Geen geld uit Klimaatfonds voor verplichte batterij zonneparken en zonnepanelen op gebouwen

Dat blijkt uit het ontwerp-Meerjarenprogramma 2026 van het Klimaatfonds. In het Meerjarenprogramma 2025 waren voor deze 3 onderwerpen juist nog honderden miljoenen euro’s gereserveerd.

Moment van opschaling
Een van de maatregelen die in het Meerjarenprogramma 2025 van het Klimaatfonds stond, was de intensivering van het innovatieprogramma Zon op Zee. Dat programma moest bijdragen aan de ambitie van 3 gigawattpiek zonnepanelen op zee in 2030.

Minister Hermans meldde afgelopen januari al in de komende tenders voor windparken op zee geen eisen voor de uitrol van drijvende zonnepanelen op te nemen. In het Klimaatfonds van vorig jaar was een plan opgenomen om 100 miljoen euro uit te trekken voor het innovatieprogramma Zon op Zee. Volgens het ministerie is echter niet voldoende onderbouwd waarom de huidige pilotfase niet toereikend is en nu al intensivering nodig is. ‘Juist de pilots lijken nodig om meer te weten over de technologie en mogelijke businesscase’, schrijven de ambtenaren van Hermans in het ontwerp-Meerjarenprogramma 2026. ‘Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) kan niet goed beoordelen of het moment van opschaling al is aangebroken. De maatregel wordt daarom afgewezen.’

Zon op gebouwen
In het ontwerp-Meerjarenprogramma 2026 schrijven de ambtenaren dat ook de reservering van 150 miljoen euro voor de aanvullende inzet voor zonne-energie op gebouwen vervalt. Die reservering was al teruggeschroefd van 225 naar 150 miljoen euro, wat tot teleurstelling leidde bij branchevereniging Holland Solar.

De maatregel zou een aanvullende subsidie zijn om zonnepaneelprojecten te kunnen realiseren die multifunctioneel zijn in ruimtegebruik: op daken, in combinatie met substantiële agrarische activiteiten, en boven parkeerplaatsen. Omdat het PBL heeft aangegeven dat de maatregel mogelijk niet aanvullend zou zijn op de subsidieregeling SDE++, is de maatregel nu geschrapt. ‘Bovendien zien we andere prioriteiten ten aanzien van het elektriciteitsnet en elektrificatie’, aldus de ambtenaren. ‘De reservering van de maatregel wordt daarom voor andere, meer prioritaire maatregelen benut.’

Batterijverplichting
Een derde maatregel uit het Meerjarenprogramma 2025 die sneuvelt in de 2026-editie, is de invoering van de batterijverplichting voor zonneparken. Voor deze maatregel stond ooit 416,6 miljoen euro gereserveerd, maar dat werd door minister Hermans vorig jaar al teruggeschroefd naar 257 miljoen euro.

Het geld dat vrijkomt, wordt door de minister nu gebruikt voor industriële Demand Side Response.

Zonnepanelen huurwoningen
Het voorstel om zonnepanelen op huurwoningen te stimuleren met een budget van 100 miljoen euro heeft het ook niet gehaald in het ontwerp-Meerjarenprogramma 2026 van het Klimaatfonds. De maatregel bestond uit 2 delen: een generieke subsidie voor verhuurders om zonnepanelen aan te schaffen en een investeringssubsidie voor Energieprestatievergoeding (EPV) 2.0-woningen.

Het probleem dat deze maatregel had willen oplossen, is het zogenaamde 'split incentive' vraagstuk: verhuurders hebben geen direct voordeel bij het installeren van zonnepanelen, omdat het vooral de huurder is die profiteert van een lagere energierekening. Verhuurders kunnen weliswaar via servicekosten meeprofiteren, maar door de afschaffing van de salderingsregeling zullen huurders minder voordeel hebben van zonnepanelen en daardoor ook minder bereid zijn om servicekosten te betalen. De ambtenaren van het ministerie vinden het echter niet doelmatig om via het Klimaatfonds rijkssubsidies beschikbaar te stellen. Zowel PBL als TNO heeft deze maatregel ook in voorgaande beoordelingen negatief beoordeeld.

Elektriciteitsopslag en warmtepompen
Een andere maatregel die het niet heeft gehaald, is de voorgestelde investeringssubsidie voor langetermijnelektriciteitsopslag. Deze subsidie van 500 miljoen euro was bedoeld voor volwassen technologieën zoals een valmeer, maar werd afgewezen vanwege onvolledige uitwerking en twijfels over de haalbaarheid.

Een voorstel voor extra financiering van de ISDE-regeling voor warmtepompen is afgewezen. Het plan om 1,087 miljard euro vrij te maken om het subsidiepercentage van 30 procent te handhaven – in plaats van de geplande verlaging naar 20 procent vanaf 2026 – kreeg geen goedkeuring, omdat warmtepompen volgens het ministerie ook met lagere subsidies een aantrekkelijke terugverdientijd hebben.

Tot slot krijgt ook de verduurzaming van maatschappelijk vastgoed via de DUMAVA-regeling geen extra financiering uit het Klimaatfonds. Hoewel voor deze subsidieregeling voor scholen, buurthuizen en sportlocaties een extra budget van 1 miljard euro beschikbaar zou moeten komen, is het voorstel afgewezen. Het kabinet kiest in plaats daarvan voor 175 miljoen euro voor een garantiefonds voor leningen.