Holland Solar: klimaatdoelen in gevaar door beperken zonnepanelen op landbouwgrond

In overleg met minister De Jonge en minister Jetten gaan de provincies de aangescherpte voorkeursvolgorde zon per 1 januari 2024 juridisch verankeren in provinciale verordeningen.

Schadelijk voor energietransitie
‘Dit is niet alleen schadelijk voor de zonne-energiesector, maar voor de energietransitie als geheel’, stelt Nold Jaeger, manager Beleid bij Holland Solar. ‘Het halen van de doelstellingen voor 2035 en 2050 komt in gevaar. Verschillende studies waaronder het Nationaal Plan Energiesysteem van de Nederlandse overheid wijzen uit dat de elektriciteitsvraag ten minste zal verdrievoudigen tot 2050. Ook spreken veel politieke partijen zich uit voor een volledig CO2-vrij elektriciteitssysteem in 2035. Én vandaag nog laten PBL en de Raad van State rapporten zien dat juist in de elektriciteitssector de emissies naar verwachting alleen maar zullen toenemen in plaats van afnemen. De krimp in de markt die zal volgen uit dit beleid staat hier haaks op. Het brengt daarmee de realiseerbaarheid van de klimaatdoelen tot 2050 in gevaar.’

‘Als sector hebben wij ons eerder gecommitteerd aan de Zonneladder’, vervolgt Jaeger. ‘We zijn er- van overtuigd dat om aan de groei van de vraag naar duurzame energie te kunnen voldoen ook zon op landbouwgrond nodig is.’

Maatschappelijke uitdagingen
Bovendien benadrukt Holland Solar dat de organisaties die besloten hebben over de verdere aanscherping van de voorkeursvolgorde zon, geen coherente visie geven over de toekomst van de uitzonderingen voor zon op land. ‘Zo beschrijft de Kamerbrief dat zonneparken op natuurgronden worden uitgesloten, maar de zonne-energiesector heeft deze gronden al sinds 2019 uitgesloten in haar eigen gedragscode zon op land’, duidt Jaeger.

De conclusie van Holland Solar is dat de nieuwe projecten uitdagend worden en dat dit door het kabinet onvoldoende geadresseerd wordt. ‘Dat terwijl zon op land voor veel maatschappelijke uitdagingen juist een kans is’, stelt Jaeger. ‘Als sector willen we duidelijk maken dat ook het aanleggen van nieuwe natuur een kans is om te combineren met zonneparken. In het EcoCertified-project worden onafhankelijke richtlijnen opgesteld om met elk zonnepark juist tot een optimaal mogelijke toename van biodiversiteit te gaan. In transitiegebieden biedt dit een mooie kans. Verder kunnen zonneparken ook gebruikt worden om lokale vraag en aanbod direct aan elkaar te koppelen. Met goede afspraken kan dit voorkomen dat ziekenhuizen, bedrijven en andere verbruikers van elektriciteit lang moeten wachten op netuitbreidingen die grote hoeveelheden groene stroom uit andere delen van het land naar deze verbruikers brengt.’

Lijnrecht
Holland Solar betreurt het bovendien dat in de maatschappelijke discussie zonne-energie en landbouw vaak lijnrecht tegenover elkaar worden gezet. ‘Dit is onterecht: agrariërs stemmen altijd zelf in met het tijdelijk beschikbaar stellen van hun land voor zonnepanelen’, stelt Jaeger. ‘Tijdelijk betekent hier dat de grond onder een zonnepark na 25 jaar wordt teruggebracht in de oorspronkelijke staat. In de tussentijd zal de grondkwaliteit niet achteruitgaan, maar met een goed ontwerp juist verbeteren. Op deze gronden kan agrarisch gebruik daarna worden hervat. Daarbij biedt zonne-energie agrariërs een stabiele en voorspelbare inkomstenstroom. Met deze extra inkomstenbron ontstaat er financiële ruimte om te blijven boeren, juist in deze uitdagende tijden. Het is dan ook belangrijk dat agrariërs zelf zeggenschap blijven houden over hun eigen bedrijfsvoering en landgebruik en dat dit niet eenzijdig door de provincie wordt beperkt.’

Schade voorkomen
Voor zonne-energie op landbouwgrond zijn enkele uitzonderingen benoemd, waaronder agri-pv. Holland Solar ziet dit als een sterke innovatie, maar waarschuwt voor het feit dat deze vorm van zonne-energie op landbouwgrond op dit moment nog te veel kost om te ontwikkelen. ‘Het kan daarom ook niet gezien worden als enige optie voor boeren die zon op land willen als aanvulling op het boerenbedrijf’, besluit Jaeger. De door de koepels afgesproken normering beperkt de sector enorm. Het is zaak dat deze uitzonderingen op provinciaal niveau identiek overgenomen worden én we gezamenlijk aan een coherente visie voor zon op land gaan werken. Dit om te voorkomen dat verdere schade aan de sector en daarmee de energietransitie wordt aangebracht.’