Productteam circulaire zonnepanelen: ‘Duurzame keuzes moeten aantrekkelijk worden’

Begin januari meldde minister Hermans van Klimaat en Groene Groei werk te maken van een nieuwe routekaart voor circulaire zonnepanelen. Een speciaal productteam – bestaande uit Robin Quax (Topsector Energie), Bart Jeroen Bierens (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland), Maaike Beenes (Holland Solar), Mark Zuyderwijk (Route Circulair) en het ministerie van Klimaat en Groene Groei – kreeg opdracht om de routekaart te maken.

Buyer Group
Veel productteamdeelnemers hebben een flinke dosis ervaring op het gebied van de circulaire economie. Zo was Bierens kartrekker van de Nationale Buyer Group Duurzame Zonnepanelen. Die maakte de afgelopen jaren werk van gezamenlijke inkoopkracht voor duurzame zonnepanelen. Een van de belangrijkste wapenfeiten was de oplevering van een inkooptemplate. Bovendien leidden diens acties ertoe dat in het Nationale Programma Circulaire Economie een apart hoofdstuk werd opgenomen over circulaire pv-systemen.

‘Met de komst van de routekaart 2.0 wordt de volgende stap gezet naar een circulaire zonne-energiesector’, stelt Bierens. Beenes benadrukt op haar beurt dat circulariteit ook door de zonne-energiesector zelf als een belangrijk doel is bestempeld. ‘Niet alleen voor eigenschappen zoals de CO2-voetafdruk van zonnepanelen die we de komende jaren nog installeren, maar ook bij de recycling. Het volume van afgedankte zonnepanelen neemt de komende jaren toe en ook de zonne-energiesector wil dat we dit op een verantwoorde manier verwerken.’

‘De routekaart moet voorstellen doen voor maatregelen die door alle belanghebbenden, zowel overheden als marktpartijen en andere, kunnen worden genomen om circulariteit van zonne-energiesystemen te bevorderen’, duidt Quax. ‘Daarnaast worden in de routekaart projecten voorgesteld waarin partijen kunnen samenwerken om specifieke oplossingen marktrijp te maken die nu nog niet “vanzelf” worden gerealiseerd.’

Vliegwieleffect
Zuyderwijk, die op persoonlijke titel in het productteam zit, constateert dat steeds meer overheden werk maken van circulaire zonnepanelen. ‘Denk bijvoorbeeld aan de provincies Zuid- en Noord-Holland, de Metropoolregio Amsterdam (MRA) en de G5-gemeenten. Met die toenemende interesse is het belangrijk om te zorgen dat we processen stroomlijnen, zodat niet iedereen het wiel opnieuw hoeft uit te vinden.’

Een van de eerste projecten waar het productteam als onderdeel van de routekaart aan werkt, is de implementatie van de resultaten van de Buyer Group. Zuyderwijk: ‘Dat betekent bijvoorbeeld gemeenten en andere organisaties ondersteunen bij hun aanbestedingen, zodat ze de resultaten en inzichten kunnen doorvoeren in hun inkoopbeleid. Dit zal helpen om een vliegwieleffect te creëren, zodat meerdere gemeenten de opgedane kennis en ervaring gebruiken om circulaire zonnepanelen in hun aanbestedingen op te nemen.’

Verplicht stellen
De Nederlandse inspanningen werden eerder al opgemerkt in Europa met de komst van een Europese Buyer Group als uitvloeisel. ‘Voor echte tractie hebben we Europees beleid nodig, bijvoorbeeld door het in aanbestedingen verplicht stellen van een gedeelte “made in EU”’, stelt Bierens.

Quax constateert dat er op Europees niveau 2 belangrijke bewegingen gaande zijn: het verminderen van de afhankelijkheid van China en de inkoop van grondstoffen uit verschillende regio’s. ‘Met de Critical Raw Materials Act (CRMA) mag straks maximaal 65 procent van de grondstoffen uit 1 land komen. Dat helpt om de afhankelijkheid van China te verkleinen. Een ander interessant voorbeeld is Frankrijk waar wordt gewerkt met een carbon footprint cap. Daardoor wordt invloed uitgeoefend op de milieu-impact van de zonnepaneelproductie, zelfs als de zonnepanelen in China worden geproduceerd.’

Lees het volledige artikel hieronder in de maart 2025-editie van Solar Magazine.