Kabinet geeft uitbreiden stroomnet prioriteit in Ontwerpnota Ruimte

De Ontwerpnota Ruimte bevat niet alleen nationale ruimtelijke keuzes en richtingen voor Nederland voor de periode tot 2050, maar ook een doorkijk naar 2100.

Energieplanologie centraal
De schaarste aan ruimte en de groeiende energiebehoefte dwingen Nederland volgens het kabinet tot een fundamenteel nieuwe aanpak. ‘Energieplanologie’ wordt het nieuwe uitgangspunt, waarbij het energiesysteem niet langer slechts faciliterend is, maar ook ordenend voor ruimtelijke ontwikkelingen. Hiermee wordt energie een integraal onderdeel van de ruimtelijke ordening, waarbij vroegtijdige reservering van ruimte voor energiefuncties centraal staat.

Het toekomstige energiesysteem zal volgens de nota aanzienlijk meer ruimte vragen dan het huidige systeem op fossiele brandstoffen. Waar energieproductie vroeger vaak ondergronds en geconcentreerd plaatsvond, verschuift dit naar bovengrondse en meer gespreide opwek.

Ruimtelijk ontwerp
Nieuwe ruimtelijke elementen, zoals systeembatterijen en elektrolysers, zullen het landschap en stedelijk gebied ingrijpend veranderen. De intensiteit van energiefuncties neemt flink toe. Het kabinet benadrukt dat dit vraagt om zorgvuldig ruimtelijk ontwerpen, waarbij ruimtelijke kwaliteit vooropstaat en de kenmerken van het gebied worden gerespecteerd.

‘We kiezen ervoor de kortetermijn-oplossingsrichtingen voor netcongestie aan te laten sluiten bij een strategie voor lange termijn’, schrijft het kabinet in de nota. ‘Dat doen we door proactief planologisch te anticiperen op verwachte uitbreidingen, en door investeringen op strategische locaties te prioriteren.’

Elektriciteitsnet uitbreiden
Het kabinet erkent dat de huidige netcongestieproblemen een forse uitbreiding van elektriciteitsinfrastructuur noodzakelijk maken. Tot 2040 komen er ruim 50.000 transformatorhuisjes, 120.000 kilometer kabels en honderden hoogspanningsstations bij. Dit vereist een zorgvuldige inpassing, met aandacht voor combinatiemogelijkheden met andere opgaven zoals klimaatadaptatie en vergroening.

Voor zonnepanelen geeft het kabinet tot 2030 prioriteit aan het verzilveren van de biedingen uit de Regionale Energiestrategieën (RES). Voor de fase daarna worden afspraken gemaakt met medeoverheden over de verdere ontwikkeling van het decentrale energiesysteem, rekening houdend met de aangescherpte Voorkeursvolgorde Zon.

Energieneutrale gebouwen
Conform de Europese Zero-Emission Building-eis werkt het kabinet verder toe naar energie- en emissieneutrale gebouwen. De nota benadrukt het belang van ‘netbewuste nieuwbouw’, om te voorkomen dat woningbouw vastloopt door netcongestie. Hiervoor worden samen met medeoverheden, ontwikkelaars en netbeheerders nieuwe mogelijkheden verkend.

Minister Keijzer: ‘We staan als land voor enorme opgaven die vragen om nationale richting en keuzes. De ruimte is schaars en kunnen we maar één keer goed verdelen. We schuiven problemen niet zonder meer door naar elders of toekomstige generaties.’