Ministerie publiceert nieuwe versie van wetsvoorstel Energiewet

De internetconsultatie van het wetsvoorstel van de Energiewet – die de huidige Gaswet en Elektriciteitswet 1998 vervangt – leidde tot negatieve en positieve reacties. In het herziene wetsvoorstel heeft het ministerie van Economische Zaken en Klimaat de ingediende consultatiereacties meegewogen en op diverse plaatsen aanpassingen doorgevoerd ten opzichte van het oorspronkelijke wetsvoorstel.

Lagere regelgeving
De herziene versie van het wetsvoorstel en de memorie van toelichting zijn deze maand toegezonden aan de betrokken toezichthouders voor de formele toets op uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid (UHT).

Het ministerie stelt te constateren dat dat veel respondenten tijdens de internetconsultatie hebben aangegeven dat het complete beeld van het wetsvoorstel nog niet te geven is, omdat de lagere regelgeving nog niet uitgewerkt is. Dit is nu volgens het ministerie opgelost door meer duiding te geven over wat er in de lagere regelgeving zal komen te staan: ‘Veel lagere regelgeving zal immers beleidsneutraal worden overgenomen. Door deze duiding te geven, wordt in ieder geval helder wat in lagere regelgeving nieuw zal zijn en wat nadere uitwerking vergt.’

Samenhang met andere wetsvoorstellen
Ook hebben respondenten tijdens de consultatie volgens het ministerie gevraagd naar de samenhang van de verschillende wetsvoorstellen die vanwege het Klimaatakkoord nodig zijn. Zo werd er veel gevraagd waarom het wetsvoorstel Collectieve warmtevoorziening – de Warmtewet – niet is opgenomen in dit wetsvoorstel.

Het ministerie stelt dat door aparte wetstrajecten wordt voorkomen dat er vertraging ontstaat als bij een van de wetsvoorstellen toch nog iets uitgezocht of gewijzigd moet worden. ‘De transitie kan niet wachten tot alles gereed is, de wijzigingen zijn zo snel mogelijk nodig.

Herijking aansluit- en transporttaak
De aansluit- en transporttaak van systeembeheerders is in het wetsvoorstel dat geconsulteerd is, herijkt. Het aansluitrecht is afhankelijk gemaakt van de beschikbaarheid van transportcapaciteit. De reacties op dit voorstel zijn volgens het ministerie uiteenlopend.

‘Veel respondenten toonden begrip voor de aanpassing en onderschreven de door het ministerie gepercipieerde risico’s, veel respondenten uitten hun zorgen over een mogelijk verzwakte rechtspositie ten opzichte van systeembeheerders en een select aantal pleitte zelfs voor het herintroduceren van de absolute en onmiddellijke aansluittaak. Op grond van het commentaar is op meerdere plekken in de voorschriften de rechtspositie van beoogd aangeslotenen versterkt. Verduidelijkt is dat systeembeheerders een onmiddellijke plicht hebben om passende maatregelen te nemen die aansluiting of transport in het geval van schaarste alsnog mogelijk maken. Ook is de bewoording “afwijzing” vervangen door de bewoording “uitstel van een aanbod”. De in dit wetsvoorstel geïntroduceerde koppeling tussen de aansluittaak en de beschikbaarheid van transportcapaciteit blijft gehandhaafd.’

Anticiperende investeringen
Tijdens de internetconsultatie hebben veel respondenten aangegeven dat het wetsvoorstel onvoldoende kader biedt voor anticiperende investeringen door de netbeheerders. Het ministerie stelt dat het wetsvoorstel doelbewust geen voorstellen bevat met het oog op het verbeteren van investeringsprikkels voor netbeheerders, omdat dit anticiperend investeren al mogelijk is.

‘Het wettelijk kader bevat al de elementen voor een aantrekkelijk investeringsklimaat van deze systeembeheerders’, stelt het ministerie. ‘De belangrijkste elementen hiervoor zijn het vereiste dat de tariefreguleringsmethode dient ter vergoeding van efficiënte kosten van deze systeembeheerders, inclusief een redelijk rendement en het vereiste dat investeringen opgenomen in het investeringsplan van systeembeheerders betrokken moeten worden bij vaststelling van de toegestane inkomsten. Hierbij wordt opgemerkt dat noch in de Elektriciteitswet 1998, noch in de Gaswet, noch in het voorliggende wetsvoorstel belemmeringen bestaan voor uitvoering van proactieve of anticiperende investeringen door transmissiesysteembeheerders (TSB’s) en distributiesysteembeheerders (DSB’s).’

Investeringsplannen professionaliseren
‘Niettemin zijn de mogelijkheden voor proactief acteren in de praktijk afhankelijk van de beschikbaarheid en betrouwbaarheid van informatie over de geografische ontwikkeling van vraag en aanbod van elektriciteit’, vervolgt het ministerie zijn toelichting. ‘Om deze reden is het belangrijk dat TSB’s en DSB’s de procedure voor vaststelling van investeringsplannen verder professionaliseren en betrokkenheid van marktpartijen daarbij stimuleren. Ook moeten deze systeembeheerders (nieuwe) ruimtelijke programma’s zoals het Programma Energiehoofdstructuur betrekken bij de voorbereiding van het investeringsplan. Echter, voorkomen moet worden dat een situatie wordt gecreëerd waarin de toezichthouder dit verplicht na moet gaan voor individuele investeringen van systeembeheerders; bijvoorbeeld of een transformatorstation niet sneller gereed had kunnen zijn. Dat zou de toezichtslasten buitenproportioneel doen toenemen. Bovendien is het uitzonderlijk moeilijk om objectieve criteria vast te stellen die het tempo voor realisatie van investeringen en het accommoderen van aansluit- en transportverzoeken representeren, laat staan het vaststellen van wat dan een redelijke verwachting daarover is.’