‘Zonneparken in zwaar weer, maar bezuinig niet klakkeloos op onderhoud en beheer’

Hoe gaat het met Zonnepark Services Nederland?
‘Best goed. Ik ben enorm trots op de efficiënte machine die we met ons team hebben gebouwd. Hiermee zijn we klaar voor verdere groei en verbetering van onze dienstverlening. Tegelijkertijd is het duidelijk dat veel zonneparken met problemen kampen als gevolg van het grote aantal uren met negatieve elektriciteitsprijzen. Ook wij als onderhoudspartij hebben een rol te spelen om die door deze moeilijke periode heen te loodsen.’

Wat merken jullie van de huidige marktsituatie?
‘Veel eigenaren denken dat onderhoudskosten een van de weinige knoppen zijn om aan te draaien. We ervaren prijsdruk. Daarnaast zijn er epc-contractors die de O&M-markt proberen te betreden om extra verdiensten te genereren, of zonneparkeigenaren die bepaalde zaken als monitoring gaan insourcen. Wij doen dit echter al lang, zijn heel professioneel en kunnen onze diensten zeer kostenefficiënt aanbieden. Dat maakt ook dat we goed gepositioneerd zijn in de consolidatieslag die er ongetwijfeld aankomt.’

Hoe groot zijn de problemen bij zonneparken?
‘We zijn als sector gewend geraakt aan tientallen procenten groei per jaar. Gedurende meer dan 12 jaar heb ik bij verschillende bedrijven eigenlijk nooit iets anders meegemaakt. Als je een decennium geleden had verteld dat we zoveel zon zouden bouwen dat de elektriciteitsprijzen zo vaak negatief zouden worden als nu het geval is, had iedereen daar uiteraard voor getekend. Maar momenteel staat het verdienmodel zwaar onder druk. De markt is verzadigd en zit in een dal door kannibalisatie. Daar moeten we doorheen.’

Dat gaat lukken?
‘Absoluut. Naarmate elektrificatie doorzet, onder andere ten gevolge van de groei van datacenters en elektrisch (vracht)verkeer, zal de elektriciteitsvraag groeien. Ook het afschaffen van de salderingsregeling speelt hierin een rol. Veel analisten verwachten dat de situatie over een aantal jaar normaliseert. We zien nu een heel ander type investeerder instappen in zonneparken. Dit zijn partijen met meer geduldig geld en diversificatie in hun portfolio. Voor hen liggen er nu mooie kansen om voor lage prijzen assets aan te kopen. Vergelijkbare verschuivingen heb ik in eerdere banen ook al gezien, onder andere in Italië en de Verenigde Staten (VS), dus helemaal nieuw is het niet.’

Wat zijn de gevolgen voor jullie werk?
‘Ieder dubbeltje wordt momenteel omgedraaid; alle beetjes helpen. Dat betekent dat wij het dus nog slimmer moeten doen. Denk daarbij aan niet meteen uitrijden om een zonnepaneel te vervangen als dat kapot is, maar dit soort werk clusteren. Bij grote zaken, bijvoorbeeld als er sprake is van productieverlies of wanneer de veiligheid in het geding is, reageren we uiteraard direct. Daarnaast spreken we ook veel met banken over hoe het beter kan in deze uitdagende tijd. Dit was vorige week ook een veelbesproken onderwerp op de Solarplaza Asset Management-conferentie in Praag.’

Welke beweging zie je bij die banken?
‘Initieel was de perceptie bij veel investeerders en banken dat zonneparken gegarandeerde inkomstenstromen hebben, op basis van SDE+(+) en een bijpassende meerjarige stroomafnameovereenkomst (ppa). Nu staan die inkomsten toch onder druk. Bij financiering wordt doorgaans een onderhoudsprotocol afgesproken en min of meer bevroren. Deze zijn vanwege nieuwe inzichten echter niet altijd passend meer. Wij kennen de pijnpunten van de systemen die we onder onze hoede hebben en kunnen samen met banken en eigenaren tot een efficiëntere, kwalitatieve aanpak komen; beheer veel slimmer inrichten. Dit kun je condition based maintenance noemen.’

Een betere inspectie en onderhoud in minder uren…?
‘En dus tegen lagere kosten. Daarbij is het natuurlijk wel zaak er op tijd bij te zijn. Correctief onderhoud kost een factor 3 tot 10 keer zoveel als preventief onderhoud. Er zijn bedrijven die denken: “We hebben nu mensen over, we gaan het zelf wel doen". Onze ervaring leert echter dat optimaal onderhoud en beheer een professionele organisatie vergt die minstens 800 megawattpiek in beheer heeft en daar 7 dagen per week mee bezig is. Verder zien we vaak dat klanten de inspectiefrequentie naar beneden willen brengen, terwijl we met ons landelijk dekkend netwerk elke dag meerdere keren langs de betreffende parken rijden. Voor sommige zaken, zoals het schoonmaken van een pyranometer, kunnen we in een kwartier op en af zijn.’

Ook als je een zonnepark wilt verkopen, is het zaak dat het in goede staat is…
‘En dat er goede data voorhanden zijn. Denk hierbij aan digitale onderhoudsdossiers, gevalideerde instralingsdata, firmware-updates, enzovoorts. Het wegbezuinigen van kalibraties van pyranometers is bijvoorbeeld iets wat een quick win kan lijken. Maar wanneer je een zonnepark wilt verkopen en er 4 procent onzekerheid op je performance ratio zit, werkt dat enorm door op de waardering. Als je je zaken niet op orde hebt, is dat een showstopper of het haalt de prijs naar beneden. Daar zijn legio voorbeelden van in de meer volwassen markt. Daarnaast zien we steeds meer batterijprojecten uit de startblokken komen. Ook daarvoor is het cruciaal deze zaken op orde te hebben, anders kan de businesscase wel eens heel anders uitpakken dan gedacht.’

Bezuinigen op O&M is geen goed idee?
‘Ik ken de financiële druk waarmee zonneparken kampen. Maar er zijn andere en effectievere oplossingen om die te verlichten, bijvoorbeeld door congestiemanagement, koppeling van lokaal verbruik, opslag en slimme sturing. Wij kunnen klanten daarin verder helpen, mede dankzij onze goede relaties met netbeheerders en specialisten op dit vlak. Beknibbel dus niet op O&M, maar doe het wel slim en efficiënt.’