‘Maak energiedata beter toegankelijker voor oplossen netcongestie’

Dat schrijft het NKP in de whitepaper ‘Tempo maken met ontsluiten van energiedata: van spaghetti naar asperges’.

Data ontsluiten
Volgens de whitepaper kan de economische schade van het volle stroomnet oplopen tot ruim 30 miljard euro per jaar. De beoogde vergroening door elektrificatie van industriële processen stagneert doordat het elektriciteitsnet te weinig ruimte biedt. Betrouwbare energiedata zijn daarom cruciaal voor bedrijven om productie en gebruik van energie beter op elkaar af te stemmen.

De huidige situatie beschrijft het NKP als een ‘bord spaghetti’: een onoverzichtelijke kluwen van datastromen, traditionele spelers en nieuwkomers, veranderende werkwijzen en data van wisselende kwaliteit. Dit maakt het voor bedrijventerreinen die netcongestie willen aanpakken onnodig complex om in beeld te krijgen wat er wel mogelijk is. Ook voor netbeheerders is de huidige werkwijze inefficiënt.

Asperges model
Het NKP gebruikt de metafoor ‘een bord asperges’ om de gewenste vereenvoudiging te illustreren. De nieuwe Energiewet, die in 2026 ingaat, biedt hiervoor volgens het platform veel aanknopingspunten. Deze vereenvoudiging omvat verschillende aspecten: alle energiedata moeten op één plek gestandaardiseerd beschikbaar komen, data van zakelijke kleinverbruikers moeten in meer detail worden opgeslagen en beter worden ontsloten.

De whitepaper benoemt 6 thema’s die de toegang tot energiedata momenteel belemmeren: beperkte toegankelijkheid van energiedata, drempels voor het ontsluiten en delen van data voor zakelijke kleinverbruikers, beperkte transparantie tussen bedrijven en netbeheerders, gebrek aan toegankelijke tools, onduidelijkheid over rolverdeling en verantwoordelijkheden, en een marktordening die onvoldoende aansluit op lokale dynamiek.

Concrete aanbevelingen
Het NKP doet verder 7 concrete aanbevelingen aan beleidsmakers. Ten eerste pleit het platform voor het principe ‘beschikbaar tenzij’: maak alle relevante energiedata standaard publiek toegankelijk, tenzij er zwaarwegende redenen zijn om dit niet te doen. Ten tweede moeten zakelijke kleinverbruikers dezelfde mogelijkheden krijgen als grootverbruikers wat betreft hun energiedata.

Daarnaast beveelt het NKP aan om bestaande succesvolle dataproducten snel breed toegankelijk te maken en één centraal portaal te creëren voor alle energiedata met gestandaardiseerde weergave. In de nieuwe Energiewet moet volgens het platform experimenteerruimte komen voor de omgang met energiedata.

De zesde aanbeveling betreft het gebruik van ‘datasprints’ om te experimenteren met versnelde toegang tot energiedata, waarbij de uitkomsten direct als landelijke standaard kunnen dienen. Tot slot pleit het NKP voor de ontwikkeling van een nationale datastrategie voor slimme energiesystemen.