Netbeheerders: aansluiten meer windmolens en zonnepanelen dan 35 terawattuur in 2030 niet realistisch

30 energieregio’s hebben in de voorbije periode de Regionale Energiestrategie (RES 1.0) opgesteld. Daarbij hebben de regio’s het gezamenlijke bod uit de concept-RES’en verhoogd van zo’n 52,5 terawattuur naar bijna 55 terawattuur. Een deel van dit bod is overprogrammering. De netbeheerders hebben voor de 30 RES-regio’s de impact van hun plannen op de infrastructuur doorgerekend.

165 knelpunten
In totaal hebben de netbeheerders gerekend aan 244 elektriciteitsstations die de verbinding vormen tussen het landelijke hoogspanningsnetwerk en het regionale middenspanningsnetwerk. De RES-plannen veroorzaken hierop 165 knelpunten. Om die op te lossen, zijn 56 nieuwe stations en 133 uitbreidingen van bestaande stations nodig. Deze bijna 200 aanpassingen vergen volgens de netbeheerders een grote sprong in aantal werkzaamheden voor de komende jaren.

62 tot 172 hectare
Naar verwachting is voor de noodzakelijke aanpassingen van de elektriciteitsinfrastructuur tussen de 62 en 172 hectare ruimte in het Nederlandse landschap en in dorpen en steden nodig. Ook ondergronds is volgens de netbeheerders veel ruimte nodig. De kosten van de benodigde aanpassingen lopen op tot meer dan 3 miljard euro. Aanpassingen op het landelijk net van TenneT, in de lokale distributienetten – laagspanning en middenspanning – en voor andere sectoren zijn hier niet in meegenomen. Dat geldt óók voor de verbindingen tussen de stations, die nieuw moeten worden aangelegd of moeten worden aangepast.

Besparingen
Uit een berekening van de plannen van de regio’s blijkt dat er vaak nog flinke ruimtebesparingen en kostenbesparingen mogelijk zijn door in ambities rekening te houden met efficiënt gebruik van het energiesysteem.

Hoeveel van de plannen in 2030 aangesloten zullen zijn op het stroomnet is volgens de netbeheerders sterk afhankelijk van regionale kenmerken. In stedelijke gebieden, met elektriciteitsnetten die van oudsher passen bij een hoge energievraag, kunnen veel van de plannen in 2030 zijn aangesloten. Ook in gebieden waar de ambitie al is ingevuld met wind- en zonneparken in wording, is dit het geval. In meer landelijke gebieden, met van oudsher minder elektriciteitsnetten, zullen tot en met 2030 minder plannen gerealiseerd kunnen worden. Dat geldt ook voor regio’s met hoge ambities, waar nu nog weinig duurzame opwek gerealiseerd is.

Niet realistisch
Veel meer dan het nationale doel aansluiten is volgens de netbeheerders dan ook niet realistisch, gezien de grote opgaven in de sectoren mobiliteit, industrie en gebouwde omgeving en de grote hoeveelheid werk aan onderhoud de komende jaren. ‘Door de omvangrijke financieringsopgave - met name bij de regionale netbeheerders, de schaarste aan beschikbaar technisch personeel en de lange doorlooptijden van ruimtelijke ordeningsprocedures, zijn er grenzen aan de mogelijkheden om nieuwe infrastructuur te realiseren’, stellen zij. ‘Een enorme opschaling van elektriciteitsnetten in een kort tijdsbestek is daardoor niet zomaar mogelijk.’

Aanbevelingen om te versnellen
Om de verbouwing van het elektriciteitsnet te versnellen, doen de netbeheerders een aantal aanbevelingen aan de rijksoverheid. Zo moeten prikkels geïntroduceerd worden voor het efficiënt benutten van het energienet, zodat producenten en consumenten rekening houden met de beschikbare capaciteit.

Verder willen de netbeheerders dat investeringen in opslag, conversie en duurzame regelbare gasoplossingen lonend gemaakt worden.

Strategie voor zon-op-dak
Een van de aanbevelingen die de netbeheerders aan de 30 energieregio’s doen, is werk te maken van een strategie voor zon-op-dak die ook rekening houdt met mogelijkheden van het elektriciteitsnet. De rijksoverheid moet daarbij voor de regio’s wettelijke mogelijkheden creëren om regie te voeren op zon-op-dak.

‘Veranker en concretiseer de plannen in de fase naar RES 2.0 verder en vertaal de RES-ambities snel door naar ruimtelijk beleid’, aldus de netbeheerders. ‘Zo vergroten we de kans dat het nationale doel gerealiseerd wordt en kunnen werkzaamheden zoveel mogelijk gespreid worden in de tijd.’