Uniforme taxatieaanpak moet uitbouw stroomnet versnellen

De demissionair minister van Klimaat en Groene Groei meldt dat het om een tijdwinst gaat van 3 tot 12 maanden.

Bestaande knelpunten
De huidige praktijk van grondverwerving voor elektriciteitsinfrastructuur kent aanzienlijke uitdagingen. Uit onderzoek, uitgevoerd door EY in opdracht van het ministerie, blijkt dat er grote verschillen bestaan in de wijze waarop grondprijzen voor midden- en hoogspanningsstations tot stand komen. Dit gebrek aan uniformiteit en transparantie leidt vaak tot wantrouwen, moeizame onderhandelingen en vertragingen in het minnelijke traject – het proces waarbij partijen proberen in onderling overleg tot overeenstemming te komen.

De EY-onderzoekers identificeren verschillende knelpunten in de huidige praktijk. Zo hebben partijen vaak uiteenlopende opbrengstverwachtingen, ontbreekt voldoende kennis van elkaars context en regelgeving, en is er beperkte flexibiliteit in grondstrategieën bij gemeenten en netbeheerders. Ook bestaat het risico op prijsopdrijving door precedentwerking, waarbij nieuwe taxaties vooral gebaseerd worden op eerdere transacties zonder rekening te houden met specifieke omstandigheden.

Netcongestiepremie
De voorgestelde uniforme taxatieaanpak bouwt voort op bestaande methoden, maar biedt meer houvast en transparantie. Een belangrijke innovatie is de introductie van een ‘netcongestiepremie’. Als partijen aan het begin van het minnelijke proces binnen een afgesproken termijn tot overeenstemming komen, wordt een bonus van 20 procent bovenop de grondwaarde betaald.

Deze premie is vergelijkbaar met de ‘meewerkpremie’ die netbeheerders afgelopen september hebben vastgesteld voor de aanleg van nieuwe energie-infrastructuur zoals kabels en leidingen. Belangrijk is dat de premie alleen geldt tijdens periodes van netcongestie. Deze tijdelijke maatregel voorkomt dat de hogere prijzen structureel worden en de grondprijzen voor netbeheerders onrealistisch hoog worden.

Versnellingspotentieel
Volgens de onderzoekers kan de nieuwe aanpak leiden tot een versnelling van 3 tot 12 maanden in het grondverwervingsproces. Dit betekent een mogelijke tijdsbesparing tot 40 procent ten opzichte van de huidige doorlooptijd van 1,5 tot 2,5 jaar. Deze versnelling wordt mogelijk door het bevorderen van vertrouwen tussen partijen, gebaseerd op lokaal relevante marktwaarden, transparantie in de totstandkoming ervan en een financiële stimulans voor tijdige overeenstemming.

De taxatieaanpak kenmerkt zich door een methodiek gebaseerd op de ‘vergelijkende methode’. Bij deze methode wordt de waardering opgebouwd uit verschillende componenten: de waarde van de grond in de huidige staat, het potentiële toekomstige gebruik en een premie die recht doet aan de belangen van zowel verkoper als koper.

Praktijktoetsing
De voorgestelde aanpak zal in de komende periode worden getoetst op uitvoerbaarheid, implementatie en draagvlak. Dit gebeurt via pilots met gemeenten, netbeheerders, taxateurs en grondeigenaren. Bij de taxateurs zijn zowel de Royal Institution of Chartered Surveyors (RICS) als de Nederlandse Vereniging van Rentmeesters en Taxateurs van Vastgoed (NRTV) betrokken.

De resultaten van deze pilots worden in het eerste kwartaal van 2026 geëvalueerd. Het uiteindelijke doel is een breedgedragen taxatieaanpak die wordt vastgelegd in een handreiking met gestandaardiseerde waarderingsuitgangspunten. Zo kan deze zich ontwikkelen tot staande praktijk in de sector.