Staatssecretaris Yeşilgöz-Zegerius: ‘Invoering Warmtewet 2.0 is aan nieuw kabinet’

Toenmalig minister Van ’t Wout meldde afgelopen april juist nog de Wet Collectieve Warmtevoorziening in 2022 nog naar de Raad van State te willen sturen voor advies en eind 2021 aan de Tweede Kamer te willen aanbieden.

Verdere verbetering
De staatssecretaris benadrukt tegenover de Tweede Kamer nog maar eens het belang van de nieuwe versie van de warmtewet. ‘Nieuwe spelregels zijn nodig om het bereiken van de klimaatdoelen te faciliteren. De Wet collectieve warmtevoorziening beoogt een fundamentele wijziging van de huidige Warmtewet en bevat een uitgebreid pakket aan regulering om de publieke belangen betaalbaarheid, betrouwbaarheid en duurzaamheid van de collectieve warmtevoorziening te borgen.’

De verwerking van reacties in de internetconsultatie heeft volgens haar geleid tot verdere verbetering van het wetsvoorstel. ‘Zo is bijvoorbeeld een grotere rol mogelijk gemaakt voor netwerkbedrijven die gelieerd zijn aan de netbeheerder elektriciteit en gas. Desondanks hebben de medeoverheden mij te kennen gegeven dat zij het wetsvoorstel in de huidige vorm niet steunen.’

Sturen op uitvoeringspartner
Op een groot aantal punten bestaat volgens Yeşilgöz-Zegerius een gedeeld beeld. ‘De medeoverheden (red. gemeenten, waterschappen en provincies) onderschrijven kernelementen uit het wetsvoorstel, zoals de meer op kosten gebaseerde tariefregulering, de aangescherpte borging van de leveringszekerheid en de invoering van duurzaamheidsnormen. Ook onderkennen zij dat de in het wetsvoorstel opgenomen taken en verantwoordelijkheden voor warmtebedrijven nodig zijn om de publieke belangen te borgen. De medeoverheden geven evenwel aan dat zij behoefte hebben aan meer mogelijkheden om te sturen op een publieke uitvoeringspartner, dan het wetsvoorstel hen biedt. Zij willen vooraf een expliciete voorkeur kunnen uitspreken voor een type warmtebedrijf: publiek, privaat of een samenwerkingsvorm.’

Politieke heroverweging nodig
Deze behoefte staat echter op gespannen voet met het gekozen uitgangspunt in het wetsvoorstel dat allerlei type warmtebedrijven op gelijke voet moeten kunnen deelnemen aan de beoogde ontwikkeling en groei van de warmtemarkt. De staatssecretaris hierover: ‘Binnen dat uitgangspunt is het ook niet verenigbaar met Europees recht. Dat heeft de Landsadvocaat ook bevestigd (red. zie kader).’

‘Gezien het belang van collectieve warmte voor de verduurzaming van de gebouwde omgeving, hecht ik aan een voldoende gedragen wet. Daarom acht ik het op dit moment niet passend om het wetsvoorstel aan de Raad van State te sturen voor advies. Gelet op het verschil van inzicht is een politieke heroverweging nodig alvorens besloten kan worden of en zo ja op welke wijze – gelet op de publieke belangen – een aanpassing van het wetsvoorstel en de onderliggende uitgangspunten wenselijk is.’

Voortgang behouden
Om de voortgang in het wetstraject zo veel mogelijk te behouden, zal de staatssecretaris de voorbereiding van de politieke heroverweging initiëren. ‘Daartoe zal ik meerdere opties in kaart brengen, in goed overleg met de medeoverheden. Ook andere stakeholders zal ik hier bij betrekken. De besluitvorming hierover is vervolgens aan een nieuw kabinet. Het is evident dat bovenstaande uitkomst helaas betekent dat de totstandkoming van de Wet collectieve warmtevoorziening meer tijd vraagt dan voorgenomen op basis van de afspraken in het Klimaatakkoord.’

De nieuwe warmtewet zou volgens de afspraak in het Klimaatakkoord per 1 januari 2022 moeten ingaan.

VNG en IPO niet akkoord
De VNG en het IPO hebben dus laten weten niet akkoord te gaan met het wetsvoorstel zoals dat nu voorligt. ‘Het wetsvoorstel biedt veel goeds, maar voor gemeenten en provincies is het altijd een cruciaal punt geweest dat de nieuwe warmtewet gemeenten de mogelijkheid biedt de regiefunctie in te kunnen vullen’, aldus de VNG en IPO in een toelichting.

De 2 organisaties stellen de afgelopen maanden constructieve gesprekken te hebben gevoerd met het ministerie over het wetsvoorstel. ‘Het huidige wetsvoorstel, zoals het nu is geformuleerd, biedt veel goeds, maar gemeenten willen meer mogelijkheden om te kunnen sturen. De regiefunctie en daarmee samenhangende keuzevrijheid, zoals vastgelegd in het Klimaatakkoord, wordt in dit wetsvoorstel  onvoldoende gegarandeerd. Over het “wat” zijn wij het eens; over het “hoe en met wie” verschillen wij. Wij staan op een cruciaal kruispunt waarbij wij publieke regie moeten borgen. Het is aan het nieuwe kabinet om te beslissen over het wetsvoorstel. Daarmee is ruimte om de wensen nader te onderzoeken. Wij blijven met het ministerie in gesprek om gezamenlijk een alternatief te formuleren ten behoeve van keuzes voor een nieuw kabinet.’