Groei zonnepanelen vlakt af in nieuwe scenario’s netbeheerders

Door afbouw van de salderingsregeling, lagere gasprijzen en netcongestie is de verwachte hoeveelheid zonnepanelen die in 2050 opgesteld is door de netbeheerders verlaagd ten opzichte van eerdere studies.

Lager in 3 scenario’s
‘Zonne-energie is tussen 2018 en eind 2023 vervijfvoudigd; mede dankzij een hoge gasprijs tussen eind 2021 en eind 2023 en gunstige subsidieregelingen op zonnepanelen, zoals de salderingsregeling en de SDE++’, schrijven de netbeheerders in hun scenariostudie. Sindsdien is er een daling in de toename van zon-pv, mede door een gematigde gasprijs, beoogde beëindiging van de salderingsregeling en een aanscherping in de voorkeursvolgorde van zonne-energie en netcongestie.’

De nieuwe scenariostudie van de netbeheerders kent daarom ook een minder grote rol voor zonnepanelen. De totale hoeveelheid zonne-energie die wordt opgewekt is lager in 3 van de 4 scenario’s. Het scenario Eigen Vermogen heeft wél een hoeveelheid zonnepanelen vergelijkbaar met de hoogste scenario’s uit de eerdere Integrale Infrastructuurverkenning 2030-2050 (II3050) van de netbeheerders.

Consumentenmarkt
De afgelopen jaren kende de consumentenmarkt voor zonnepanelen een sterke groei door dalende prijzen, verbeterde efficiëntie en de salderingsregeling. Tijdens de energiecrisis van 2022-2023 versnelde deze trend nog verder door hoge energieprijzen. De netbeheerders constateren dat sinds 2024 het consumentensentiment echter is afgezwakt. De aangekondigde afschaffing van saldering in 2027, terugleverkosten bij energieleveranciers en lagere energieprijzen zorgen voor onzekerheid. Desondanks blijft de terugverdientijd ruim onder de levensduur van zonnepanelen.

Het scenario 'Eigen Vermogen' voorziet de hoogste groei, 'Koersvaste Middenweg' een gemiddelde toename, terwijl 'Gemeenschappelijke Balans' en 'Horizon Aanvoer' uitgaan van beperktere adoptie. Duurzaamheidsdoelstellingen van woningcorporaties en strengere eisen in bouwvoorschriften dragen volgens de scenario’s bij aan verdere groei van zonnepanelen. Bij nieuwbouwwoningen worden zonnepanelen geïnstalleerd volgens nieuwbouwprognoses, met paneelvermogens afgestemd op de verschillende gebouwtypes.

Grote daken en zonneparken
Op grote daken en velden wordt de groei van zonne-energie volgens de scenariostudie sterk bepaald door nationale beleidsdoelen en beschikbare subsidies. Hoewel het doel van 35 terawattuur uit de Regionale Energiestrategieën (RES’en) aan grootschalige zon-pv en wind waarschijnlijk wordt gehaald, blijkt de ambitie van 55 terawattuur moeilijker te realiseren door netcongestie en ruimtelijke beperkingen.

De implementatie van de Europese EPBD-richtlijn voor gebouwen zal bijdragen aan verdere groei door verplichtingen voor zonnepanelen bij nieuwbouw, renovatie en publieke gebouwen. Ook kansen voor zon-pv op rijksgronden stimuleren de ontwikkeling. Het potentieel voor zonnevelden is met 20 tot 200 gigawattpiek volgens de netbeheerders theoretisch zeer groot, maar realistischer schattingen wijzen op 20 tot 60 gigawattpiek, afhankelijk van beleidskeuzes.

Opgestelde vermogens
Onderstaande tabel geeft een compleet overzicht van de totale opgestelde vermogens – in gigawattpiek – aan zonnepanelen voor alle 4 de scenario’s en voor de kalenderjaren 2030, 2035, 2040 en 2050.

In de scenariostudie Netbeheer Nederland wordt gesproken over opgesteld vermogen bij zonnepanelen. Dit getal verwijst naar het piekvermogen van alle geïnstalleerde zonnepanelen, maar in de praktijk is dit niet het vermogen dat daadwerkelijk aan het stroomnet wordt geleverd. Dit komt door overplanting, ook wel overdimensionering genoemd. Dit is een veelgebruikte praktijk waarbij de omvormer kleiner is dan het totale piekvermogen van de zonnepanelen. Een analyse van bestaande installaties toont volgens de netbeheerders dat omvormers gemiddeld 10 procent kleiner zijn dan het piekvermogen van de zonnepanelen. Bij een kwart van de installaties is de omvormer zelfs 20 tot 25 procent kleiner.

Uitgangspunten
De voorspelde vermogens zijn gebaseerd op de uitgangspunten uit de volgende tabel.

Meer statistieken over de energieopslag- en zonne-energiemarkt lezen? Lees dan het speciale Solar & Storage Magazine-dossier ‘De harde cijfers’.