Brancheorganisaties slaan alarm over missen klimaatdoelen en hekelen gebrek aan ambitie

Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) concludeerde deze week in de Klimaat- en Energieverkenning (KEV) 2025 dat Nederland met het huidige beleid slechts 45 tot 53 procent emissiereductie bereikt, terwijl het wettelijke doel op 55 procent staat voor 2030. Ook de Europese verplichting voor 39 procent hernieuwbare energie wordt niet gehaald en dat leidt tot forse kritiek van tal van brancheorganisaties.

Financiering stopt
‘Het is nu tijd voor energie-Deltawerken, met stevige keuzes voor vrijheidsenergie en langjarige zekerheid,’ aldus Olof van der Gaag, voorzitter van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE). ‘Iedere euro voor fossiele energie maakt ons kwetsbaarder, iedere euro voor duurzaam maakt ons sterker.’

Een groot knelpunt is het ontbreken van budget voor de Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE++) vanaf 2027 zonder dat een opvolgende regeling al vormgegeven is. Deze subsidie is volgens de NVDE cruciaal voor veel duurzame-energieprojecten. Er is wel 948 miljoen euro uitgetrokken voor 2 gigawatt windenergie op zee, maar dit wordt bekostigd uit middelen voor het CO2-vrij maken van elektriciteitscentrales.

‘Bedrijven denken jaren vooruit bij grote projecten en moeten kunnen rekenen op deze regeling. Hierdoor dreigt stilstand van de transitie,’ waarschuwt Van der Gaag. Holland Solar pleit ondertussen voor een contract for difference (cfd)-systeem om de uitrol van zonne-energie te blijven stimuleren.

Import domineert
‘Met het huidige beleid halen we de klimaatdoelen niet,’ bevestigt Wijnand van Hooff, algemeen directeur van Holland Solar. ‘Het perspectief op een CO2-vrije elektriciteitsvoorziening in 2035 blijft haalbaar, maar de uitvoering stokt. Zonder investeringszekerheid verliezen we tempo, banen en leveringszekerheid.’

‘De snelste megawatts liggen op onze daken’, vervolgt van Hooff. Verhoog de nieuwe normering voor zonnepanelen op grote daken zodat we geschikte daken standaard vol leggen.’ Zonne-energie blijft volgens hem bovendien een goede investering voor huishoudens. Een kilowattuur zonnestroom kost een gemiddeld huishouden 5 eurocent per kilowattuur als investering, maar voorkomt het inkopen van 25 eurocent per kilowattuur.  

Netcongestie blijft
Netbeheer Nederland waarschuwt dat 2026 een verloren jaar dreigt te worden als er geen fundamentele keuzes worden gemaakt. Netcongestie blijft een structurele beperkende factor voor duurzame-energieprojecten.

‘Niks doen is kiezen voor een energiesysteem dat te duur is en niet toegankelijk voor iedereen,’ stelt Hans-Peter Oskam, algemeen directeur Netbeheer Nederland. ‘Energie is de basis van een fijne woning, het zorgt voor een draaiende economie en het maakt duurzame mobiliteit mogelijk. Toegang tot het stroomnet en een voorspelbare energierekening dragen bij aan de bestaanszekerheid. Niks doen is kiezen voor een energiesysteem dat te duur is en niet toegankelijk voor iedereen. Er staat veel op het spel, dus het komende kabinet moet samen met alle partijen de stap naar voren zetten.’

Stimulans elektrisch rijden verdwijnt
De Vereniging van Nederlandse Autoleasemaatschappijen (VNA) uit zorgen over het verdwijnen van fiscale voordelen voor elektrisch rijden. De motorrijtuigenbelasting (mrb)-korting wordt beperkt tot 30 procent en het bijtellingspercentage stijgt naar 22 procent.

Vanaf 1 januari 2027 betalen werkgevers bovendien een pseudo-eindheffing van 12 procent over de waarde van iedere fossiele auto die zij aan een werknemer ter beschikking stellen. Werkgevers moeten deze heffing betalen voor fossiele personenauto’s die zij vanaf die datum aan werknemers beschikbaar stellen. ‘De aangekondigde pseudo-eindheffing legt een onverwachte financiële last op werkgevers, terwijl juist nu stabiliteit en investeringsruimte cruciaal zijn voor de mobiliteitstransitie,’ stelt VNA-voorzitter Renate Hemerik.

Huiseigenaren betalen
Vereniging Eigen Huis is teleurgesteld over het uitblijven van een substantiële verlaging van de energiebelasting. Met de aanstaande afschaffing van de salderingsregeling voor zonnepanelen en stijgende netbeheerkosten zal de energierekening voor huiseigenaren volgens de belangenbehartiger structureel stijgen.

‘De verduurzaming van je woning mag nooit leiden tot een onevenredige stijging van woonlasten,’ zegt directeur Cindy Kremer. ‘Het is aan de politiek om te zorgen voor een eerlijke energierekening door stabiel beleid.’

De brancheorganisaties roepen het huidige én toekomstige kabinet unaniem op om meer ambitie te tonen en langetermijnbeleid te formuleren dat de energietransitie versnelt in plaats van belemmert.