Enquête installateurs: ‘Salderingsregeling voor zonnepanelen heeft hoger aanzien dan terugleverboete, voorlopig althans’

Er heerst tegelijkertijd grote verdeeldheid onder installateurs over de vraag of de salderingsregeling op lange termijn behouden moet blijven en over de rechtvaardigheid van terugleverkosten die energiebedrijven in rekening brengen. Het pleidooi van Vereniging Eigen Huis voor een nieuw plan waarmee het voor álle Nederlanders interessant wordt zonnepanelen te kopen, kan rekenen op veel draagvlak. 

In de week na de stemming over de salderingsregeling namen 359 installatiebedrijven deel aan een enquête van de redactie die onder meer vragen bevatte over de gevolgen van het behoud van de salderingsregeling. Van de respondenten (red. enkel de reacties van installateurs actief in de consumentenmarkt zijn in dit artikel meegenomen) richt 56 procent zich niet alleen op de residentiële markt, maar ook op de commerciële markt.

Verkopen stijgen
61 procent van de installateurs verwacht dat de verkoop van zonnepanelen aan consumenten weer gaat stijgen nu de Eerste Kamer het wetsvoorstel van demissionair minister Jetten heeft weggestemd om de salderingsregeling af te bouwen. Meerdere installateurs stellen dat sinds het besluit het aantal offerteaanvragen weer groeit en dat het herstel van de markt al merkbaar is. Een van de respondenten stelt in de eerste week 5 keer zoveel offerteaanvragen te hebben ontvangen. Toch vrezen installateurs dat het besluit enkel voor de korte termijn duidelijkheid zal geven. ‘Veel consumenten denken dat de salderingsregeling nodig is om de investering snel terug te verdienen’ en ‘het stukje onzekerheid is weer een tijdje verdwenen’.

2 andere installateurs plaatsen het besluit in een breder perspectief. ‘De aanschaf van zonnepanelen zal vanaf maart weer oplopen en dan tegen oktober weer dalen. Dat is de normale curve. Ze zullen wel iets omhooggaan, maar dan terug naar het niveau van voor de energiecrisis.’ ‘Het zal mondjesmaat gaan zolang de media niet meer positief over zonnepanelen berichten. Er moet meer media-aandacht komen dat het interessant blijft. Ongeacht wel of geen salderen. Het negatieve nieuws staat nu zo vers in het geheugen van de consument dat positief nieuws nodig is.’

Heksenjacht
Veel van de installateurs zijn dan ook niet blij met de rol die de massamedia spelen. Het Algemeen Dagblad (AD) en televisieprogramma Radar worden daarbij als zondebok aangewezen. ‘Ze zijn met een heksenjacht bezig die nergens op slaat’, stelt een van de installateurs. ‘Als je de massamedia moet geloven, ben je een paria als je nu investeert in zonnepanelen.’ ‘Op dit moment wordt er in de landelijke media veel gesproken over terugleverboetes bij energieleveranciers en ook dat is weer een reden waardoor consumenten bang worden en de aanschaf van zonnepanelen uitstellen’, besluit een ander.

Veel installateurs geven aan dat door ‘alle heisa’ rondom de salderingsregeling er momenteel te veel negativiteit heerst.

Rol senatoren
49 procent van de installateurs hekelt de rol van de Eerste Kamer. Installateurs die het de senatoren kwalijk nemen, verwijten hen kortetermijndenken en -handelen. ‘De gehele politiek legt de oplossing bij een ander’, concludeert een van de respondenten. ‘Er zijn hoe dan ook kosten die betaald moeten worden. Via de afbouw van de saldering zou dat inzichtelijk en gelijkwaardig gaan. Nu lijkt het erop dat de Eerste Kamer een situatie gecreëerd heeft waarin het veranderende energielandschap nog onduidelijker gaat worden voor consumenten. Uiteindelijk kan dit zorgen voor lage verkopen en een rem op de energietransitie.’ ‘Het plan om geleidelijk af te bouwen, was een goed plan’, stelt een ander. ‘Waar het nu naartoe gaat is onduidelijk: Energieleveranciers zullen hun eigen plan trekken. Misschien wordt straks, met of zonder dwang, de salderingsregeling in één stap afgebouwd. Het geleidelijk afbouwen zoals het kabinet voorgesteld had, was prima geweest.’

De BoerBurgerBeweging (BBB) en GroenLinks-PvdA moeten het bij deze groep installateurs ontzien. Senatoren Tekke Panman en Ferd Crone wordt populisme verweten. ‘BBB en GroenLinks-PvdA zijn blind voor de sociale ongelijkheid die de saldering teweegbrengt’, ‘het ontbreekt ze aan visie’ en ‘deze 2 partijen komen met oneigenlijke argumenten’ luiden enkele van de reacties.

Heffingen
Opvallend is dat net iets meer dan de helft van de installateurs – zo’n 53 procent – het de Eerste Kamer níet kwalijk neemt dat er een wildgroei aan verschillende heffingen en kosten van energiebedrijven ontstaan voor zonnepaneelbezitters. Tegelijkertijd vinden bijna 9 op de 10 respondenten dat toezichthouder Autoriteit Consument & Markt de extra kosten voor zonnepaneelbezitters moet beteugelen. Installateurs vinden vooral dat de kosten gemaximeerd moeten worden.

Sommige installateurs nemen fel stelling en spreken van ‘graaiende energiebedrijven’ en energieleveranciers die ‘alles zullen doen om hun winst hoog te houden’. Ze hebben geen goed woord over voor de terugleverkosten en andere heffingen die de energiebedrijven in rekening brengen aan zonnepaneelbezitters. ‘Dat is het omzeilen van een regeling van de overheid, want energieleveranciers bouwen eigenlijk de salderingsregeling via een omweg zelf af’, aldus een van de respondenten. Een ander: ‘De overheid stimuleert zonnepanelen en nu maken de grote energiebedrijven daar weer misbruik van.’ ‘Als we de salderingsregeling niet af gaan bouwen, waarom mogen de terugleverboetes dan wel gehandhaafd worden? Op deze manier wordt het totaal onoverzichtelijk’, is een andere installateur van mening. ‘Zolang er niet in de wet is vastgelegd hoever energiebedrijven kunnen gaan met dergelijke strafmaatregelen voor zonnepaneelbezitters is het onterecht.’ ‘Dit is ondermijning van de salderingsregeling’, stelt weer een andere installateur.

Terugverdientijd
De extra kosten die energieleveranciers in rekening brengen, hebben ook vergaande gevolgen voor de werkwijze van installateurs. Het berekenen van terugverdientijden is volgens velen een onmogelijkheid geworden. 1 op de 3 installateurs neemt inmiddels geen terugverdientijd meer op in zijn offertes en heeft daar een goede reden voor. Enkele van de reacties: ‘iedere energieleverancier heeft een ander beleid; dat is niet bij te houden’, ‘er zijn momenteel gewoon geen eerlijke terugverdientijden uit te rekenen’, ‘dan kan ik elke dag mijn offerte aanpassen omdat er elke dag wel weer iets verandert’ en ‘de terugverdientijd bevat te veel oncontroleerbare variabelen om betrouwbaar toegepast te worden’.

Slechts 1 op de 3 installateurs houdt bij het berekenen van de terugverdientijd wél rekening met de extra kosten die energiebedrijven in rekening brengen. ‘Ik adviseer aanbieders die geen kosten in rekening brengen en ik doe berekeningen met modelcontracten’, luidt een van de reacties. Een grote groep installateurs geeft bovendien aan dat het niet eerlijk is om een consument een terugverdientijd voor te houden. ‘Je kan er simpelweg niks over zeggen’, stelt een van hen. ‘We praten erover, maar de terugverdientijd is al jaren niet te berekenen.’ Een van de installateurs vraagt meer aandacht voor het financiële voordeel dat zonnepanelen onderaan de streep sowieso. ‘Niemand maakt eens het rekensommetje wat je wel op jaarbasis bespaart ondanks de terugleverkosten.’ Een ander: ‘Een terugverdientijd berekenen is ook wel een beetje achterhaald. Een duurzame installatie biedt langjarige zekerheid versus ongewisse oude tarieven.’

Lees het volledige artikel hieronder in de maart 2024-editie van Solar Magazine.