Holland Solar en Energy Storage NL: bij lange na geen 200 miljard nodig voor stroomnet

Uit het Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) – dat uitgevoerd is door ambtenaren van de verschillende ministeries – blijkt dat er de komende decennia stevige investeringen moeten worden gedaan in het uitbreiden van de elektriciteitsnetten. Dit omdat een verviervoudiging van het elektriciteitsverbruik in Nederland wordt verwacht.

Goedkoper energieaanbod
De brancheverenigingen van de zonne-energie-, energieopslag- en windenergiesector stellen dat de benodigde investering veel lager kan uitvallen dan nu wordt gesuggereerd. Ze wijzen daarbij op de conclusie van de ambtenaren dat alleen al met elektrificatie en flexibilisering ruim 20 procent van de kosten voor de uitbreiding van het stroomnet op land bespaard kan worden.

Toch beseffen ook de belangenorganisaties dat de toenemende netwerkkosten voor een groot deel niet te voorkomen zijn en dat het belangrijk is dat het elektriciteitsnet snel wordt uitgebreid. ‘Tegelijkertijd hoeven hogere netkosten niet direct te leiden tot een hogere energierekening’, aldus Wijnand van Hooff, algemeen directeur Holland Solar. ‘Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) schat in dat elke procent hernieuwbare energie in de elektriciteitsmix zorgt voor een 0,6 procent lagere elektriciteitsprijs. De NVDE berekende dat Nederlandse huishoudens in 2023 140,00 euro meer kwijt zouden zijn aan energiekosten als we geen wind- en zonne-energie hadden gehad. We moeten de energierekening voor huishoudens en bedrijven dus als geheel bekijken. Rapport op rapport laat zien dat meer lokaal geproduceerde elektriciteit uit duurzame bronnen, in plaats van geïmporteerd aardgas of olie gebruiken, leidt tot een goedkoper energieaanbod voor de samenleving als geheel.’

Maatregelen kabinet
Door energieproductie en -gebruik dichter bij elkaar te brengen middels vraagsturing, opslag en conversie kunnen de totale kosten zoals opgenomen in het IBO-rapport aanzienlijk lager worden, benadrukt Van Hooff. ‘In de manier waarop je die flexibiliteit vormgeeft, moet nadrukkelijk rekening worden gehouden met het effect op de markt en het totale energiesysteem.’

‘Energieopslag – zowel in elektriciteit, warmte als in moleculen –  is dus een absolute ‘must’ om het systeem betaalbaar te houden’, aldus Maarten van den Heuvel, voorzitter van Energy Storage NL. Uit onderzoek van Kalavasta blijkt dat gebruik van energieopslag vele miljarden aan besparing in 2040 oplevert. Via energieopslag en -conversie kunnen we toewerken naar een betaalbaarder energiesysteem, maar daarvoor is het wel nodig dat het kabinet maatregelen presenteert voor verdere stimulering van energieopslag en -conversie in de Voorjaarsnota.’

Netbeheerders: subsidies nodig voor korte termijn
De netbeheerders benadrukken op hun beurt op basis van eigen onderzoek dat door flexibel om te gaan met het energieverbruik en de stroomnetten de nettarieven in 2040 tot 8 procent lager kunnen uitvallen. Daarnaast benadrukken ze dat investeringen in energie-infrastructuur altijd meer opleveren dan ze kosten.

Netbeheer Nederland roept op om te focussen op oplossingen die de energierekening structureel verlagen. ‘Een belangrijke stap is om op korte termijn gerichte subsidies of ondersteuning voor sectoren of consumenten aan te bieden, waar mogelijk met oog voor netimpact. Zoals een verbreding van de SDE++ waarbij rekening wordt gehouden met de impact op de piekbelasting voor het verlenen van de subsidie, of een hogere subsidie binnen de ISDE voor isolatiemaatregelen.’

NVDE: investeringen noodzakelijk
De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) laat naar aanleiding van het IBO-rapport tot slot weten dat grootschalige investeringen in de netinfrastructuur noodzakelijk zijn. ‘Investeringen in de netten zijn een heel verstandige keuze, want het levert de maatschappij meer op dan het kost’, aldus NVDE-voorzitter Olof van der Gaag. ‘Daarnaast wordt Nederland met de overstap van gas naar elektriciteit onafhankelijker van fossiele energie uit dubieuze landen en gaan we klimaatverandering tegen.

De belangenvereniging benadrukt nog maar eens dat er op dit moment meer dan 20.000 bedrijven op de wachtlijst staan voor een zwaardere elektriciteitsaansluiting, omdat zij willen uitbreiden of verduurzamen. Van der Gaag wil bovendien dat het kabinet huishoudens en bedrijven een structurele oplossing biedt voor een lagere energierekening. ‘Elektriciteit wordt ruim anderhalf keer zwaarder belast dan gas, terwijl juist de overstap van gas naar elektriciteit de sleutel is tot een betaalbare en duurzame energievoorziening. Een lagere belasting op elektriciteit stimuleert deze elektrificatie. Daarnaast is het goed voor de betaalbaarheid voor het bedrijfsleven en verbetert het ons investeringsklimaat en onze concurrentiepositie.’