Uitbreiding stroomnet Utrecht, Gelderland en Flevoland jaren vertraagd

Grootverbruikers en grote producenten van duurzame energie van windmolens en zonnepanelen moeten hierdoor langer wachten op aansluitingen. Dat heeft TenneT samen met regionale netbeheerders Stedin en Liander bekendgemaakt.

4 deelnetten
Het huidige hoogspanningsnet van Utrecht, Gelderland en de Flevopolder functioneert momenteel als 1 geheel. TenneT wil dit opdelen in 4 aparte deelnetten, die elk een eigen aansluiting krijgen op de landelijke hoogspanningsring van 380.000 volt. Deze netuitbreiding moet zorgen voor meer transportcapaciteit en het opheffen van de onderlinge afhankelijkheid tussen de regio’s.

Voor deze opdeling is de verzwaring van 4 bestaande hoogspanningsstations cruciaal: Lelystad, Dodewaard, Doetinchem en Breukelen-Kortrijk. Daarnaast is de bouw van een nieuw hoogspanningsstation in Utrecht-Noord noodzakelijk. Juist bij dit laatste project doen zich de grootste vertragingen voor, maar ook voor de projecten in Breukelen-Kortrijk en Amersfoort-Noord zijn er uitdagingen.  

‘Dit is een buitengewoon teleurstellende boodschap,’ aldus Robert Kuik, directeur Netplanning bij TenneT. ‘We realiseren ons heel goed welke impact dit heeft op de economie, op woningbouw en op de voortgang van de energietransitie. Dit is niet het tempo dat Nederland nodig heeft.’

Complexe uitdagingen
De vertraging wordt volgens TenneT veroorzaakt door ‘onvoorziene belemmeringen’ zoals langdurige procedures, complexe locatievraagstukken en moeizame grondverwerving. Voor het hoogspanningsstation Breukelen-Kortrijk heeft TenneT wel grond van 3 eigenaren kunnen kopen, maar met een vierde eigenaar is nog geen overeenstemming bereikt.

Ook de zoektocht naar een geschikte locatie voor het nieuwe hoogspanningsstation in Utrecht- Noord blijkt ingewikkelder dan verwacht. Huib van Essen, gedeputeerde van de provincie Utrecht, noemt dit ‘een zorgvuldig en veelomvattend proces in een complex gebied’. Uit onderzoek en participatie is een nieuwe potentiële locatie ten westen van de A2 naar voren gekomen, die nu wordt onderzocht.

Maatregelen noodzakelijk
De netbeheerders onderzoeken de komende maanden de nieuwe situatie op het elektriciteitsnet in deze regio. Ze verwachten in het najaar klanten en andere belanghebbenden verder te kunnen informeren over de precieze gevolgen van de vertraging.

TenneT, Stedin, Liander, de betrokken provincies en het ministerie van Klimaat en Groene Groei werken al geruime tijd aan een maatregelenpakket om netcongestie vanaf 2026 te voorkomen. Door de vertragingen wordt deze aanpak nog urgenter. De kans dat er een wachtlijst komt voor kleinverbruikaansluitingen, zoals woningen en klein mkb, neemt hierdoor volgens de betrokken netbeheerders toe.

Oproep klanten
Warmold ten Zijthoff, regiodirecteur Utrecht bij Stedin, spreekt van ‘ongelofelijk slecht nieuws’ voor de ruim 1.500 klanten die nu al op een wachtlijst staan voor extra capaciteit. ‘We maken ons zorgen of we de vrije toegang van kleinverbruikers tot het stroomnet kunnen blijven faciliteren, bijvoorbeeld voor de aansluiting van laadpalen, woningen en voor mensen die willen verduurzamen.’

Volgens Ten Zijthoff kunnen zowel consumenten als bedrijven helpen door flexibeler om te gaan met energie. Hij adviseert minder energie te gebruiken tijdens de avondspits tussen 16.00 en 20.00 uur, en juist meer energie te verbruiken wanneer de zon schijnt. Dit helpt de druk op het stroomnet te verminderen.

Alternatieve oplossingen
Ondanks de wachtlijsten voor nieuwe en zwaardere aansluitingen zijn er stappen die ondernemers en andere grootverbruikers nu al kunnen zetten. Ze kunnen bijvoorbeeld energiebesparende maatregelen nemen, hun elektriciteitsverbruik verschuiven naar buiten de spitsuren, of opgewekte stroom direct zelf gebruiken.

Ook het delen van een aansluiting met andere gebruikers – netburen – of het gebruikmaken van nieuwe flexibele contractvormen kunnen mogelijkheden bieden. Dit vraagt flexibiliteit van deze klanten, iets wat in het energiesysteem van de toekomst een vanzelfsprekendheid wordt.

Harold Hofstra, gedeputeerde Energie van de provincie Flevoland, benadrukt dat netcongestie een nationale uitdaging is die vraagt om een gezamenlijke aanpak. ‘In Flevoland werken we nauw samen met netbeheerders en gemeenten om slimme en duurzame oplossingen te realiseren. Het Rijk speelt hierin een belangrijke rol door beleid en regelgeving te ondersteunen en middelen beschikbaar te stellen voor innovatie, zoals energieopslag en netbewuste bouw.’

In april kondigde TenneT aan dat enkele projecten in Noord-Brabant en Limburg langer duren dan gepland en gaf de netbeheerder een landelijke waarschuwing dat meer projecten in Nederland de komende jaren vertraging oplopen. De netbeheerder roept overheden, toezichthouders en andere betrokkenen nogmaals op om de broodnodige uitbreiding en verzwaring van het elektriciteitsnet te helpen realiseren.