Liveblog afbouw salderingsregeling zonnepanelen, Eerste Kamer in debat

Noot: door deze pagina in uw browser te verversen (F5 op desktop of ‘opnieuw laden’ op mobiel) vernieuwt u de inhoud van deze liveblog.

---

21.35 uur
Debat ten einde

Het debat komt tot een einde en de Eerste Kamer zal komende week over het wetsvoorstel dat voorziet in de afbouw van de salderingsregeling stemmen, alsook over de ingediende moties.

---

21.05 uur
Jetten beantwoordt laatste vragen

Minister Jetten beantwoordt momenteel de laatste, nog openstaande vragen van de senatoren van de Eerste Kamer. Hij bevestigt daarbij onder meer dat de structurele jaarlijkse kosten van de salderingsregeling vanaf 2031 minimaal 700 miljoen euro bedragen als zijn wetsvoorstel wordt weggestemd. Dit na een vraag van senator Martin van Rooijen (50PLUS).

Jetten wijst ook nog eens op het belang van de afbouw voor de toenemende netcongestie op het laagspanningsnet. ‘Het stap voor stap afbouwen van de salderingsregeling zal ook in de komende jaren meer prikkel geven voor het eigen gebruik. We kunnen huishoudens daar beter bij ondersteunen en over adviseren. Het in stand houden van de salderingsregeling stimuleert het massaal terugleveren aan het net en kan dus ook juist op die piekmomenten tot meer druk op het net leiden.’

Tot slot wijst hij op het aanpakken van de acties van de energiebedrijven. ‘Als dit wetsvoorstel wordt verworpen, hebben we ook minder middelen om de wildgroei aan maatregelen van energiebedrijven tegen zonnepaneelbezitters aan te pakken.’

Een aantal van de energiebedrijven heeft bij Jetten aangegeven te willen stoppen met het in rekening brengen van extra kosten zodra de afbouw van de salderingsregeling start. ‘Een aantal energieleveranciers heeft al aangegeven dat ze bereid zijn om daarmee te stoppen zodra de salderingsregeling wordt afgebouwd, omdat ze dan niet meer genoodzaakt zijn om bepaalde kosten te beheersen en in rekening te brengen. Ik heb over deze ontwikkeling al een paar keer in de Tweede Kamer gestaan, onder andere bij het vragenuur, omdat ik met de Tweede Kamer deel dat deze recente ontwikkeling heel onwenselijk is. Ik voer daarover ook overleg met de sector. Zoals gezegd, neemt Vandebron hier echt het voortouw door aan te geven: laten we dit als energieleveranciers op een gegeven moment, in gelijke pas met de salderingsregeling, weer afbouwen.’

Jetten verwacht tot slot over 2,5 maand duidelijkheid te hebben over alle vragen die leven bij de senatoren rondom de Energiewet, waarbij hij de antwoorden op hun vragen nog deze maand zal toesturen. Mocht de Eerste Kamer om die reden willen wachten met besluitvorming over de afbouw van de salderingsregeling is dat volgens de minister weliswaar niet wenselijk, maar tegelijkertijd wel een recht dat de Eerste Kamer heeft.

Op verzoek van senator Panman zegt demissionair minister Jetten toe dat consumenten niet bestraft zullen worden als zij bij de start van de afbouw van de salderingsregeling nog niet over een digitale meter beschikken.

---

21.00 uur
Vergadering 5 minuten geschorst

De plenaire vergadering is voor 5 minuten geschorst, waarna minister Jetten voor het laatst aan het woord zal komen.

---

20.55 uur
FvD wil 2,8 miljard van afbouw gebruiken voor verlaging energiebelasting

Mocht de wet om het salderen af te bouwen aangenomen worden, wil Forum voor Democratie (FvD) dat de ‘bespaarde’ 2,8 miljard euro wordt gebruikt voor een algehele verlaging van de energiebelasting. Senator Johan Dessing dient daartoe een motie in.

De Eerste Kamer zal ook over deze laatste motie komende week stemmen.

---

20.55 uur
D66 steunt eigen minister

Senator Willemijn Aerdts (D66) houdt het kort en bondig: ze is blij met de toezeggingen van demissionair minister Jetten en haar fractie zal het wetsvoorstel steunen.

---

20.50 uur
SGP stemt voor afbouw, motie voor onderzoeken alternatieven

Peter Schalk (SGP) benadrukt dat de houdbaarheid van de salderingsregeling voorbij is, onder meer omdat er geen prikkel is voor zonnepaneelbezitters om zonne-energie zelf te gebruiken. Opgeteld met de onrechtvaardigheid dat niet-zonnepaneelbezitters ‘meebetalen’ aan de zonnepanelen van burgers die ze wel hebben, is de SGP voornemens om vóór de afbouw van de salderingsregeling te stemmen.

Wel diende Schalk een motie in om andere vormen van financiële stimulering te onderzoeken, waarbij de investeringsdrempel voor zonnepanelen door huishoudens verlaagd wordt. Daarbij moet er wat de SGP betreft wel een prikkel komen om de geproduceerde stroom zo veel mogelijk zelf te gebruiken. De motie is volgens Schalk zowel interessant op het moment dat de wet aangenomen wordt, als wanneer de wet weggestemd wordt. De Eerste Kamer steunt de motie en daarom zal er komende week over gestemd worden.

---

20.45 uur
Afbouw komt voor SP te vroeg

Bastiaan van Apeldoorn (SP) laat weten – mede namens OPNL – het onrechtvaardig te vinden dat juist nu mensen met een kleinere portemonnee aan de beurt komen als het salderen afgebouwd wordt. Beide partijen zullen daarom komende week tegen het wetsvoorstel stemmen. ‘“Overbodig”, “ondoelmatig”, “overstimulering” en “onrechtvaardig” zijn woorden die ik de minister herhaaldelijk heb horen bezigen. Ik hoorde vier keer een “o”, maar niet de “o” van “overtuigend”. Ik blijf de logica missen. Hoe kan de minister nou zeggen dat er sprake is van overstimulering als hij tegelijkertijd zegt dat er nog lang niet genoeg zon op dak is? En wat onrechtvaardigheid betreft: de minister wil deze regeling afschaffen, juist nu lagere inkomens hier ook in aanmerking voor komen en het ook voor hen aantrekkelijk wordt om mét gebruik van de salderingsregeling te investeren in zon op dak, al dan niet via hun verhuurder.’

---

20.40 uur
CDA wil ook instemmen met afbouw

Senator Greet Prins (CDA) laat weten dat het CDA blij is met toezeggingen voor de huursector en dat voor haar partij voldoende reden is om voor het wetsvoorstel dat in de afbouw van het salderen voorziet te gaan stemmen.

---

20.35 uur
PvdD blijft bij behoud salderen, moties voor geld woningcorporaties en subsidie zoutwaterbatterij

De Partij voor de Dieren (PvdD) gaat tegenstemmen. Senator Ingrid Visseren-Hamakers: ‘Het tempo van de energietransitie moet omhoog. Het tempo van de energietransitie moet niet worden vertraagd door het afbouwen van de salderingsregeling. Er is dus ook geen sprake van overstimulering. Er is sprake van een effectieve maatregel, die wat ons betreft moet worden doorgezet. Overstimulering is wat ons betreft dus een verkeerde voorstelling van zaken. We hebben een regeling die werkt. We hebben haast. Laten we dus vooral doorgaan.’

De PvdD dient bovendien 4 moties in. Bij toezeggingen van de minister worden de moties ingetrokken. De eerste motie vraagt minister Jetten om de 100 miljoen euro voor woningcorporaties uiterlijk vanaf 2025 beschikbaar te stellen. De tweede motie vraagt minister Jetten te onderzoeken hoe hij meer dan 100 miljoen euro kan vrijmaken en hier in het derde kwartaal de Eerste Kamer over te berichten.

De derde motie gaat over netcongestie en vraagt om een overheidscampagne om gedragsverandering bij kleinverbruikers te stimuleren en hen het eigen verbruik van zonne-energie te laten verhogen. De laatste motie vraagt om een onderzoek naar subsidie voor de thuisbatterij op basis van zoutwatertechnologie. Ook die motie kan op voldoende steun in de Eerste Kamer rekenen en daarmee wordt de minister mits volgende week voor de motie gestemd wordt, gevraagd uiterlijk in het derde kwartaal te rapporteren over de mogelijke subsidie.

Iedere senator kan in de plenaire vergadering van de Eerste Kamer een motie indienen. Om in behandeling te komen, moet de motie door ten minste 4 andere leden worden ondersteund. Dat is bij de moties van de PvdD het geval, waardoor er volgende week over gestemd wordt. 

Update 21.35 uur: de motie over de thuisbatterij wordt aangehouden, omdat minister Jetten nog met een Kamerbrief komt waarin hij zijn appreciatie zal geven over een onderzoeksrapport van CE Delft naar thuis- en buurtbatterijen.

---

20.30 uur
VVD vraagt partijen standpunt te wijzigen

Het mag geen verrassing zijn, maar ook de VVD gaat voor afbouw van het salderen stemmen. Senator Pim van Ballekom (VVD): ‘De VVD-fractie is het volledig met de minister eens dat de afbouw wenselijk en ook verantwoord is. De minister heeft regelmatig aangegeven dat de inzet is en blijft dat de terugverdientijd rond de 7 of 8 jaar ligt. Dan blijft het een aantrekkelijke investering, niet alleen voor particulieren, maar ook voor woningbouwcorporaties en anderen. De corporaties hebben er ook baat bij om dergelijke investeringen te realiseren. Ze hebben een riante vermogenspositie. Zeker na het vervallen van de verhuurderheffing komt daar nog 1,7 miljard euro bij. Nu de minister zelfs bereid is om in gesprek te gaan om het bedrag van 100 miljoen euro enigszins aan te passen, lijkt het mij dat we voldoende tegemoetkomen aan woningbouwcorporaties. Als partijen aandringen op een verhoging van dat bedrag, zou ik het ook wel elegant vinden dat ze hun standpunt dienovereenkomstig aanpassen. Maar misschien is dat te veel gevraagd. Verwerping is niet alleen onverstandig, maar ook onwenselijk, niet alleen voor particulieren, maar in onze visie ook voor de gehele sector.’

---

20.25 uur
ChristenUnie gaat voor afbouw stemmen

Eric Holterhues (ChristenUnie) laat weten dat zijn fractie voor de afbouw van het salderen gaat stemmen. ‘Voor de fractie van de ChristenUnie is het helder dat de salderingsregeling voor zonnepanelen afgebouwd moet worden. De regeling stamt uit een tijd dat de terugverdientijd rond de 30 jaar lag. Vanwege de sterke daling van de prijs voor zonnepanelen is de terugverdientijd vele malen lager. De regeling is succesvol gebleken; het is nu tijd om deze af te bouwen. De regeling is, zoals de minister heeft aangegeven, achterhaald en duur. Ze is ondoelmatig geworden. Wel dient de afbouw te gebeuren met de nodige adequate voorlichting. We zijn tevreden met de toezegging van de minister in dezen.’

---

20.20 uur
GroenLinks-PvdA valt BBB bij

Ook Ferd Crone (GroenLinks-PvdA) wijst erop dat de afbouw van de salderingsregeling samen moet worden bezien met het grotere pakket aan maatregelen die de energietransitie in goede banen moet leiden, waaronder de Energiewet. ‘Het zou eigenlijk drie-in-de-pan moeten zijn. De minister zei dat ook een beetje: de Energiewet, de implementatie van de Europese wet en dan ook nog de saldering. Daarmee kun je integraler afwegen of we de saldering overeind moeten houden, of we een saldering met aftopping moeten doen, of dat we de saldering voor huurders anders moeten maken. Ik zie ons vanavond die integrale afweging niet maken. Dat betekent voor ons dat we misschien ook wel moeten denken: nu maar even niet.’

Crone wil van Jetten dan ook weten wanneer de antwoorden op de vragen van de Eerste Kamer over de Energiewet komen. ‘Ik weet niet wanneer het nieuwe kabinet komt, maar ik heb nu weer een dag extra hoop dat deze minister nog lang kan blijven en dat we dan integraal … O ja, dat was mijn laatste vraag: wanneer komen de antwoorden op de vragen over de Energiewet? Dan kunnen wij die ook nog meenemen. Ik weet dat ze onderweg zijn, maar sommige dingen zijn lang onderweg. Dan kunnen we zien of in de Energiewet het extra toezicht van de ACM en alle andere toegezegde dingen worden opgenomen.’

---

20.10 uur
BBB wil wet aanhouden of wegstemmen

Tekke Panman laat namens de BBB weten het niet eens te zijn met Jetten die stelt dat de salderingsregeling te duur is geworden. De verschillende toezeggingen van de minister zijn volgens Panman voor zijn fractie bovendien nog niet hard genoeg.

Jetten probeerde eerder nog de zorgen bij Panman weg te nemen voor de zonnepaneelbezitters die niet tijdig over een slimme of digitale meter beschikken. Jetten: ‘De netbeheerders geven aan mij aan dat ze uiterlijk 2026 alle huishoudens van die slimme of digitale meter kunnen hebben voorzien. Dat is dus iets later dan oorspronkelijk gepland, maar wel nog steeds in een hoog tempo. Omdat we pas later beginnen met het afbouwen, vind ik dat een acceptabele planning van de netbeheerders. Over de ongelijkheid die hierdoor ontstaat: er is ook grote ongelijkheid tussen huishoudens met en huishoudens zonder zonnepanelen. Er zijn gewoon ongelijkheden in deze situatie, maar die zijn, vind ik, zeer overzichtelijk in de situatie van de uitrol van de slimme meters.’

Panman blijft echter kritisch: ‘In het wetsvoorstel staat dat er een verplichting is, hoe doet u de handhaving daarop, en wat voor consequenties heeft het als mensen geen slimme meter hebben tegen het einde van het jaar? Op deze manier is er namelijk een soort incentive, zo van: joh, als ze aanbellen om hem te vervangen, ben ik even niet thuis; ga eerst maar naar de buren.’

Omdat Panman tot slot de afbouw van de salderingsregeling in samenhang wil bezien met de komst van de Energiewet, ziet zijn fractie volgens hem geen andere oplossing dan om de stemming over het wetsvoorstel aan te houden of de wet weg te stemmen. ‘We zouden als BBB-fractie óf dit wetsvoorstel moeten wegstemmen, zodat de salderingsregeling nog gehandhaafd blijft en je haar mee kunt nemen in de Energiewet, óf haar misschien kunnen aanhouden; dat zou nog een uitweg zijn. Maar veel andere uitwegen ziet de BBB-fractie niet.’

---

19.55 uur
Vergadering tijdelijk geschort

De vergadering is na de beantwoording van alle vragen door demissionair minister Jetten tijdelijk geschorst. Dit op verzoek van Jetten die met zijn fractie kort contact wil hebben over de actuele ontwikkeling in de formatie van het nieuwe kabinet, waar de NSC van Pieter Omtzigt een meerderheidskabinet met de PVV, VVD en BBB definitief niet lijkt te zien zitten.

Na de schorsing zal het debat vervolgd worden met de tweede termijn van de Eerste Kamer.

---

19.30 uur
Extra geld voor zonnepanelen bij huurders op komst

Over de 100 miljoen euro die demissionair minister Jetten samen met demissionair minister De Jonge heeft uitgetrokken voor de uitrol van zonnepanelen bij sociale huurwoningen, zijn volgens Jetten nog geen definitieve besluiten genomen.

‘Zodra dit wetsvoorstel zou worden aangenomen, ga ik direct met minister De Jonge en de huursector om de tafel. Voordat de afbouw de komende jaren daadwerkelijk gaat beginnen, kunnen we die 100 miljoen euro dan ook gericht inzetten. Corporaties zijn al met een heel forse intensivering van hun verduurzamingsaanpak bezig. Wij denken als kabinet dat die 100 miljoen euro voldoende is om die kosten te ondervangen. Ik snap dat corporaties zeggen dat ze daarvoor graag nog meer ondersteuning willen. Ik ben bereid om nog een keer te kijken of die 100 miljoen euro voldoende is of dat daar nog wat extra nodig is om de uitrol van zonnepanelen in de huursector de komende jaren op een goede manier te ondersteunen. Er zit een gat tussen de inschatting van het kabinet en de inschatting van Aedes. Wij denken daar met 100 miljoen euro ruimschoots aan bij te dragen, terwijl de corporaties rond de 300 miljoen euro vragen om dat de komende jaren te doen. Ik denk dat ik ook wel uitstraal dat er met mij te praten valt de komende tijd, om te kijken of we nader tot elkaar kunnen komen in de poging om tot een passend plan van aanpak te komen voor de hele huursector.’

Minister Jetten doet daarbij een harde toezegging, waarbij de afbouw van de salderingsregeling voor hem een harde randvoorwaarde is. ‘Het hangt voor mij wel echt samen met de afbouw, omdat we anders dubbel aan het subsidiëren zijn.’

---

19.20 uur
‘Actief sturen op terugleververgoeding’

In zijn betoog met antwoorden op de vragen van de senatoren staat Jetten ook uitgebreid stil bij de minimale terugleververgoeding die in de afbouwwet tot 1 januari 2027 is vastgelegd op 80 procent van het kale leveringstarief.

‘Dat levert meer zekerheid voor de eerste paar jaar op’, aldus Jetten. ‘Daarna zal de minister die op dat moment verantwoordelijk is voor energie een weging moeten maken over de ontwikkeling vanaf 2027. Voorafgaand aan dat besluit zal de ACM opnieuw advies uitbrengen. Hierbij zal de ACM rekening houden met de prijsontwikkeling van geleverde elektriciteit en de belangen van de afnemer. Dit advies is niet bindend, maar de minister dient wel heel actief te motiveren waarom er van het advies van de ACM wordt afgeweken. Als ik kijk naar de wetsbehandeling in de Tweede Kamer en eigenlijk ook vandaag in deze Kamer, voel ik dat er heel breed steun is voor mij als minister om weer echt actief te sturen op een minimumterugleververgoeding die de 7 jaar terugverdientijd blijft ondersteunen.’

---

19.05 uur
Minister gaat Eerste Kamer extra brief met antwoorden sturen

Demissionair minister Jetten zegt na aandringen van Ferd Crone (GroenLinks-PvdA) een extra brief aan de Eerste Kamer toe waarin hij meerdere zaken zal toelichten en de vragen die leven bij de senatoren te beantwoorden. In de brief zal hij onder meer stilstaan bij de evaluatiemomenten in 2025 en in 2028 en de mogelijkheid die bestaat om op die momenten het afbouwpad of de minimumterugleververgoeding aan te passen.

‘Ik kan in de brief wat uitgebreider uitleggen hoe we de evaluatiemomenten benutten om de zorg van de heer Crone te ondervangen. Wat ik als minister doe, is actief met voorstellen komen om daar eventueel de afbouwregeling op aan te passen.’

Jetten zal de brief op verzoek van de vanavond weer aanwezige Eerste Kamervoorzitter Jan Anthonie Bruijn nog vóór het weekend naar de Eerste Kamer sturen.

---

18.55 uur
Jetten ziet geen heil in salderingsplafond

Jetten meldt geen heil te zien in het door Ferd Crone (GroenLinks-PvdA) voorgestelde salderingsplafond, omdat dit alternatief een deel van de nadelen van de huidige salderingsregeling in stand zou houden. ‘We hebben ook even gekeken wat de financiële impact zou zijn van de invoering van zo'n plafond in de salderingsregeling. Daar is de inschatting dat de structurele jaarlijkse belastingderving ook hier minstens een half miljard euro zou bedragen. Dan ga je dus van 700 miljoen naar 500 miljoen per jaar structureel. Het levert ook uitvoeringsproblemen op voor energieleveranciers en de Belastingdienst.’

De demissionair minister ziet dan ook meer heil in gerichte ondersteuning voor de uitrol van zon op dak in de huursector. Salderen in stand houden in zijn huidige vorm helpt huurders volgens Jetten ook niet. ‘De onrechtvaardigheid zit erin dat de kosten steeds meer komen te liggen bij mensen zonder zonnepanelen en er zullen altijd mensen zonder zonnepanelen zijn. Ook bij een versnelde uitrol in de sociale huursector blijft er een steeds kleinere groep over die de kosten voor zijn rekening moet nemen.

---

18.50 uur
‘Genoeg knoppen om aan te draaien’

In zijn betoog stelt Jetten dat via zijn wetsvoorstel nog ‘genoeg knoppen zijn om aan te draaien’ om de afbouw van het salderen bij te stellen, sowieso bij in de wet vastgelegde evaluatiemomenten in 2025 en 2028. ‘Maar ik ben ook zeer bereid om dat vaker te doen als de Kamer nog beter de vinger aan de pols wil houden. Want het blijven garanderen van de terugverdientijd van 7 jaar is heel belangrijk voor de investeringszekerheid onder huishoudens.’

Het afbouwpad biedt volgens Jetten de mogelijkheid om de laatste zaken in de komende jaren goed te regelen. ‘Omdat we die salderingsregeling afbouwen in een pad tot 2031 hebben we dus nog jaren om dit hele systeem goed met elkaar te regelen. Ik ben ervan overtuigd dat we nu in een paar jaar tijd vele honderdduizenden huurwoningen nog van zonnepanelen kunnen voorzien. Dan kunnen die mensen deels nog profiteren van de salderingsregeling zolang die er nog is in een afbouwpad.’

---

18.35 uur
Ook Jetten ziet geen meerderheid

‘Op basis van de stemverhoudingen in de Tweede Kamer zie ik dat er ook in deze Eerste Kamer niet direct een meerderheid is voor dit wetsvoorstel, maar ik wil ook deze Kamer voorhouden dat de kosten van deze salderingsregeling snel oplopen’, aldus Jetten. ‘Cumulatief tot 2030 is dat 2,8 miljard euro en structureel 700 miljoen euro per jaar. Ik heb daar in geen enkel doorgerekend verkiezingsprogramma een alternatief voor gezien. Het is ook gewoon een lastige afweging. Deze salderingsregeling in stand houden gaat echt ten koste van andere middelen die we ofwel binnen het klimaatdomein ofwel buiten het klimaatdomein kunnen besteden. Ook voor het kabinet geldt dat het dit geld maar één keer kan uitgeven.’

Een volgend kabinet zal, als de wet om het salderen af te bouwen wordt weggestemd, volgens de demissionair minister in de miljoenennota met een oplossing moeten komen. ‘Vanaf 2025 zullen de eerste problemen in de begroting zichtbaar worden’, aldus Jetten, die benadrukt dat de afbouw van de salderingsregeling al sinds 2017 is opgenomen is in het regeerakkoord.

---

18.30 uur
Demissionair minister Jetten aan bod

Demissionair Jetten opent zijn betoog met de mededeling niet verwacht te hebben dat de senatoren met bijna 150 vragen zouden komen voor het ‘vrij overzichtelijke’ wetsvoorstel. Jetten benadrukt bovendien dat het om een afbouw gaat en niet een directe afschaffing. ‘De salderingsregeling is achterhaald en duur en leidt tot verkeerde en onrechtvaardige herverdeeleffecten tussen huishoudens. Toen de salderingsregeling werd ingevoerd, waren zonnepanelen heel duur en was de terugverdientijd erg lang. In de tussentijd zijn zonnepanelen in hoog tempo fors goedkoper geworden en is het voor veel mensen nu ook zonder deze “subsidie” financieel interessant om zonnepanelen te installeren. Daarmee is deze regeling dus te duur en ondoelmatig geworden.’

Een snelle interruptie van Ferd Crone (GroenLinks-PvdA) die snel de rekensommen van Jetten wil horen. Hij komt hier later in het debat op terug, maar stelt net als hij eerder tegen de Tweede Kamer deed de 7 jaar terugverdientijd belangrijk te vinden. 

---

17.15 uur
Voorlopige tussenstand: Eerste Kamer lijkt wet te blokkeren, werk aan de winkel voor Jetten

Er lijkt vanavond werk aan de winkel voor demissionair minister Jetten om de Eerste Kamer aan zijn zijde te krijgen. De eerste voorlopige tussenstand nadat alle partijen die spreektijd hadden aangevraagd aan bod zijn gekomen, lijkt een verhouding van 28 stemmen vóór en 37 zetels stemmen tégen. Met de wetenschap dat de PVV en JA21 waarschijnlijk net als in de Tweede Kamer ook in de Eerste Kamer tegen de afbouw van het salderen zullen stemmen, zouden 44 van de 75 senatoren tégen het wetsvoorstel van Jetten stemmen. Daarmee zou 59 procent van de Eerste Kamer de salderingsregeling willen behouden.  De minister zal dus de bijna 150 vragen van de senatoren naar tevredenheid moeten zien te beantwoorden

---

16.51 uur
Vergadering tot 18.30 uur geschorst

Alle senatoren die wilden spreken, zijn inmiddels aan het woord geweest. De vergadering wordt daarom door voorzitter Mei Li Vos tot 18.30 uur geschorst voor de dinerpauze. Vanavond zal minister Jetten voor Klimaat en Energie aan het woord komen en de door de senatoren gestelde vragen beantwoorden in de hoop hen te overtuigen om volgende week vóór de afbouw van het salderen te stemmen.

---

16.44 uur
Forum voor Democratie: mordicus tegen salderen

Over de bijdrage van Forum voor Democratie (FvD)-senator Johan Dessing kan men kort zijn. Hij laat weten dat zijn partij ‘mordicus tegen het salderen’ is. ‘Die ontbeert iedere vorm van doelmatigheid. Alles wat we in de energietransitie investeren, is weggegooid geld en heeft geen enkel effect op de verlaging van de temperatuur op aarde.’

FvD zal volgens Dessing dan ook vóór het afbouwen van de salderingsregeling stemmen. ‘Wat ons betreft, dient de afbouw van de salderingsregeling te staan in het bredere kader van de afbouw van de energietransitie, die top-down, totalitair, aan de samenleving wordt opgelegd.’

---

16.30 uur
D66: ‘Laaghangend fruit geplukt, tijd om afscheid te nemen van salderingsregeling’

Het woord is nu aan Senator Willemijn Aerdts (D66) en die start haar betoog vlammend. ‘Voorzitter. Daarmee heeft de regeling haar doel gediend. Het laaghangende fruit van de zonne-energie is geplukt. Het is tijd om afscheid te nemen van deze maatregel, om zo ook weer ruimte te maken voor nieuw en innovatief beleid dat nu nodig is om die transitie richting een duurzame, hernieuwbare en klimaatneutrale toekomst te versnellen. De salderingsregeling werkt ongelijkheid in de hand. Mensen zonder zonnepanelen betalen jaarlijks honderden euro's mee aan de kosten voor mensen met zonnepanelen. En dat vindt de D66-fractie niet meer te rechtvaardigen. Dus afbouwen, zodat de energierekening omlaag kan.’

Het leidt tot een snelle interruptie van Ferd Crone (GroenLinks-PvdA) die wil weten op welke cijfers Aerdts haar beweringen baseert. Aerdts verwijst naar een notie van toezichthouder Autoriteit Consument & Markt (ACM), wat tegen het zere been van Crone is: ‘Die berekening is “een natte scheet” van een medewerker van de ACM, nu de energieprijzen zo laag zijn, is dat allang niet meer honderden euro's per jaar.’

Hoe hoog of laag de kosten van het salderen voor niet-zonnepaneelbezitters ook zijn, Aerdts blijft bij haar mening. ‘De salderingsregeling is een belangrijke push geweest voor burgers om zonnepanelen te installeren. De afweging die mijn fractie maakt, is dat dit een zeer succesvolle regeling is geweest, maar dat het nu tijd is geworden om deze te gaan afbouwen om zo straks andere investeringen te kunnen doen.’

---

16.10 uur
SGP vraagt om deltaplan voor vol stroomnet

Peter Schalk opent namens de SGP zijn betoog met het uitspreken van zijn verbazing over de problemen op het Nederlandse stroomnet. ‘Hoe staat het met een deltaplan voor dit enorme probleem? Logischerwijs is het probleem van de congestie, waar het vandaag al een paar keer over gegaan is, het grootst tijdens de pieken. Bij helder, zonnig weer hebben we een grote opbrengst, maar zitten we met pieken die niet te verwerken zijn. Mijn fractie heeft er op zich dan ook wel begrip voor dat een te royale salderingsregeling op dit gebied de verkeerde prikkel geeft. Dat betekent in de praktijk momenteel dat zo'n 30 procent van de zelf opgewekte energie ook direct zelf gebruikt wordt, terwijl de rest het net opgaat. Op papier gebruik je die energie in de winter weer, maar in de praktijk natuurlijk niet, omdat er nauwelijks energie zo lang opgeslagen wordt.’

De SGP wil van de minister weten hoe burgers met minder geld als de salderingsregeling afgebouwd wordt, ook kunnen profiteren van zonne-energie. ‘Maar ziet de minister mogelijkheden om een andersoortige regeling te bedenken of subsidies te verstrekken die de investering ook voor mensen met die smalle beurs mogelijk te maken?’

Schalk benadrukt dat de wet niet direct ‘afschaffen’ maar ‘afbouwen’ van het salderen beoogt. ‘Als de wet wordt aangenomen, wat natuurlijk nog maar de vraag is, dan hebben we dus te maken met een afbouwtraject van 7 jaar. In die zin hebben we dus wel wat tijd. We moeten wel oppassen dat niet we bij wijze van spreken het kind met het badwater weggooien. Kunnen we niet iets bedenken waardoor we die te dure regeling, die waarschijnlijk op termijn moeilijk houdbaar is, kunnen ombouwen naar iets nieuws, waar we de komende periode tijd en energie in kunnen steken?’

Diverse senatoren willen van Schalk weten of het niet slimmer is om de wet tijdelijk te parkeren. Schalk: ‘Dat is een vraag die aan de minister gesteld moet worden’, pareert de SGP-senator.

---

15.50 uur
SP: ‘Afschaffen slechte zaak voor energietransitie’

Bastiaan van Apeldoorn (SP) opent zijn betoog met de mededeling dat de Socialistische Partij – die mede namens de Onafhankelijke Politiek Nederland (OPNL)-fractie spreekt – snapt dat de salderingsregeling voor verbetering vatbaar is. ‘De salderingsregeling is geen doel op zich, maar een middel. De SP had deze regeling, die consumenten individueel laat investeren in zonnepanelen en die investeringen dan laat terugverdienen, niet per se bedacht. Mijn partij is meer voor collectieve oplossingen. Er zijn mogelijk goede alternatieven op termijn denkbaar, maar met die alternatieven komt deze minister niet. Hij wil de regeling gewoon afschaffen, niet verbeteren noch vervangen door iets beters. Nee, gewoon afschaffen. Dat is een slechte zaak voor onze energietransitie, die zo gebaat is bij zon op dak voor zo veel mogelijk mensen. Het is ook een slechte zaak voor diegenen die dachten goed bezig te zijn voor het klimaat en voor hun eigen portemonnee door te investeren in zonnepanelen. Als we bang zijn dat deze regeling te veel denivelleert, zou ik zeggen: ze wordt minder denivellerend. Laten we op andere manieren ook zorgen voor nog verdere nivellering. Laten we de hypotheekrenteaftrek afschaffen en laten we energiebelasting voor kleinverbruikers verlagen. En zo kan ik nog wel meer manieren bedenken om daar wat aan te doen.’

Van Apeldoorn vraagt zich hardop af hoeveel huishoudens en huurders straks vanwege de afbouw van het salderen geen zonnepanelen zullen installeren, terwijl zij dat eerder juist wél van plan waren. ‘De minister weet het niet, want hij heeft dit niet laten onderzoeken. Maar dat het een negatief effect en een remmende werking zal hebben op zon op dak laat zich raden.’

De SP is dan ook geen voorstander van afbouw. Van Apeldoorn besluit: ‘Dit wetsvoorstel, indien aangenomen, schaft een succesvolle regeling, die belangrijk was en is voor de uitrol van zon op dak in Nederland, af zonder daar iets voor in de plaats te stellen. Het afschaffen levert de schatkist wat meer belasting op, maar dat lijkt ook het enige echte voordeel te zijn. De energietransitie, de verduurzaming van woningen middels de schoonste hernieuwbare-energiebron die we hebben, wordt er eerder door afgeremd. Terwijl nu zonnepanelen ook voor de lagere en middeninkomens, dat wil zeggen met de salderingsregeling, steeds aantrekkelijker worden en dus ook in de huursector tot meer zon op dak kunnen gaan leiden, schaffen we deze regeling af als de minister zijn zin krijgt. Intussen komen mensen die al zonnepanelen bezitten, bedrogen uit of worden in ieder geval met een hogere energierekening geconfronteerd dan waar men eerder rekening mee hield.’

---

15.40 uur
CDA wil Algemene Maatregel van Bestuur om acties energiebedrijven te beteugelen

Greet Prins (CDA) wijst er nog maar eens op dat de medaille van de salderingsregeling 2 kanten kent. De CDA-fractie heeft volgens haar nog diverse vragen ten aanzien van de uitvoerbaarheid, effectiviteit en impact van het wetsvoorstel van demissionair minister Jetten.

‘De CDA-fractie vraagt de minister een toezegging om, bijvoorbeeld via een Algemene Maatregel van Bestuur, ervoor te zorgen dat bij aanname van deze wet, de energieleveranciers zichtbare en verborgen kosten, zoals die nu worden ingezet, stopzetten. Het is niet fair om niet-zonnepaneelhouders extra kosten in rekening te brengen – een reden voor het afschaffen van deze regeling – maar voor zonnepaneelhouders geldt dat zij niet 2 keer hoeven te betalen.’

Het CDA is in het debat daarbij de eerste fractie die van demissionair Jetten wil weten wat de gevolgen zouden zijn als de Eerste Kamer zijn wetsvoorstel om het salderen af te bouwen, zou wegstemmen. ‘Ik ben ook benieuwd wat de gevolgen zijn voor de houders en niet-houders van zonnepanelen als deze wet niet wordt aangenomen. Dan heb ik het dus niet over een gebrek aan belastinginkomsten, maar over de vraag wat dit betekent. Wat kunnen de energieleveranciers wel of niet doen?’

Ook wil Prins weten of de minister bereid is, om in lijn met het verzoek van woningcorporatiekoepel Aedes, meer geld dan 100 miljoen euro beschikbaar te stellen voor zonnepanelen op sociale huurwoningen.

---

15.22 uur
Partij voor de Dieren: pak fossiele subsidies aan, laat salderen met rust

Ingrid Visseren-Hamakers krijgt nu het woord namens de Partij voor de Dieren (PvdD). Ze begint haar betoog met de opmerking dat demissionair minister Jetten beter de fossiele subsidies kan afbouwen, dan de salderingsregeling aan te pakken. ‘Het tempo van de energietransitie moet omhoog, niet omlaag.’

Visseren-Hamakers wijst ook met een kritische vinger naar de energieleveranciers die heffingen voor zonnepaneelbezitters invoeren en spreekt van het wilde westen. ‘De contracten zijn bijna niet meer te vergelijken. Welke mogelijkheden ziet de minister om deze wildgroei aan energiecontracten aan te pakken?’

Het breed trekken van de discussie naar fossiele subsidies leidt overigens tot kritiek van Peter Schalk (SGP) en Holterhues (ChristenUnie) die vinden dat het wetsvoorstel voor afbouw van de salderingsregeling ‘los’ beoordeeld moet worden. Visseren-Hamakers: ‘Ik zou ervoor willen pleiten om niet te bezuinigen op een regeling die werkt, terwijl we in dezelfde energietransitie geld weggooien door grote bedrijven te financieren met fossiele subsidies. Daar moeten we het geld vandaan halen om die 2,8 miljard euro te kunnen investeren in het voortzetten van een succesvolle regeling.’

---

15.07 uur
VVD start met fout: ‘Zonnepanelen houden subsidie’

De beurt is aan Pim van Ballekom (VVD). Opvallend is dat de senator met 2 ‘fouten’ begint door het btw-nultarief voor zonnepanelen en de salderingsregeling als een ‘subsidie’ te bestempelen. Meerdere senatoren maken vandaag helaas ‘fouten’ en prediken ‘onwaarheden’ die ongetwijfeld door minister Jetten gecorrigeerd zullen worden zodra hij het woord krijgt.

De VVD-senator krijgt te maken met meerdere interrupties, onder meer van Ferd Crone (GroenLinks-PvdA) die de VVD’er eraan herinnert dat ook de hypotheekrenteaftrek een maatregel is die het verschil tussen arm en rijk vergroot. Ook SP-senator Van Apeldoorn en BBB-senator Panman zijn kritisch op het betoog van Van Ballekom. Die laatste weet echter van geen wijken. ‘De terugverdientijd van zonnepanelen blijft 7 à 8 jaar.’

Van Ballekom wil van minister Jetten weten of het klopt dat de afbouw van de salderingsregeling 2,8 miljard euro oplevert én of energiebedrijven die aparte kostenposten invoeren voor zonnepaneelbezitters dit blijven doen als het salderen afgebouwd wordt. De VVD zal volgens Van Ballekom hoe dan ook vóór de afbouw van de salderingsregeling stemmen, omdat daar meer dan voldoende argumenten voor zijn.

---

15.05 uur
Korte schorsing

Eerste Kamervoorzitter Jan Anthonie Bruijn heeft de vergadering voor enkele momenten geschorst om van voorzitter te wisselen. Bruijn geeft zijn voorzittershamer over aan Mei Li Vos (GroenLinks-PvdA).

---

14.55 uur
ChristenUnie vraagt aandacht voor acties energiebedrijven

Daar is hij, de eerste referentie van een senator aan een artikel van Solar Magazine, afkomstig van Eric Holterhues (ChristenUnie) die de derde spreker van de dag is. De ChristenUnie-senator waarschuwt dat de afbouw van het salderen gevolgen kan hebben voor het draagvlak van de energietransitie en het behalen van de klimaatdoelen.

‘Vanaf het begin van de regeling was het duidelijk dat deze eindig zou zijn’, opent Holterhues, die desondanks ook enkele vragen heeft over de oplopende terugverdientijd van zonnepanelen. ‘Kan de minister nog eens toelichten van welke bandbreedte van de energieprijs de minister uitgaat? Voorts zien we steeds meer dat energieleveranciers eigenaren van zonnepanelen als het ware beboeten als zij energie terugleveren. Ook dat was een punt van de heer Crone. Er is thans een wildgroei aan maatregelen die energieleveranciers treffen ten nadele van zonnepaneeleigenaren. Wat vindt de minister van deze maatregelen en is hij van plan hiertegen op te treden, zo is onze vraag.’

Bastiaan van Apeldoorn (SP) – die stelt dat zijn partij voornemens is tegen de afbouw te stemmen – wil weten waarom de ChristenUnie het voorstel wil steunen, ondanks dat de terugverdientijden hierdoor oplopen. Daar heeft hij een simpel antwoord op: ‘Zonnepanelen blijven veel langer in gebruik dan de terugverdientijd, of die nou 9 jaar is of 7 jaar.’

De senator pleit verder voor een voorlichtingscampagne richting burgers. ‘Heeft de minister hierover nagedacht? Want de mogelijke afbouw van de salderingsregeling levert veel reacties op. Het is belangrijk om te benadrukken dat zonnepanelen hoe dan ook veel langer energie leveren dan hun terugverdientijd.’

---

14.25
GroenLinks-PvdA pleit voor salderingsplafond

Na de BBB is het woord aan de op een na grootste fractie van de Eerste Kamer: GroenLinks-PvdA.Senator Ferd Crone voert vandaag het woord: ‘Als we ooit de saldering afschaffen, dan moet het alternatief voor de burgers, de leveranciers en de netbedrijven natuurlijk op z'n minst helder zijn. En dat is het niet. Dus we gaan nu goede schoenen weggooien zonder dat we nieuwe hebben: oude schoenen, goede schoenen. Met ons boerenverstand en op onze klompen voelen we aan dat hier iets niet goed zit. Er is teleurstelling dat allerlei analyses niet gemaakt zijn door het departement. Daardoor zijn allerlei mensen in grote twijfel over wat dit nu gaat betekenen. Ik hoop dat de minister deze kan wegnemen of kan oplossen, want de markt is nu chaotisch en onzeker geworden en de investeringen in zonnepanelen zijn met een kwart ingezakt het laatste kwartaal. Dat kunnen we natuurlijk niet hebben, want we zijn wereldkampioen geworden met zonnepanelen, onder andere dankzij deze minister. Alle lof daarvoor, maar aan de top komen is vaak makkelijker dan aan de top blijven, zeker als dit beleid doorgaat.’

Crone stelt het prematuur te vinden om het wetsvoorstel voor afbouw van de salderingsregeling te steunen. ‘We willen voortgaan met groen. Zeker nu eindelijk de lage en middeninkomens aan zonnepanelen toekomen, omdat ze wat goedkoper worden, schaffen we de regeling af. Mensen zullen niet meer investeren als de terugverdientijd te lang is. Dat erkent iedereen. Ook in de Tweede Kamer is gezegd: we moeten een terugverdientijd kunnen garanderen van zo'n 7 jaar, omdat mensen hier anders niet aan gaan beginnen. Als het zo is, zoals ook de Tweede Kamer heeft gezegd, dat de terugverdientijd 7 jaar is, of desnoods 9, dan is het goed. Maar dat gebeurt alleen in de meest optimistische ramingen, met een hoge terugleververgoeding. Als dat niet zo is en de terugverdientijd gaat, volgens je adviseur of woningcorporatie, naar 10, 12 of zelfs 20 jaar, dan doe je het niet. Ik wil weten welke garantie we daarop hebben.’

Crone wil van demissionair minister Jetten weten of hij zonnepaneelbezitters de hoogte van de terugleververgoeding (red. de redelijke vergoeding voor de opgewekte zonne-energie die straks niet meer gesaldeerd mag worden) langer kan garanderen. ‘Is het juridisch mogelijk om die termijn te verlengen, waardoor mensen niet 2 jaar, maar 4 jaar, 6 jaar of 8 jaar zekerheid hebben?’

In zijn betoog vraagt Crone ook volop aandacht voor consumenten met een huurwoning die volgens hem twijfelen om zonnepanelen te installeren nu het salderen mogelijk afgebouwd wordt. ‘Hoe gaat de minister de huurders, Woonbond en Aedes ervan overtuigen dat dit wel een goede regeling kan zijn? Kan de minister ook uitleggen hoe het nu staat met die 100 miljoen subsidie? Ik heb begrepen dat er nog geen letter op papier staat over hoe dat bedrag besteed gaat worden. Gaat hij de servicekosten verlagen? Of is het procesgeld? En is het wel genoeg?’

Crone besluit: ‘Er is geen enkele garantie dat vanaf 2027 met het afbouwpad de terugverdientijd 8 jaar zou kunnen zijn. Daar zijn geen garanties voor. De minister gaat uit van optimistische sommetjes, als het zonnetje in huis. Het is hem gegund, maar het is niet realistisch. Wat doen we dus als het tegenvalt? Welke garantie hebben we dan? Burgers denken namelijk vooruit. Er is ook geen wettelijk kader om toezicht te hebben op de contractvormen en de vergoedingen. Het wetsvoorstel zou ook aanzienlijk versterkt kunnen worden, in combinatie met de Energiewet, met toezicht en met al dan niet sociaal genoemde contractvormen, waardoor we een pakket krijgen waardoor burgers denken: ik kan blijven investeren in zonnepanelen, want ik kan dat terugverdienen.’

---

14.05 uur
Debat van start, BBB bij het spits af

Het debat gaat officieel van start, enkele minuten eerder dan gepland. Tekke Panman bijt namens de BoerBurgerBeweging als grootste partij in de Eerste Kamer het spits af.

‘Vandaag is niet misschien de juiste moment noch de juiste situtatie voor de afbouw van het salderen’, aldus Panman. ‘In de afgelopen jaren zijn er in hoog tempo overal grote zonneweides en enorm hoge windmolens verrezen, met als keerzijde dat het stroomnet steeds vaker uitvalt en dat nieuwe bedrijven en hele woonwijken vaak niet kunnen worden aangesloten op het net.’ Het volle stroomnet is de BBB volgens Panman een doorn in het oog. ‘Voor de BBB is elektriciteit een basisvoorziening die voor iedereen stabiel en beschikbaar zou moeten zijn.’

‘Waarom deze wet? Wat is de urgentie? En welke probleem gaat deze wet oplossen?’, vervolgt Panman zijn betoog. ‘De overheid komt met de volgende motivatie: de kosten van zonnepanelen zouden eerlijker verdeeld worden. De gedachte is dat vooral mensen met hoge inkomens kunnen investeren in zonnepanelen en profiteren van de regeling. Deze opmerking neigt naar inkomenspolitiek. Juist nu de gewone burger kan meedoen aan de energietransitie en kan bijdragen aan het behalen van de klimaatdoelstellingen, juist nu wil het kabinet ermee stoppen. Ditzelfde beeld zie ik bij de elektrische auto's: eerst duur voor de happy few met belastingvoordelen in de motorrijtuigenbelasting, en nu de auto's goedkoper worden en via de tweedehandsmarkt binnen bereik van een bredere laag van onze bevolking komen, wordt het beëindigd. Mensen die zonnepanelen hebben, hebben daarvoor een offer gebracht. Ze hebben een risico genomen en spaarcentjes gebruikt. Deze mensen zorgen ervoor dat er meer aanbod van stroom is en dat het goedkoper is geworden, ook voor niet-bezitters van zonnepanelen. Ook dragen ze bij aan het realiseren van klimaatdoelstellingen, een beter klimaat, dat ook gunstig is voor de niet-zonnepaneelbezitters. Mensen die geen zonnepanelen hebben aangeschaft, zijn met hun spaarcenten in een vliegtuig gestapt en de halve wereld overgevlogen.’

Panman vraagt demissionair minister Jetten voor hen op te staan en spreekt over het veranderen van de spelregels tijdens de wedstrijd. Daarom wil hij een toezegging van Jetten. ‘De 80 procent terugleververgoeding (red. die van kracht wordt als de afbouw van de salderingsregeling start en betekent dat zonnepaneelbezitters een vergoeding van 80 procent van hun leveringstarief krijgen voor de opgewekte zonne-energie die ze niet mogen salderen) is er slechts voor de komende 2 jaar. Het zou fijn zijn als dat voor een langere periode zou zijn. Zou de minister kunnen toezeggen dat dit uitgangspunt voor de terugleververgoeding via de Algemene Maatregel van Bestuur voor een langere periode kan gelden?’

Tot slot stelt Panman in zijn betoog een probleem te hebben met het feit dat niet alle zonnepaneelbezitters straks op tijd over een slimme of digitale meter beschikken. ‘Netbeheer Nederland verwacht niet voor eind 2026 alle consumenten van een digitale meter te kunnen voorzien, terwijl de afbouw van de wet al volgend jaar van start gaat. De wet zou echter al begin volgend jaar moeten ingaan. Dat loopt dus niet synchroon. Zou de minister hierop kunnen reflecteren in verband met de uitvoerbaarheid van het wetsvoorstel?’

Panman komt tot de volgende slotsom: ‘Het is inmiddels wel duidelijk dat de BBB-fractie haar wenkbrauwen fronst bij dit wetsvoorstel en neigt naar behoud van de volledige saldering voor kleinverbruikers. Als de minister de BBB-fractie op andere gedachten wil brengen aangaande dit wetsvoorstel, dan moet hij met echte maatregelen komen voor de aanpak van de geschetste huidige energietransitieproblemen, die aanvullend en in samenhang zijn met dit wetsvoorstel.’

Willemijn Aerdts (D66) uitte kritiek op het betoog van Panman en stelt dat de BBB de kosten van zonnepanelen blijft afschuiven op niet-zonnepaneelbezitters. De reactie van Panman: ‘De afbouw van de salderingsregeling is een ordinaire belastingmaatregel. Als je nu zegt “we gaan de saldering afbouwen”, dan gaan er minder mensen zonnepanelen nemen.’

---

13.30 uur
Senatoren maken zich klaar
De senatoren zijn inmiddels gearriveerd in de Eerste Kamer en maken zich klaar voor hun vergadering. Nadat eerst afscheid genomen wordt van enkele senatoren en een nieuwe senator wordt geïnstalleerd, zal het debat over de salderingsregeling rond 14.10 uur van start gaan. Ook demissionair minister Jetten voor Klimaat en Energie is reeds aanwezig.

---

13.15 uur
De 100 miljoen euro voor huurders

Een van de discussiepunten tijdens het debat van vanmiddag is de 100 miljoen euro die minister Jetten beschikbaar wil maken voor de uitrol van zonnepanelen op huurwoningen. De GroenLinks-PvdA-fractie vindt dat bedrag te laag. Ook in de Tweede Kamer uitte de partij eerder al kritiek op de hoogte van dat bedrag. Woningcorporatie Aedes rekende afgelopen oktober voor dat er een bedrag van 385 miljoen euro nodig is om het aantal zonnepanelen op huurwoningen te kunnen verdubbelen.

---

12.00 uur
Belangenverenigingen lijnrecht tegenover elkaar

Afgelopen week werd al duidelijk dat de verschillende belangenverenigingen in Nederland lijnrecht tegenover elkaar staan. Woningcorporatiekoepel Aedes, Consumentenbond, Eigen Huis, de Woonbond en de Nederlandse gemeenten zijn tégen de afbouw. De 5 belangenorganisaties voor consumenten stellen dat demissionair minister Jetten hen niet heeft kunnen overtuigen met zijn antwoorden op de vragen van de Eerste Kamerleden.

Brancheverenigingen NVDE, Holland Solar, Energie Samen, Energie-Nederland, Netbeheer Nederland, Flexible Alliance Network, Energy Storage NL en Techniek Nederland zijn juist vóór de afbouw. Zij stellen dat de salderingsregeling haar werk heeft gedaan en niet meer houdbaar is. Doorgaan met salderen betekent volgens hen dat in de toekomst elektriciteitsnetten verder overbelast raken en dat de maatschappelijke kosten voor het in stand houden toenemen.

---

11.00 uur
Techniek Nederland: tijd voor duidelijkheid

Doekle Terpstra, voorzitter van Techniek Nederland dat een groot aantal zonnepaneelinstallateurs als lid kent, wil vooral duidelijkheid: ‘Het is goed dat de Eerste Kamer de knoop nu doorhakt. De discussie duurt al veel te lang en brengt onzekerheid met zich mee. Consumenten stellen nu totaal onnodig de aanschaf van zonnepanelen uit. Dat helpt ons niet de klimaatdoelen te behalen.’

---

10.00 uur
De agenda voor vandaag, stemming vermoedelijk volgende week

Om 14.10 uur gaat het debat over de salderingsregeling in de Eerste Kamer officieel van start. De behandeling vindt plaats in 2 rondes. In de ‘eerste termijn’ – die volgens de planning tot 17.30 uur duurt – komen de verschillende senatoren namens hun fractie aan het woord. Daarna beantwoordt demissionair minister Jetten de vragen van de Kamerleden.

Na een onderbreking van een uur – van 17.30 tot 18.30 uur – start de tweede termijn, de repliek en dupliek genoemd. De repliek is de tweede termijn van de senatoren van de Eerste Kamer en de dupliek is het antwoord hierop van Jetten.

Belangrijk om te weten is dat de Eerste Kamer het wetsvoorstel alleen kan aannemen of verwerpen. Wijzigingen of verbeteringen – amendementen zoals de Tweede Kamer die heeft aangebracht – kunnen door de Eerste Kamer niet worden voorgesteld. Wel kunnen de senatoren moties indienen waarmee zij demissionair minister Jetten kunnen vragen zijn wetsvoorstel aan te passen.

Als de Eerste Kamer dreigt het wetsvoorstel te verwerpen, zal Jetten waarschijnlijk geneigd zijn de Eerste Kamer tegemoet te komen. Een bewindspersoon kan in dat geval zelf het initiatief nemen om een wetsvoorstel te repareren door een wijzigingsvoorstel in te dienen. Daarnaast is het in het verleden ook voorgekomen dat de Eerste Kamer zoveel kritiek op een wetsvoorstel heeft, dat de regering het niet meer op stemming laat aankomen en het wetsvoorstel intrekt.

Aan het einde van het salderingsdebat – vermoedelijk rond 22.30 uur – zal de voorzitter van de Eerste Kamer Jan Anthonie Bruijn (VVD) vragen of er behoefte is om tot stemming over te gaan. Als geen enkel Kamerlid stemming vraagt, wordt het wetsvoorstel direct aangenomen, maar die kans lijkt in het geval van het wetsvoorstel voor afbouw van de salderingsregeling bijzonder klein. Als er een stemming wordt gevraagd, bepaalt de Kamervoorzitter wanneer deze zal plaatsvinden. Doorgaans is dat in de eerstvolgende vergadering, in dit geval dinsdag 13 februari. Soms vindt de stemming echter nog in dezelfde vergadering plaats.

---

09.15 uur
BBB lijkt tegen wetsvoorstel te stemmen: ‘Pure belastingmaatregel’

Senator Tekke Panman, die namens de BoerBurgerBeweging (BBB) tijdens het Eerste Kamerdebat het woord zal voeren, heeft de afgelopen dagen laten blijken voornemens te zijn om tegen de afbouw van het salderen te stemmen. Wel wil Panman eerst het debat afwachten met demissionair minister Jetten. Panman ziet de wens om het salderen af te bouwen als een pure belastingmaatregel: ‘Afschaffen van de salderingsregeling zou de komende 7 jaar voor 2,8 miljard euro aan belastinginkomsten zorgen. Als dat geld dat bij de burgers vandaan komt – die moeten het namelijk ophoesten – ook echt wordt besteed aan het stabiel houden van het stroomnet, doe je er ook echt iets mee. Maar dat is nu niet het geval.’

Daarbovenop ziet de BBB-senator het als de taak van de Eerste Kamer om te controleren of een wet uitvoerbaar is. Omdat pas eind 2026 de laatste oude elektriciteitsmeters door digitale meters vervangen zijn, kan in de ogen van Panman de afbouw van de salderingsregeling ook überhaupt nog niet starten op 1 januari 2025.

---

08.45 uur
Problemen met oude elektriciteitsmeters

Televisieprogramma Kassa berichtte afgelopen weekend dat ruim 300.000 huishoudens met zonnepanelen niet op tijd klaar zijn voor de afbouw van het salderen omdat zij nog beschikken over een oude elektriciteitsmeter. Onderdeel van de afbouw van de salderingsregeling is namelijk de verplichting voor kleinverbruikers om te beschikken over een meetinrichting die de afname en invoeding van stroom afzonderlijk kan meten.

De redactie van Solar Magazine berichtte in juni 2023 al dat ambtenaren van demissionair minister Jetten hem om die reden waarschuwde dat de afbouw in september 2023 goedgekeurd zou moeten zijn door de Eerste Kamer om per 1 januari 2025 met de afbouw te kunnen starten.

Volgens Netbeheer Nederland zijn er ongeveer 650.000 consumenten waar nog een oude elektriciteitsmeter hangt en dat ruim de helft daarvan zonnepanelen heeft. Netbeheer Nederland meldt aan kassa dat de laatste oude meters pas in het najaar van 2026 vervangen zouden kunnen worden.

---

08.35 uur
GroenLinks-PvdA heeft sleutel in handen: ‘Niet zomaar tegenstemmen’

Senator Ferd Crone, die namens de fractie GroenLinks-PvdA het woord voert tijdens het debat, maakte gisteren eerst bij EenVandaag en later aan tafel bij talkshow Op1 duidelijk dat zijn fractie niet zomaar vóór of tégen het wetsvoorstel zal stemmen. Crone’s fractie heeft de sleutel in handen, omdat zij de demissionaire regering in de Eerste Kamer aan een meerderheid kunnen helpen.

‘Tegenstemmen is geen goede optie, dan blijft de salderingsregeling zoals hij is’, aldus Crone aan tafel bij Op1. ‘Ik heb liever dat de salderingsregeling wordt toegesneden op mensen die huren, die staan klaar. Ook woningcorporaties zeggen nu we kunnen niet verder, want het wordt te duur.’

Crone wil vandaag tijdens het Eerste Kamerdebat voorstellen om de salderingsregeling ‘af te toppen’ voor hogere inkomens. De senator denkt aan een plafond waarbij huishoudens met 6 tot 8 zonnepanelen mogen blijven salderen. ‘Dat zijn ook de meeste gewone gezinnen, die hebben er geen 30. Iemand die 30 zonnepanelen heeft, heeft misschien ook wel een Tesla en kan thuis een batterij opladen.’

---

8.20 uur
Minister Jetten blikt vooruit: ‘Kosten tot 700 miljoen euro per jaar’

Op X, het voormalige Twitter, blikt ook demissionair minister Jetten alvast vooruit naar het debat. ‘Dinsdag behandelt de Eerste Kamer het wetsvoorstel over de afbouw van de salderingsregeling. Het voorstel stamt uit 2017 en is in 2020 ingediend bij de Tweede Kamer. Het is belangrijk dat er nu voor iedereen duidelijkheid komt. De salderingsregeling was een succes (Nederland is kampioen zonnepanelen), maar is nu niet meer nodig. Zonnepanelen zijn steeds goedkoper en efficiënter. Ook zonder salderingsregeling verdienen zonnepanelen zich binnen 7 jaar terug. De regeling leidt tot extra kosten. Hierdoor betaalt iedereen een hoger energietarief, juist ook de mensen zonder zonnepanelen. Dat is niet meer rechtvaardig. Als de afbouw doorgaat, komt er een minimumvergoeding voor teruggeleverde zonnestroom. Dat geeft extra zekerheid dat zonnepanelen voldoende opleveren. En levert dus meteen voordeel op. Mocht de Eerste Kamer niet instemmen met het wetsvoorstel, dan kost dat oplopend tot 2031 structureel ruim 700 miljoen per jaar. Het volgende kabinet moet daarvoor dan bezuinigen of belastingen verhogen.’

---

08.00 uur
Welkom!

Welkom in dit liveblog over het debat in de Eerste Kamer over de afbouw van de salderingsregeling. Vanaf 14.10 uur gaan de senatoren van de Eerste Kamer in debat met demissionair minister Jetten. De salderingsregeling was gisteren al prominent in het nieuws. Alle grote actualiteitenrubrieken besteedden aandacht aan het salderingsdebat in de Eerste Kamer; van EenVandaag tot Nieuwsuur en Op1.

Bij EenVandaag – en later op de avond ook bij Op1 – liet senator Ferd Crone van GroenLinks-PvdA weten dat demissionair minister Jetten water bij de wijn zal moeten doen om goedkeuring te krijgen voor zijn wetsvoorstel. De stem van Crone zal ongetwijfeld gehoord worden, omdat zijn fractie – of die van de BoerBurgerBeweging (BBB) – Jetten aan een meerderheid in de Eerste Kamer zal moeten helpen.