TenneT: stop salderingsregeling voor zonnepanelen zo snel mogelijk

TenneT heeft zijn Adequacy Outlook gepresenteerd. Deze geeft antwoord op de vraag wat er nodig is om de leveringszekerheid van stroom te behouden in het elektriciteitssysteem van de toekomst dat vrijwel helemaal is gebaseerd op hernieuwbare-energiebronnen als wind en zon.

Nederland en Duitsland
De TenneT-studie gaat over Nederland en Duitsland, de 2 landen waar de hoogspanningsnetbeheerder actief is. Een veelgebruikte term in de studie is ‘resource adequacy’: het vermogen van het elektriciteitssysteem om ervoor te zorgen dat altijd aan de totale vraag naar stroom kan worden voldaan tegen een prijs die de gebruikers bereid zijn te betalen.

Enkele belangrijke conclusies zijn dat de vraag naar stroom in de toekomst veel meer het aanbod moet kunnen volgen en dat er grote batterijen met langdurige opslagcapaciteit nodig zijn, omdat kleine batterijen weinig nut hebben voor leveringszekerheid.

Flexibiliteit consumenten
TenneT constateert dat de flexibiliteit aan de vraagzijde van kleine verbruikers lange tijd beperkt gebleven is tot het verlagen van de kosten door het verbruik te verschuiven van piekuren naar daluren. ‘Realtimeprijsstellingscontracten (red. dynamische contracten) waarbij de consument 1 dag van tevoren wordt geïnformeerd over de uurprijs van stroom, kunnen de consument een nog gedetailleerdere controle over zijn energierekening bieden dan contracten met piek- en daluren. Recente ontwikkelingen op de Nederlandse markt laten een aanzienlijke toename zien van leveranciers die deze realtime-contracten aanbieden, waarschijnlijk als reactie op de huidige EU-energiecrisis, alsmede een toenemend aantal consumenten dat op deze contracten wil overstappen.’

Salderen
In de studie concluderen de onderzoekers dat de mogelijkheid voor Nederlandse kleinverbruikers om te salderen een belangrijke sta-in-de-weg is voor de verdere opmars van dynamische contracten. ‘Hoewel de salderingsregeling heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van zonne-energie, leidt het ook tot verstoorde prijssignalen. De saldering van de jaarlijkse zonnestroomopwekking en het jaarlijkse verbruik beloont huishoudens in feite met een hogere prijs voor de elektriciteit die zij in het stroomnet injecteren dan de werkelijke marktwaarde, die overdag doorgaans lager is. Huishoudens worden dus niet gestimuleerd om hun verbruik aan te passen aan hun opwek van zonne-energie, noch om thuisbatterijen te installeren.’

TenneT heeft dan ook een duidelijke boodschap voor de Nederlandse politiek: ‘Schaf zo spoedig mogelijk de salderingsregeling af, omdat dit de prikkels wegneemt voor consumenten om hun productie en verbruik zelf te gaan balanceren. Zelfs kleine veranderingen in het gedrag van een groot aantal elektriciteitproducerende huishoudens zouden als gevolg van deze prikkel kunnen helpen om de vraagpieken ’s avonds te verminderen en de productiepieken ’s middags te benutten.’

Vergemakkelijken
De onderzoekers doen daarbij de aanbeveling om het voor consumenten te vergemakkelijken om flexibel vermogen te leveren op de elektriciteitsmarkt. ‘Door bijvoorbeeld een groter deel van de consumenten in staat te stellen hun bereidheid om (niet) voor elektriciteit te betalen kenbaar te maken en dit tot uiting te laten komen op de markten via directe deelname of nieuwe vormen van retailcontracten, zouden consumenten meer controle krijgen over hun energiekosten. Zij kunnen dan hun niveau van betrouwbaarheid kiezen en dit zou de onzekerheid verminderen waarmee regelgevers worden geconfronteerd bij het ramen van de Value of Lost Load (VoLL, red. de maximale prijs die afnemers bereid zouden zijn te betalen om een mogelijke leveringsonderbreking van elektriciteit te voorkomen).’

Consumenten zouden dan bijvoorbeeld in hun energiecontract kunnen laten vastleggen welk bedrag zij maximaal willen betalen voor stroom die ze afnemen. Als de prijs dan gedurende de dag op een bepaald moment boven die drempel komt, kan de energieleverancier op afstand de levering van stroom verminderen. Deze vorm van energiecontracten vergt volgens TenneT daarbij wel de uitrol van meer geavanceerde slimme meters. De onderzoekers doen de politiek daarom een extra aanbeveling: ‘Versnel de invoering van geavanceerde slimme meters die een realtime prijsbepaling en controle op afstand van het verbruik mogelijk maken. Dit zal de weg vrijmaken voor detailhandelaren om meer realtime-prijscontracten aan te bieden, consumenten in staat stellen vrijwillig op marktprijzen te reageren en netbeheerders – via detailhandelaren – in staat stellen het verbruik in noodsituaties te verminderen op basis van de prijsvoorkeuren van de consument. Ook andere technische en juridische belemmeringen die detailhandelaren ervan weerhouden lokale netbeheerders te verzoeken de vraag van de consument in perioden met hoge prijzen te beperken, moeten worden aangepakt. Dit zonder dat de gegevens, de privacy en het welzijn van de eindverbruikers in het gedrang komen.’

Bekijk hier in de Solar Magazine Productzoeker welke thuisbatterijen er te koop zijn in de Benelux.