België moet jaarlijks 1 gigawatt zonnepanelen installeren om klimaatdoelen te halen

De PATHS2050 Coalitie is een consortium van invloedrijke Belgische kennisinstellingen en bedrijven dat 3 concrete routes geeft uitgestippeld naar een klimaatneutraal België in 2050.

Klimaatneutraal
De roadmaps van EnergyVille/VITO, ArcelorMittal, BASF, Elia, Fluxys en Luminus laten zien hoe België klimaatneutraal kan worden met behoud van industriële veerkracht. Volgens de studie moet België tegen 2030 al 17 tot 19 gigawatt aan zonnepanelen hebben geïnstalleerd, wat een versnelling betekent ten opzichte van het huidige tempo.

11 gigawatt batterijen
Batterijopslag speelt een essentiële rol in alle scenario's om de stabiliteit van het elektriciteitssysteem te waarborgen. Het onderzoek wijst uit dat België tegen 2040 minimaal 1,3 tot 2,5 gigawatt aan batterijopslag nodig heeft voor dag-nacht opslag en flexibiliteit. Dit stijgt verder naar maximaal 11 gigawatt in 2050. Een deel hiervan zal komen van elektrische voertuigen die via vehicle-to-grid technologie ongeveer 2,5 gigawatt aan flexibiliteit kunnen leveren.

3 toekomstroutes
De studie presenteert 3 verschillende scenario's: ROTORS met een maximale ontwikkeling van windenergie, REACTORS met een focus op kernenergie en IMPORTS met afhankelijkheid voor ingevoerde energie. In het IMPORTS-scenario zijn – om het tekort aan andere energiebronnen te compenseren – de meeste zonnepanelen nodig; tot 29 gigawatt. België beschikt volgens de onderzoekers momenteel over 14,36 gigawatt zonnepanelen en 1,15 gigawatt batterijen.

In het IMPORTS-scenario moet België daarmee de komende 25 jaar nog bijna 32 gigawatt zonnepanelen installeren, ruim 1,25 gigawatt per jaar. In het REACTOR-scenario – waarin de meeste batterijen nodig zijn, moet jaarlijks 400 megawatt aan batterijen in gebruik genomen worden.

Elektrificatie centraal
In alle scenario’s staat elektrificatie centraal, wat de totale elektriciteitsvraag doet verdubbelen tot 155-170 terawattuur in 2050. Dit komt door de elektrificatie van verwarming voor gebouwen, wegvervoer en industriële processen. In 2050 hebben deze 3 sectoren achtereenvolgens 14, 15 en 14 terawattuur meer stroom nodig. Om aan deze vraag te voldoen is een totale hernieuwbare opwekcapaciteit van 65 tot 80 gigawatt nodig, bestaande uit wind- en zonne-energie.

De PATHS2050 Coalitie waarschuwt dat niets doen tot hogere kosten en meer economische onzekerheid zal leiden dan de benodigde investeringen in klimaatvriendelijke technologieën. Om de doelstellingen te halen, moet de broeikasgasuitstoot met 45 procent dalen tegen 2030 en met 75 tot 83 procent tegen 2040, vergeleken met 1990.

Nu investeren
Onder aan de streep is een klimaatneutraal België volgens de onderzoekers haalbaar, mits er nu begonnen wordt met investeren. Tot 2030 moet daarvoor sneller overgegaan worden op elektrische voertuigen en warmtepompen, moeten meer gebouwen gerenoveerd en moet wind- en zonne-energie versneld uitgebouwd. Het plaatsen van nieuwe fossiele verwarmingssystemen moet stoppen, terwijl warmtenetten waar nuttig uitgebreid moeten worden. Aardgas blijft in de industrie voorlopig wel nodig.

Warmtepompen
Tussen 2030 en 2040 moet vervolgens 80 procent van de woningen en 50 procent van andere gebouwen verwarmd worden met warmtepompen of warmtenetten. In dichtbebouwde gebieden kan biomethaan een oplossing zijn waar warmtepompen moeilijk te plaatsen zijn.

Tussen 2040 en 2050 is een volledige overstap op klimaatneutrale energie voor vervoer en gebouwen noodzakelijk. Voor behoud van de industrie blijkt op lange termijn kernenergie goedkoper voor elektriciteit en waterstofproductie. Deze kerncentrales kunnen volgens de onderzoekers flexibel inspelen op de wisselende productie van zonne-energie.