Stroomnet in bijna heel Nederland vol voor afname van stroom

Dat meldt minister Jetten voor Klimaat en Energie in samenwerking met de verschillende netbeheerders. ‘De grenzen van het elektriciteitsnet komen steeds sneller in zicht, in steeds meer gebieden in het land en in steeds grotere mate op meerdere spanningsniveaus. Dat werkt 2 kanten uit: door filevorming – transportschaarste – raken de afritten van de landelijke snelweg (red. het hoogspanningsnet) richting de regionale provinciale weg (red. het middenspanningsnet) verstopt en andersom lopen de toegangswegen naar de provinciale weg vol als gevolg van filevorming op het lokale wegennet (red. het laagspanningsnet).'

Grootverbruikers: bedrijven
De minister meldt dat voor grootverbruikers er in veel regio’s geen ruimte is voor nieuwe aansluitingen of uitbreidingen, behalve wanneer bedrijven tijdens piekmomenten minder elektriciteit afnemen.

‘Geen ruimte betekent dat bedrijven op een wachtlijst komen en pas aangesloten kunnen worden als het net uitgebreid wordt of als het net op grote schaal flexibeler gebruikt wordt’, duidt minister Jetten. ‘Dit geldt voor – grote delen van – Noord-Brabant, Limburg, Gelderland, Utrecht, Flevoland en een groot deel van de haven van Rotterdam. Voorlopig is er ook geen ruimte in de provincies waar de landelijke netbeheerder TenneT congestieonderzoeken doet, dat zijn Zeeland en Noord-Holland. Er is nog beperkte ruimte op het elektriciteitsnet in Friesland, Groningen, Overijssel en in delen van Zuid-Holland.’

Nieuw is dat minister Jetten voor het eerst meldt dat congestie ook voor de Nederlandse spoorwegen gevolgen heeft. ‘ProRail verwacht dat netcongestie in toenemende mate impact heeft op geplande intensiveringen van de dienstregeling: bij nieuwe, langere of extra treinen is het – tijdig – krijgen van verzwaarde of nieuwe netaansluitingen een toenemend probleem.’

Kleinverbruikers: consumenten
Voor kleinverbruikers zoals consumenten, laadpalen en kleine bedrijven is de situatie anders dan voor grootverbruikers. In de meeste provincies is op dit moment nog voldoende ruimte op de landelijke hoogspanningsnetten en op de regionale middenspanningsnetten gereserveerd voor de groei van het elektriciteitsverbruik van kleinverbruikers en dus voor verduurzaming van woningen, auto’s en bedrijven.

Minister Jetten hierover: ‘Specifiek in Flevoland – met uitzondering van de Noordoostpolder – Gelderland en Utrecht wordt de gereserveerde ruimte vanaf 2026 overschreden door knelpunten op de landelijke en regionale netten en dit noopt tot maatregelen. Voor het eerst kunnen daardoor ook kleinverbruikers, zoals huishoudens en het mkb, worden geraakt in de Flevopolder en de provincies Gelderland en Utrecht.’

Sneller dan verwacht
Minister Jetten meldt dat de groei van zonnepanelen, warmtepompen en laadpalen voor elektrische auto’s in deze 3 provincies gaat sneller dan in alle voorspellingen voorzien en is omvangrijker dan de ruimte die de netbeheerders voor deze groei de komende jaren hadden gereserveerd.

‘Als we de bestaande mogelijkheden voor flexibel gebruik van het net niet beter benutten, geen aanvullende maatregelen nemen en deze snelle groei zich voortzet, dan overschrijdt het totale gebruik van huishoudens, bedrijven en maatschappelijke organisaties op piekmomenten de maximale veiligheidsgrenzen van het net’, waarschuwt Jetten. ‘De onderstations – de schakel tussen hoogspanning en middenspanning – worden dan te zwaar belast. Dit kan ertoe leiden dat in de periode 2026-2029 risico’s ontstaan voor stroomuitval op piekmomenten.’

Om dit te voorkomen, zouden netbeheerders bedrijven gedwongen moeten afschakelen op bepaalde momenten en/of geen nieuwe woningen of laadpalen meer kunnen aansluiten. ‘Gezien de grote urgentie van deze maatschappelijke ontwikkelingen is dit vanzelfsprekend zeer ongewenst’, stelt Jetten. ‘Daarom zetten we alles op alles om de netcapaciteit zo snel mogelijk uit te breiden en het bestaande net slimmer en flexibeler te benutten.’

Actieprogramma
Netbeheerders, overheden en marktpartijen werken in het Landelijk Actieprogramma Netcongestie (LAN) sinds vorig jaar samen om belemmeringen weg te nemen door in te zetten op snellere verzwaring en maatregelen voor een slimmer gebruik van het elektriciteitsnetwerk.

Minister Jetten besluit: ‘In het licht van de huidige ontwikkelingen kijk ik ook nadrukkelijk naar extra onorthodoxe en ingrijpende maatregelen om verlichting te bieden waar dat mogelijk is.’