Liveblog einde salderingsregeling, Eerste Kamer in debat over wetsvoorstel

16.58 uur
Minister komt met brief voor Crone

Minister Hermans komt nog voor de stemming volgende week met een verduidelijking op de vragen van Crone (GroenLinks-PvdA) over waar de baten van zonnepanelen landen. Daarmee is het debat ten einde.

Lees ook: Eerste Kamer gaat voor stopzetten salderingsregeling zonnepanelen stemmen

16.40 uur
Reactie minister op moties

De minister zal nu een reactie geven op de ingediende moties, waarna de vergadering om 17.00 uur gesloten zal worden omdat de minister andere verplichtingen heeft.

De eerste motie van Crone (GroenLinks-PvdA) wordt door minister Hermans ontraden, ze stelt zijn wensen niet verder in wetgeving vast te kunnen leggen dat de baten van zonnepanelen worden meegenomen. 'In de wet staat al dat de baten worden meegenomen in de terugleververgoeding (red. de redelijke vergoeding). Verder vraagt de minister Crone om zijn tweede motie aan te houden en te wachten tot het onderzoek naar de huurmarkt is afgerond. De motie van Visseren-Hamakers (PvdD) om 300 miljoen euro beschikbaar te stellen, ontraadt Hermans ook om dezelfde reden.

Ook de motie naar een nieuw afbouwpad van Schalk (SGP) wordt door de minister afgeraden, omdat het vooral opnieuw voor onduidelijkheid zou zorgen.

16.30 uur
Motie SGP vraagt om onderzoek naar afbouwregeling

Schalk dient namens de SGP een motie in waarmee de regering wordt gevraagd om alsnog opnieuw onderzoek te doen naar een geleidelijke afbouw van de salderingsregeling.

16.25 uur
Motie PvdD voor 300 miljoen euro voor woningcorporaties

Visseren-Hamakers dient namens de PvdD een motie in om minimaal 300 miljoen euro uit te trekken voor verhuurders om daarmee de uitrol van zonnepanelen te stimuleren. De motie wordt onder meer gesteund door de SP en GroenLinks-PvdA.

16.20 uur
BBB wil echt geld voor thuisbatterij

Panman (BBB) rekent in zijn tweede bijdrage van de dag, naar aanleiding van het antwoord van minister Hermans, voor dat er 400 euro per huishouden vrijkomt door het stoppen van de salderingsregeling. 'Daar kan de thuisbatterij zeker vanuit gesubsidieerd of aangemoedigd worden', aldus Panman.

16.15 uur
GroenLinks-PvdA vraagt met motie om huurders met zonnepanelen te helpen

Crone (GroenLinks-PvdA) dient een motie in om vast te leggen in een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) dat de baten van zonnepanelen moeten landen bij zonnepaneelbezitters en vraagt dit wettelijk vast te leggen. De motie wordt mede ingediend door SP en PvdD.

Met een tweede motie vraagt Crone om binnen 2 maanden met een voorstel te komen om te zorgen dat zonnepanelen voor huurders en verhuurders aantrekkelijk blijven. De motie wordt mede ingediend door SGP, SP en PvdD.

16.05 uur
Minister heeft alle vragen beantwoord

Met het beantwoorden van een vraag van SP-Kamerlid Van Aelst-den Uijl (SP) heeft minister Hermans de laatste vragen van de Eerste  Kamerleden beantwoord. De senatoren krijgen nu nog de mogelijkheid om in hun tweede termijn extra vragen te stellen naar aanleiding van de antwoorden van minister Hermans.

Ingrid Visseren-Hamakers vraagt namens de Partij voor de Dieren (PvdD) de minister om alvast geld te reserveren voor huurders met zonnepanelen om zo de gevolgen van het stoppen van het salderen te minimaliseren. Hermans wil dit echter nog niet doen en wil eerst wachten op het genoemde onderzoek.

16.00 uur
‘Zonnepanelen blijven lonen, gevolgen huurders in onderzoek’

‘Ook al gaat de terugverdientijd omhoog, zonnepanelen blijven lonen, ook na 2027’, vervolgt minister Hermans in haar antwoorden.

Het onderzoek naar de gevolgen van het afschaffen van het salderen voor huurders met zonnepanelen wordt rond de jaarwisseling afgerond. ‘Dit zodat we nog ruim voor inwerkingtreding van het wetsvoorstel over de gevolgen kunnen spreken en indien nodig hierop kunnen anticiperen’, aldus minister Hermans.

Voor wat betreft de dubbele energiebelasting bij thuisbatterijen is volgens minister Hermans nog altijd geen technische oplossing in zicht.

15.55 uur
‘Eerst randvoorwaarden organiseren, dan pas nadenken over stimulering thuisbatterijen’

In antwoord op de vraag van Panman (BBB) over het financieel stimuleren van de aanschaf van thuisbatterijen, stelt de minister eerst zaken te willen organiseren voordat ze hierover wil nadenken. ‘Ik vind het gebruik en de aanschaf van thuisbatterijen een heel positieve ontwikkeling. Er is ook een enorme toename in het gebruik en de aanschaf van thuisbatterijen. Mensen ondernemen acties om een bijdrage te leveren aan de energietransitie en het oplossen van de drukte op het stroomnet. Tegelijk zien we dat thuisbatterijen te veel worden ingezet op de onbalansmarkt en netcongestie verergeren. Dat kunnen we ook niet hebben. Ik wil eerst kijken wat voor randvoorwaarden we moeten organiseren om te voorkomen dat ze netcongestie verergeren, omdat thuisbatterijen juist een mooi instrument zijn om congestie te verminderen. Als die zijn uitgewerkt, dan zal ik opnieuw kijken naar het verder stimuleren van het gebruik van thuisbatterijen.’

15.45 uur
‘Baten zonnestroom zitten in redelijke vergoeding’

In antwoord op de vraag van Crone waarom alleen de kosten van de teruglevering van zonne-energie in rekening gebracht worden in de vorm van terugleverkosten en niet de baten, stelt minister Hermans dat er geen extra baten zijn. 

‘Die baten zijn al verrekend in de redelijke vergoeding die zonnepaneelbezitters ontvangen voor teruggeleverde strooom’, aldus minister Hermans.

15.40 uur
Minister gaat in gesprek met consumentenorganisaties

De minister zegt Panman (BBB) toe met consumentenorganisaties en de ACM in gesprek te gaan over hoe de opbouw van de kosten op de factuur die consumenten ontvangen beter inzichtelijk gemaakt kan worden.

15.30 uur
Uitleg minister over terugleverkosten

Minister Hermans herhaalt ook dat het in de lijn der verwachting ligt dat energiebedrijven terugleverkosten in rekening blijven brengen. ‘Kosten die verband houden met het terugleveren – en ook daadwerkelijk worden gemaakt zoals profiel- en onbalanskosten – mogen worden doorbelast. Het energiebedrijf maakt vooraf een inschatting van de kosten die het zal maken voor klanten die terugleveren en baseert daar zijn contractvoorwaarden op. Bij het afsluiten van een contract kan een consument dus zien wat die kosten zijn en de leverancier is verplicht hier transparant over te zijn.’

Panman (BBB) is nog niet tevreden: ‘Dit klinkt als een soort verzekeringspremie. Je betaalt mee aan de vooraf verwachte kosten, terwijl die pas achteraf vastgesteld kunnen worden. Hier zit wat licht tussen. Ik wil als huishouden invloed hebben op mijn kosten en die heb ik niet als die vooraf bij de terugleververgoeding zijn inbegrepen, dan krijg ik niet meer de werkelijke kosten in rekening gebracht als ik morgen mijn zonnepanelen uitschakel omdat er onbalanskosten zijn.’

Hermans: ‘Als gedurende het jaar blijkt dat de terugleverkosten uit balans zijn, kan de ACM hierop toezien en handhaven en naar de energieleverancier stappen en op bedrijfsniveau zien hoe de terugleverkosten in elkaar zitten. Ik zie het risico dat de heer Panman schetst niet en dit is de systematiek van de energiemarkt hoe het sluiten van contracten werkt. De ACM ziet erop toe dat de leverancier de kosten die hij in rekening brengt ook ’

15.20 uur
Minister: salderen was als tijdelijke regeling bedoeld, geen afbouwpad

Minister Hermans benadrukt nog maar eens dat de salderingsregeling als een tijdelijke stimulering was bedoeld. ‘Het pad van een afbouwpad ligt achter ons’, antwoordt ze op vragen van senator Schalk (SPG). ‘Nu nog een afbouwpad inbouwen ga ik niet doen.’

Wel wijst ze op het amendement dat de hoogte van de terugleververgoeding die door de Tweede Kamer tijdelijk op 50 procent van de kale leveringsprijs is vastgesteld.

14.55 uur
Volt voor afschaffing salderingsregeling

Gaby Perin-Gopie stelt als laatste spreker namens Volt voor de afschaffing van de salderingsregeling te gaan stemmen.

‘Deze regeling heeft haar doelen bereikt. Vooral welvarende, rijke mensen hebben van deze regeling gebruikgemaakt om zonnepanelen aan te schaffen. Het was een heel goede prikkel. Inmiddels zien we dat vooral rijke mensen het meest profiteren en gratis stroom hebben. Langzaamaan maken ook andere mensen gebruik van deze regeling en het is dan ook heel spijtig dat zij de dupe worden als deze regeling wordt afgeschaft, maar het kan niet zo zijn dat we deze regeling, waar rijke mensen het meest van profiteren, in stand houden.’

Wel vraagt Perin-Gopie de minister om te zorgen dat iedereen mee kan doen in de energietransitie. Na een interruptie van Crone (GroenLinks-PvdA) bevestigt Perin-Gopie dat ook Volt liever een afbouwpad had gezien. Zo direct komt minister Hermans aan het woord.

14.50 uur
PVV stemt voor, vraagt over handhaving

PVV-senator Gom van Strien wijst erop dat de vele amendementen die de Tweede Kamer heeft aangenomen het wetsvoorstel ‘misschien eerlijker, maar zeker niet eenvoudiger maken’. ‘Deze amendementen maken de uitvoering van de wet zeer moeilijk te controleren. Kan de minister garanderen dat de ACM wel daadwerkelijk kan inspringen als de burger aan de bel trekt?’

14.45 uur
Aandacht gevraagd voor huurders

De vraag waar veel mensen volgens Holterhues (ChristenUnie) mee zitten, is immers een heel praktische: loont het nog wel om zonnepanelen aan te schaffen? Of: als ik al zonnepanelen heb aangeschaft, wat betekent de beëindiging van de salderingsregeling dan voor de terugverdientijd van de panelen op mijn dak?’

Daarbij vraagt Holterhues namens zijn fractie en die van het CDA om te borgen dat zonnepanelen aantrekkelijk blijven voor huurders.

14.40 uur
ChristenUnie en CDA niet per se tegen, wel vragen over impact wet

Senator Eric Holterhues, die spreekt namens zijn eigen fractie ChristenUnie maar ook namens het CDA, spreekt van een hoog déja vu-gehalte: ‘10 maanden geleden besprak deze Kamer een vrijwel identiek wetsvoorstel. Ook toen was het de bedoeling om de salderingsregeling te beëindigen, al was toen het plan om dat minder plotsklaps te doen dan nu het geval is. In de tussentijd is de opvatting van beide fracties niet veranderd.’

Beide fracties staan volgens Holterhues in beginsel nog steeds positief tegenover de afbouw van de salderingsregeling. ‘Ze was nodig om de verduurzaming een impuls te geven, maar heeft haar dienst bewezen en kan nu worden afgebouwd. Onze fracties hebben echter nog vragen bij de uitvoering van de wet en de impact die deze wet kan hebben op het draagvlak voor de energietransitie; vragen die we in februari al hadden, maar bij het wetsvoorstel in de huidige vorm nog wat urgenter zijn dan toen.’

Het zou volgens Holterhues goed zijn als met het afschaffen van de salderingsregeling zonnepaneelbezitters de door hen opgewekte stroom efficiënter gaan benutten. Hij stelt zich af te vragen of het met de huidige stand van zaken realistisch is om dit van huishoudens te verwachten. ‘De momenten waarop veel stroom middels zonnepanelen wordt opgewekt, zijn immers ook de momenten waarop veel mensen niet thuis zijn. Op het gebied van thuisbatterijen is er nog werk aan de winkel. Als de salderingsregeling niet meer bestaat, voelen huishoudens ongetwijfeld de financiële prikkel om de door hen opgewekte stroom zelf te gebruiken, maar de vraag is of dat voldoende is om de noodzakelijke gedragsverandering te bereiken. Hoe zorgt de minister ervoor dat huishoudens de kennis en de mogelijkheden hebben om zelf opgewekte energie zo efficiënt mogelijk te gebruiken? Verwacht zij dat energieleveranciers hun klanten daarbij faciliteren of ziet zij hier een taak voor de overheid?’

14.35 uur
SGP wil afbouwpad

SGP-senator Schalk gaf eerder al aan tegen de wet te gaan stemmen die het salderen beëindigt en vraagt nu op welke wijze de minister bereid is achteraf alsnog een afbouwpad in te bouwen. ‘Ik overweeg een motie op dit punt.’

Crone geeft aan dicht bij de SGP te zitten. ‘Ook wij willen best een versobering hebben.’

14.30 uur
SP hekelt onzorgvuldige besluitvorming

Lies van Aelst-den Uijl (SP) hekelt de onzorgvuldige besluitvorming en de onnodige druk waaronder het wetsvoorstel dat de salderingsregeling beëindigt, behandeld wordt. ‘Bij de meeste andere wetten geldt dat als een fractie meer tijd nodig heeft of antwoorden onvoldoende zijn, was dat niet zo bij andere wetten. Meerdere partijen wilden meer tijd nemen en daarom hebben we nu toch een debat. Dat komt een zorgvuldige besluitvorming niet ten goede. Daarnaast zijn er veel losse eindjes, zo blijkt uit de beantwoording van de veel te summiere en beperkte beantwoording van de eerste en enige vragenronde.’

14.25 uur
D66 wil weten of wet juridisch houdbaar is