Kabinet investeert miljard in windparken op zee

De investering is volgens demissionair minister van Klimaat en Groene Groei, Hermans, nodig vanwege de gestegen kosten en onzekerheid in de windenergiesector.

Extra steun nodig
Windenergie op zee blijft volgens haar een cruciale drijvende kracht achter de Nederlandse energietransitie. De afgelopen jaren is de productie van windparken op de Noordzee flink toegenomen en momenteel staat er 4,7 gigawatt aan opwekcapaciteit. Het kabinet heeft ambities om deze capaciteit verder uit te breiden, maar de omstandigheden zijn verslechterd. Door stijgende kosten, hogere rentes en onzekerheid over voldoende afname dreigt de bouw van nieuwe windparken in veel landen, waaronder Nederland, tot stilstand te komen.

Hermans: ‘Op verschillende plekken in de wereld en in Europa heeft de sector te kampen met stijgende kosten, stijgende rente en onzekerheid over voldoende vraag. Dit zorgt ervoor dat het tempo van de uitrol van windparken op zee lager ligt dan de afgelopen jaren. Zonder ingrijpen dreigt de uitrol van windparken tot stilstand te komen.’

2 sporen
Om dit te voorkomen heeft het kabinet het ‘Actieplan windenergie op zee’ opgesteld, met daarin 2 hoofdrichtingen: het stimuleren van de bouw van windparken – aanbodstimulering – en het bevorderen van de elektriciteitsvraag – vraagstimulering. Voor de korte termijn reserveert het kabinet uit het Klimaatfonds 948,3 miljoen euro om de bouw van 2 gigawatt aan nieuwe windparken komend jaar te ondersteunen.

Daarnaast wordt aan de vraagkant gewerkt door de Indirecte Kosten Compensatie (IKC-ETS) regeling voor de industrie met 1 jaar te verlengen tot en met 2028. Hiervoor stelt het kabinet 150 miljoen euro beschikbaar. Deze maatregel moet de elektriciteitskosten voor de industrie concurrerend houden en daarmee de businesscase voor toekomstige windparken verbeteren.

Langetermijnoplossingen
Voor de langere termijn werkt het kabinet aan verschillende oplossingen. Zo bereidt men een wetsvoorstel voor om contracts for difference (cfd) mogelijk te maken. Bij dit systeem ontvangen windparkeigenaren subsidie als hun inkomsten laag zijn, maar dragen ze geld af aan de staat als de elektriciteitsprijzen hoog zijn.

Het actieplan beschrijft verder de uitwerking van een garantiefonds om het afsluiten van langdurige stroomcontracten te ondersteunen. Hermans hierover: ‘Dit najaar wordt besloten over de ontwikkeling van het fonds, waarvoor 1 miljoen euro is gereserveerd op de begroting. Na de ontwikkeling van het fonds volgt een financieringsronde om het bufferkapitaal te verkrijgen. Afhankelijk van de doorlooptijd daarvan kan het fonds in het gunstigste geval vanaf 2026 ingezet worden.’

Realistische planning
Verder wordt onderzocht of windparkbouwers meer tijd kunnen krijgen voor de oplevering van hun projecten. Daarnaast bekijkt het kabinet of het toekomstige windpark Ten Noorden van de Waddeneilanden bij het windenergiegebied Doordewind gevoegd kan worden, wat zou leiden tot hogere opbrengsten per turbine en betere benutting van de infrastructuur.

De oorspronkelijke ambitie van 50 gigawatt windenergie op zee in 2040 is bijgesteld naar 30 tot 40 gigawatt. Dit komt door een lagere verwachting van de ontwikkeling van de vraag naar elektriciteit en waterstof, met name in de industrie. Het kabinet kiest voor een realistische planning die rekening houdt met wat haalbaar en noodzakelijk is.

Consistent tempo
‘Het tempo van de uitrol moet consistent zijn en goed in balans met zowel de ruimte op zee en de ecologische draagkracht, als de vraagontwikkeling,’ aldus minister Hermans in haar begeleidende brief aan de Tweede Kamer.

Begin 2026 zal de routekaart voor de realisatie van 21 gigawatt worden geactualiseerd en met de Tweede Kamer worden gedeeld. Daarin wordt ook het bouwtempo voor de komende jaren bepaald.