Kabinet overweegt noodstop voor laadpalen, omvormers zonnepanelen en warmtepompen

Dat meldt minister Hermans van Klimaat en Groene Groei naar aanleiding van Kamervragen van Henri Bontenbal (CDA). Hij had haar vragen gesteld over een paper van het TU Delft PowerWeb Institute. Daarin pleit het kennisinstituut voor het introduceren van een flexibele backstop waarmee meer aansluitingen op het laagspanningsnet mogelijk kunnen worden gemaakt.

Klein apparaatje
‘De kern van een flexibele backstop is dat een slim, net-intensief apparaat in staat is om bij overbelasting van het net een noodsignaal te ontvangen en daarop te reageren op zo’n manier dat de overbelasting wordt voorkomen’, duidt de minister die stelt dat zo stroomuitval voorkomen wordt. ‘Dit kan met een “klein apparaatje”, maar het is ook mogelijk dat het wordt geïntegreerd in net-intensieve apparaten als laadpalen, warmtepompen, thuisbatterijen en omvormers van zonnepanelen. Ook kunnen energiemanagementsystemen (hems) hierbij een rol spelen.’

De invoering van de flexibele backstop is een van de vele maatregelen uit het Landelijk Actieprogramma Netcongestie (LAN) die het kabinet onderzoekt. De flexibele backstop is een veiligheidsmechanisme waarmee vlak voordat een overbelasting van het stroomnet zich voordoet, of in real time, de productie of het verbruik van slimme net-intensieve apparaten automatisch beperkt wordt. ‘Productie of verbruik wordt dan alleen beperkt voor laadpalen, warmtepompen, thuisbatterijen en zonnepanelen en alleen voor zover als nodig is om de overbelasting van het net te voorkomen’, verzekert Hermans. ‘Daardoor blijft het licht aan en worden huishoudens met bijvoorbeeld medische apparatuur, die afhankelijk zijn van elektriciteit, beschermd. De huishoudens met laadpaal, warmtepomp, zonnepanelen of thuisbatterij kunnen hier wel hinder van ondervinden. Netbeheerders werken bij uitwerking van een dergelijke maatregel aan oplossingen om deze hinder zoveel mogelijk te beperken.’

Geen wondermiddel
De flexibele backstop – door het kabinet ook wel beschreven als technisch vangnet of netbescherming – moet meer zekerheid geven dat het licht aanblijft in situaties waarin andere maatregelen onvoldoende hebben opgeleverd om overbelasting van het stroomnet te voorkomen.

‘De netbescherming maakt de impact van overbelasting van het net dus veel kleiner’, duidt de minister. ‘In plaats van stroomuitval in de wijk wordt dan bijvoorbeeld slechts de laadsnelheid van laadpalen tijdelijk beperkt. Dit zorgt voor een fijnmazigere beheersing van de beschikbare netcapaciteit. Omdat de gevolgen van overbelasting veel kleiner zijn, is het aannemelijk dat er meer risico genomen kan worden en daardoor ook meer aansluitingen mogelijk gemaakt kunnen worden. De netbescherming is echter geen wondermiddel. Als te veel aansluitingen worden toegestaan, zal de netbescherming vaker ingrijpen, wat meer hinder voor gebruikers van net-intensieve apparaten kan veroorzaken. De netbescherming is dus vooral een uiterst redmiddel om de betrouwbaarheid van het net te waarborgen. Het kabinet ziet de netbescherming daarom vooral als mogelijk waardevolle aanvulling op netverzwaring en slim netgebruik.’

Impact beperkt
De minister bevestigt bovendien de lezing van Bontenbal dat de impact van het introduceren van een flexibele backstop voor huishoudens beperkt is.

‘De impact is beperkt tot slimme, net-intensieve apparaten zoals laadpalen, warmtepompen, thuisbatterijen en omvormers van zonnepanelen’, duidt Hermans. 'Hierdoor blijft het overige elektriciteitsgebruik ongemoeid. Voor huishoudens met zulke slimme, net-intensieve apparaten zal de hinder waarschijnlijk minimaal zijn als de netbescherming soms kort productie of verbruik beperkt. In uitzonderlijke gevallen kan de hinder groter zijn als productie of verbruik vaker en langer beperkt wordt om stroomuitval te voorkomen. Een netbeheerder zal het betreffende net dan met prioriteit moeten verzwaren. De hinder door de netbescherming is in alle gevallen kleiner dan bij een stroomstoring die door de netbescherming juist voorkomen wordt.’

Randvoorwaarden
Op dit moment verkent het kabinet samen met netbeheerders hoe de netbescherming technisch kan werken en aan welke randvoorwaarden voldaan moet zijn om de netbescherming te laten werken.

‘Net-intensieve apparaten moeten bijvoorbeeld in staat zijn om te reageren op een noodsignaal’, legt Hermans uit. ‘Ook kan bijvoorbeeld een register van net-intensieve apparaten nodig zijn, zodat duidelijk is waar een noodsignaal naartoe gestuurd kan worden. Naast de technische werking verkent het kabinet ook de juridische mogelijkheden.’

Einde kalenderjaar
Het kabinet zal de Tweede Kamer aan het einde van het kalenderjaar informeren over de uitkomsten van de verkenning.

Op dit moment voert het kabinet bovendien al gesprekken met de netbeheerders over de technische werking van de netbescherming en de randvoorwaarden om netbescherming mogelijk te maken. ‘Als op basis van de verkenning besloten wordt tot invoering van een netbescherming, dan zal bij de uitwerking hiervan vanzelfsprekend worden bezien welke mogelijkheden er zijn om eindverbruikers hier zo min mogelijk hinder van te laten ondervinden.’