Netbeheerders over uitvallende omvormers zonnepanelen: ‘Koffiedik kijken of spanningsproblemen volledig op te lossen zijn’

De Jong is tevens voorzitter is van de werkgroep ‘Spanningshuishouding en capaciteit LS-netten’ bij koepelorganisatie Netbeheer Nederland.

‘Zonnepanelen vallen bij 75.000 huizen uit als de zon fel schijnt’. ‘Zonnepanelen vallen massaal uit bij te veel opbrengst.’ Het zijn de krantenkoppen van artikelen uit De Telegraaf en het Algemeen Dagblad over spanningsproblemen bij consumenten met zonnepanelen. Het is geen toeval dat de kranten over de problematiek schrijven. De werkgroep ‘Spanningshuishouding en capaciteit LS-netten’ van koepelorganisatie Netbeheer Nederland zet zich in om de problematiek van spanningsopdrijving door zonnepanelen te verkleinen en deelt haar bevindingen doelbewust met de traditionele massamedia.

Communicatie
‘We kunnen het probleem niet wegnemen, maar communicatie is heel belangrijk’, vertelt De Jong. De netbeheerders weten al langere tijd dat de energietransitie aanstaande is. Ook weten we dat niet alleen het midden- en hoogspanningsnet vol zal lopen, maar ook het laagspanningsnet. Zonnepanelen worden sneller geïnstalleerd dan het stroomnet kan worden uitgebreid. Dat is op het laagspanningsnet voor het grootste deel van het land geen probleem, maar in sommige straten wel. Dat betekent niet dat het leggen van zonnepanelen voor burgers die in zo’n straat wonen zinloos is, maar het betekent wel een beperkt opbrengstverlies.

Perspectief
Het is namelijk belangrijk om de cijfers in perspectief te plaatsen. In 2021 kregen alle netbeheerders samen circa 3.200 klachten van zonnepaneeleigenaren binnen. Dat is 0,2 procent van de in totaal 1,5 miljoen zonnepaneeleigenaren. ‘We denken op basis van slimme meterdata echter dat 1 op de 20 zonnepaneeleigenaren spanningsproblemen ondervindt – oftewel 75.000 eigenaren – en 19 op de 20 klanten dus altijd volledig kunnen terugleveren. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat we verwachten dat de situatie gaat verslechteren. Je ziet dat mensen die tot nu toe geen probleem hadden dit wel krijgen als hun buren zonnepanelen installeren. Helaas kunnen we geen percentage zonnepaneeleigenaren noemen dat in de toekomst problemen gaat krijgen – dat weten we simpelweg niet – maar het ligt in de lijn der verwachting dat het toeneemt vanwege de snelle groei van de zonne-energiemarkt.’

Opslaan
De Jong legt uit dat de netbeheerders niet precies weten op welke plekken problemen zullen ontstaan. ‘Het is de inschatting dat in de periode tot 2050 1 op de 3 straten opengebroken moet worden voor extra elektriciteitskabels, maar we weten niet welke dat zullen zijn. De structurele oplossing is het verzwaren van het stroomnet en extra transformatorhuisjes in woonwijken plaatsen. Het is voor de netbeheerders een wettelijke taak om het stroomnet dusdanig te verzwaren dat zonne-energie altijd teruggeleverd kan worden. Misschien, maar dat is een politieke keuze, moeten we echter accepteren dat we links en rechts een paar procent opbrengst verliezen om zo de netbeheerkosten niet te hoog te laten oplopen. En natuurlijk zou het het fijnste zijn als mensen de opgewekte zonne-energie direct zelf verbruiken – voor hun wasmachine, elektrische boiler of elektrische auto – of opslaan om op een later moment te gebruiken.’

Extreme gevallen
Bij klanten met overspanning is de gemiddelde tijdsduur van de overspanning 11 uur per jaar. De Jong: ‘Dat is minder dan 1 procent van het totaal aantal zonuren per jaar in Nederland. Er zijn echter ook extreme gevallen waarbij het om enkele procenten of misschien zelfs wel 10 of 20 procent gaat. Die situaties wil je zo snel mogelijk verhelpen.’

De vorig jaar door Netbeheer Nederland gepresenteerde tips en tricks voor installateurs om spanningsproblemen te lijf te gaan, zetten daarbij volgens De Jong zoden aan de dijk. ‘Tegelijkertijd zien we dat consumenten zich nog niet bewust zijn van het feit dat hun omvormer kan uitvallen. Om die reden communiceren we nu actief over het bestaan van spanningsproblemen. Dat stelt ons ook in staat klanten te stimuleren zoveel mogelijk van de opgewekte energie direct zelf te verbruiken. Parallel hieraan hopen we als netbeheerders veel beter zicht te krijgen waar toekomstige spanningsproblemen zich voor zullen doen. Dit zodat we ook de uitbreiding van het laagspanningsnet kunnen prioriteren, en waar de problemen het grootst zijn het eerst verzwaren om de overlast voor burgers op die manier zoveel mogelijk te minimaliseren.’

Lees hier het volledige artikel in de juni 2022-editie van Solar Magazine.