‘Slim laden wordt de standaard, maar we zijn er nog (lang) niet’

Hoe ziet DOET, de branchevereniging voor elektrisch vervoer, de huidige staat van elektrisch rijden in Nederland?
‘Ons land telt nu zo’n 615.000 volledig elektrische en 460.000 plug-in hybride auto’s, bij elkaar opgeteld ongeveer 11,7 procent van het totaal aantal personenwagens. Eind 2023 zaten we op 7,7 procent. Het gaat dus vooruit. Maar we hebben nog een lange weg te gaan en korte tijd om het doel te bereiken: vanaf 2030 moeten alle nieuw verkochte personenauto’s in Nederland emissievrij zijn.’

Het gaat niet hard genoeg?
‘DOET is een van de deelnemers aan het Formule E-team (FET), een samenwerkingsverband van bedrijven, de overheid en kennisinstellingen dat werd opgericht om te helpen bij de groei van elektrisch rijden in Nederland. We maakten daar onder andere een handen-aan-de-knop-afspraak aangaande de bijtelling voor zakelijke rijders. Ging het goed met de uitrol van elektrische auto’s in dat segment, dan kon die omhoog; ging het slechter, dan zou die omlaaggaan. Dat was het idee. Mocht het groeitempo in de zakelijke markt afnemen dan zullen we die afspraak zeker weer in herinnering brengen bij het FET.’

Jullie maken je zorgen?
‘De zakelijke markt doet het op zich nog goed, niet in het bijzonder dus. Waar we ons wel zorgen over maken, is het consumentensegment. Om dat echt los te trekken, is het ontstaan van een goede en betaalbare tweedehandsmarkt nodig. Als die zakelijke elektrische auto’s uit de lease gaan, kan daar nog prima jaren mee gereden worden. We moeten dus voorkomen dat ze naar het buitenland gaan. Daar is nog geen echte incentive voor waardoor ze financieel aantrekkelijk zouden zijn.’

DOET zet zich daarvoor in?
‘Youngtimers, auto’s van 15 jaar en ouder, zijn ontzettend populair in Nederland. Er rijden er meer dan een miljoen op de weg – oude Saabs, Mercedessen en Volvo’s bijvoorbeeld, vaak zwaar en niet erg milieuvriendelijk. Ze worden veelal zakelijk gereden, bijvoorbeeld door zzp’ers, vanwege de aantrekkelijke bijtelling: 35 procent over de dagwaarde. Wij pleiten voor zo’n soort regeling maar dan voor jonge gebruikte elektrische auto’s (ev’s), vanaf 5 of 6 jaar oud, wat een groot verschil zou maken bij het tot stand komen van een florerende tweedehandsmarkt. Daar wordt nu over gepraat, maar een besluit laat voorlopig helaas nog op zich wachten.’

De uitrol van ev’s gaat hand in hand met die van laadinfra. Dat gaat goed in Nederland?
‘Nederland heeft de groeiende verkoop van elektrische auto’s direct verbonden aan de uitrol van laadinfra. Laden kan overal: thuis, in de publieke ruimte, langs de snelweg. Maar we kampen hier ook met een toenemend probleem: netcongestie. We moeten slim gaan laden met het oog op het verminderen van de druk op onze elektriciteitsnetten. Vorig jaar is daar een belangrijke stap in gezet.’

Welke?
‘Het tot stand komen van de NEN NTA 8043. Die Nederlandse technische afspraak van NEN beschrijft eisen aangaande techniek en beheer voor slimme thuisladers en laaddiensten voor elektrische voertuigen; deze richt zich op interoperabiliteit, laadfunctionaliteit, veiligheid en integratie met het elektriciteitsnet. Hij vormt de basis voor een toekomstig Nederlands Certificeringsschema (NCS) en keurmerk, waar ook al aan gewerkt wordt. Daarmee ligt er dadelijk een helder kader voor slim thuisladen.’

Daar wordt ook subsidie aan gekoppeld?
‘We hebben momenteel 2 subsidieregelingen voor laadinfra in Nederland. De SPULA richt zich op laadvoorzieningen voor zware elektrische voertuigen, de SPRILA op private laadinfra voor werknemers. Er is geen subsidie voor de consument. Die zou er wel komen, gerelateerd aan de eisen in de NTA 8043. Maar dat is van de baan. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) verwacht dat consumenten nu of op termijn al genoeg voordelen – zullen – genieten door slim te gaan laden, en verwijst daarbij naar het afschaffen van de salderingsregeling voor zonnestroom en de opkomst van de thuisbatterij. Dat is teleurstellend, een lastig te volgen redenering ook.’

Slim laden gaat niettemin snel de standaard worden in Nederland?
‘Het is werk in uitvoering. Zo deed ElaadNL, het kennis- en innovatiecentrum voor slim en duurzaam opladen van elektrische voertuigen, de afgelopen tijd een interessant onderzoek, in opdracht van IenW. Er werd een proef gedaan met 142 elektrische auto’s, verschillende merken en modellen. Doel was vaststellen of ze technisch bestand zijn tegen netbewust laden; de laadsessie automatisch op basis van signalen van de netbeheerder even terugdraaien of afschakelen bij te veel druk op het net en, als er weer ruimte is, opnieuw volop laden.’

De conclusie is?
‘De resultaten zijn nog niet officieel bekend. Maar het ligt voor de hand dat het merendeel van deze nieuwe voertuigen goed om zal kunnen gaan met wisselende laadstramienen. Bij sommige oudere auto’s zal, denk ik – mede gebaseerd op ervaringen in het verleden – wel sprake zijn van een potentieel probleem. Dat is een belangrijk gegeven. De mensen met zo’n auto moeten goed worden voorgelicht; weten dat ze niet kunnen deelnemen aan deze manier van netbewust laden en kunnen kiezen voor een zogenaamde opt-out. Dit issue kan ook geautomatiseerd worden opgelost. Netbewust laden kent echter ook consequenties voor onze achterban.’

Welke?
‘Dit soort mogelijkheden is fantastisch vanuit netperspectief. Onze leden willen daar ook graag aan bijdragen. Maar ieder moment dat er niet maximaal wordt geladen, kost een Charge Point Operator natuurlijk geld. Het is niet meer dan redelijk dat die omzetderving wordt gecompenseerd. Als dat niet gebeurt, dan wordt dit een erg lastig verhaal. Kortom, we zijn er dus nog lang niet. We hebben nog jaren met netcongestie te kampen en er spelen nog vele issues. Aan de andere kant, Nederland is het eerste land dat met deze situatie te maken heeft en we werken heel hard aan oplossingen. En de kennis die we hier nu hier al mee opdoen, leidt ongetwijfeld ook tot mooie exportproducten van de toekomst.’