Tweede Kamer kritisch over afbouw salderingsregeling zonnepanelen, pleidooi voor taskforce zon-op-dak

De Vaste Kamercommissie voor Economische Zaken en Klimaat heeft naar aanleiding van de Zonnebrief van minister Jetten een groot aantal vragen gesteld over de salderingsregeling, maar ook de subsidieregeling SDE++ en het steeds vollere stroomnet.

VVD: enkelvoudig ruimtegebruik uitsluiten
De leden van de VVD-fractie zien graag dat zon-op-dak de norm wordt en vragen zich of en in hoeverre de minister ervoor gaat zorgen dat zon-op-land – behalve bij multifunctioneel ruimtegebruik – niet meer plaatsvindt. ‘Is de minister bereid om enkelvoudig ruimtegebruik voor zonneweides uit te sluiten van subsidieverlening via de SDE++ en andere regelingen? Kan hij daarnaast ook eisen opstellen aan het ruimtegebruik indien er in de nabijheid van een gekozen locatie nog vrij liggende grote daken beschikbaar zijn?’, willen de VVD’ers weten.

Verder zet de VVD-fractie vraagtekens bij de uitvoerbaarheid van de plannen van de minister vanwege de schaarste op het elektriciteitsnet. ‘Is het nog realistisch om aan te sturen op meer dan 35 terawattuur hernieuwbare energie op land?’, vragen zij zich af. ‘Hoe wordt er in de plannen van de minister rekening gehouden met de impact van zon-pv op de netcongestie? Deelt de minister de mening dat we nu snel moeten inzetten op onder andere thuis- en buurtbatterijen?’

D66: salderen en incentive (ver)huurders
De Tweede Kamerleden van de D66-fractie vragen aandacht voor de gevolgen van het afbouwen van de salderingsregeling en de hierdoor afnemende ‘incentive’ bij (ver)huurders voor zon op dak. ‘De minister stelt dat “goede afspraken ervoor kunnen zorgen dat de plaatsing van zonnepanelen voordelig blijft uitpakken”. Hoe gaat de minister zorgen dat deze “goede afspraken” er (blijven) komen? Welke instrumenten, bijvoorbeeld normerend of verplichtend van aard, ziet de minister hier als oplossing?’

CDA: steun zonne-energiesector behouden
Ook het CDA vraagt aandacht voor de salderingsregeling. De Tweede Kamerleden van de politieke partij merken op dat er vanuit de zonne-energiesector geen steun meer lijkt te zijn voor het voorstel voor een afbouwpad, waar deze steun er voor het oorspronkelijke voorstel wel was. ‘Met name de vrees voor terugverdientijden die veel langer worden dan 7 jaar, doordat huishoudens in het nieuwe voorstel veel minder krijgen voor de kilowattuur die gesaldeerd mag worden, wordt vanuit de sector genoemd als heikel punt. We merken op dat er vanuit deze sector een voorstel wordt gedaan waarin onder andere de suggestie wordt gedaan om het fiscale deel van het salderen tot 2031 intact te houden en daarna in 1 keer af te schaffen.’

Het CDA vraagt de minister te reageren op de zorgen die in de zonne-energiesector leven en in te gaan op het alternatieve voorstel. ‘Is de minister tevens bereid om, net als het voorgenomen afbouwpad, ook het voorstel van de sector te laten doorrekenen?’, wil het CDA weten. De leden van de CDA-fractie vragen daarbij ook of Jetten de mening deelt dat door de verlaging van de energiebelasting de facto het fiscale deel van de salderingsregeling is en wordt versoberd. ‘Deelt de minister ook de mening dat de huidige hoge energieprijzen het leveringsdeel van de salderingsregeling de businesscase erg aantrekkelijk maakt?’

De leden van de CDA-fractie vragen de minister tot slot of het klopt dat de ‘realtime’ elektriciteitsprijs op de elektriciteitsmarkt op steeds meer momenten sterk zal dalen en steeds vaker nihil zal zijn. ‘Klopt het dan dat het volledig salderen van het leveringstarief door energieleveranciers (artikel 31c van de Elektriciteitswet) betekent dat energieleveranciers een fors hogere vergoeding per kilowattuur aan klanten moeten betalen dan de elektriciteit op de elektriciteitsmarkt op dat moment waard is? Klopt het dan vervolgens dat het verlies dat energieleveranciers hierop maken, wordt doorberekend aan andere klanten van de energieleverancier (gesocialiseerd) en dat klanten zonder zonnepanelen dus in toenemende mate meebetalen aan de stimulering van klanten mét zonnepanelen op het dak? In hoeverre is dat houdbaar en eerlijk? Heeft de minister ten slotte, of het kabinet, overwogen de minimale redelijke vergoeding niet vast te zetten op 80 procent van het leveringstarief? Wat zijn daarvan de voor- en nadelen?’

SP: kritisch over afbouw salderen
De leden van de SP-fractie zijn van mening dat zolang er geen sprake is van een publieke energievoorziening huishoudens aanspraak moeten kunnen maken op eerlijke subsidies om stroom uit hernieuwbare bronnen op te wekken. Zij stellen daarom kritisch te kijken naar de voorgenomen afbouw van de salderingsregeling. ‘We lezen dat “door de afbouw van de salderingsregeling (…) de terugverdientijden in de huursector, net als in de koopsector, [zullen] toenemen.” Hoe verhoudt die realiteit zich met de door de minister eveneens benadrukte wens om daken maximaal te benutten om landbouw- en natuurgronden te ontzien? Hoe wordt het enthousiasme bij huishoudens behouden voor hun bijdrage aan het overheidsbeleid in de energietransitie?’

Wel is het volgens de SP positief dat de afbouw is uitgesteld tot 2025. ‘Hoe zorgt de minister er in de voorgenomen wet voor dat er een sterke waarborg wordt ingebouwd voor de minimale redelijke vergoeding voor het terugleveren gedurende de periode dat salderen wordt afgebouwd en dus niet meer 100 procent mogelijk is? Is de minister bereid dit in de wet vast te leggen zodat het voor huishoudens aantrekkelijk blijft te investeren in zonnepanelen?’

PvdA en GroenLinks: belang huurders borgen
De leden van de fracties van de PvdA en GroenLinks hebben gezamenlijk een aantal vragen ingediend. Ze vragen wat de minister concreet gaat doen om ervoor te zorgen dat zonnepanelen ook ten bate kome van huurders. ‘Op welke manier moedigt de minister woningcorporaties aan om zonnepanelen te installeren? Hoe zorgt de minister ervoor dat ook particuliere verhuurders gaan investeren en huurders mee laten profiteren? Hoe kijkt de minister aan tegen een normering voor verhuurders?’

Ook maken de 2 partijen zich zorgen over de toenemende congestie op het stroomnet en uitvallende omvormers van consumenten met zonnepanelen. ‘Is de minister het in dit verband eens dat netbeheerders huishoudens zouden moeten compenseren indien een significant deel van opgewekte stroom niet teruggeleverd kan worden?’

ChristenUnie: taskforce zon op dak
De leden van de ChristenUnie-fractie stellen minister Jetten voor om een doorlopende nationale taskforce zon op dak aan te stellen. Die moet jaarlijks, samen met de energieregio’s die een Regionale Energiestrategie (RES) opstellen, de knelpunten bij lokale uitvoering van het klimaatakkoord inventariseren en adresseren. De taskforce kan volgens de ChristenUnie ook energieclusters in beeld brengen, waardoor de overheid een faciliterende rol bij het verbinden van grote vraag en opwekpotentie kan spelen. Daarnaast vraagt de partij zich af welke RES-regio’s hun RES 1.0 hebben vertaald in regionale Uitvoeringstrategieën Zon op Dak op het niveau van gemeente of regio.

Verder vraagt de ChristenUnie aandacht voor energieopslag. De Kamerleden constateren dat batterijen nu een normale aansluiting op het elektriciteitsnet krijgen. ‘In congestiegebied kunnen batterijen daarmee echter niet worden aangesloten en dus ook niet voor congestiemanagement worden ingezet. Een oplossing kan zijn om voor batterijen een aparte aansluit- en transportovereenkomst te ontwikkelen en dit juridisch te borgen. Wat is de visie van de minister hierop?’

Na de zomer
Minister Jetten heeft de Tweede Kamerleden laten weten de vragen niet binnen de gebruikelijke termijn van 3 weken te kunnen beantwoorden. Hij zal de antwoorden pas na de zomer aan de Tweede Kamer toesturen.