansen, maatschappelijk draagvlak en de afweging met andere (ruimtelijke) belangen. De regio’s wordt gevraagd om in eerste instantie te sturen op overprogrammering om de nationale doelstellingen te kunnen halen. Het is de verwachting dat de nodige zoekgebieden af zullen vallen of kleiner zullen worden naarmate er wordt toegewerkt naar de uitvoeringsfase.

Ook zon-op-dak betrekken
Naast de afspraak om ten minste 35 terawattuur grootschalig hernieuwbaar op land in 2030 gerealiseerd te hebben, worden regio’s in de handreiking ook aangemoedigd om kleinschalig zon-op-dak te betrekken in hun RES. Hierin wordt een autonome groei verwacht van 7 terawattuur in 2030. Het extra vermogen dat boven deze 7 terawattuur gerealiseerd kan worden, mag volgens de opstellers van de handreiking meegerekend worden als extra ambitie boven op de 35 terawattuur.

50 procent lokaal eigendom
In de handreiking wordt ook uitgebreid stilgestaan bij participatie van burgers in energieprojecten. Zo zijn er 10 suggesties opgenomen voor participatie. Zo wordt onder meer gesproken over de ambitie van 50 procent lokaal eigendom. ‘Voor de maatschappelijke acceptatie is het van belang dat het eigenaarschap en de opbrengst van wind- en zonneparken meer in de omgeving landen’, aldus de schrijvers van de handreiking. ‘De ontwikkeling van wind- en zonneparken mag niet louter aan de initiatiefnemers worden overgelaten. Maak op gemeentelijk, regionaal en provinciaal niveau gecombineerde visies voor de energie- en landschapsopgave, zo mogelijk gekoppeld aan andere gebiedsopgaven.’

Verder wordt er gepleit voor 1 opgave voor grootschalige wind én zon: ‘In lijn met het landelijk Klimaatakkoord is het logisch om in de RES’en voor grootschalige opwekking met wind- en zonne-energie de gezámenlijke opgave vast te leggen; dus nog “techniekneutraal”. Dat biedt de mogelijkheid om per gebied tot een best passende combinatie van wind en zon te komen.’

Doelstelling (zonne)warmte
In de RES’en moet ook een Regionale Structuur Warmte opgenomen worden. Dat is een voorstel voor de regionale verdeling van warmte met daarin opgenomen hoe het warmteaanbod, de warmtevraag, en de infrastructuur op regionaal niveau, met elkaar kunnen worden verbonden en wat hierin de ambitie is (red. dit ook als voorbereiding op de transitievisie warmte die iedere gemeente in 2021 gereed dient te hebben). Daarbij moet de totale warmtevraag binnen de regio in kaart gebracht en gevalideerd zijn, maar moeten ook de beoogde warmtebronnen – zoals zonnewarmte – naar voren komen.

Doorrekening PBL
Regio’s zorgen ervoor dat de concept-RES, die wordt ingebracht door de voorzitter van de stuurgroep, minimaal is geaccordeerd door Gedeputeerde Staten, de colleges van burgemeester & wethouders, de waterschapsbesturen en ter kennisgeving is voorgelegd aan gemeenteraden, Provinciale Staten en de Algemene Vergadering van de waterschappen. De concept-RES wordt via het Nationaal Programma RES ter doorrekening voorgelegd aan het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Mocht na oplevering van de concept RES’en onverhoopt blijken dat de som van wat de verschillende RES’en opleveren niet optelt tot de landelijke doelstelling van ten minste 35 terawattuur, dan zal getracht worden de opgave alsnog, op een rechtvaardige wijze, over de regio’s te verdelen.