Wat willen ‘winnaars’ D66 en PVV met batterijen en zonnepanelen?

Waar de PVV wil stoppen met de energietransitie, zet D66 juist vol in op verduurzaming en klimaatmaatregelen.

PVV: klimaatbeleid ‘compleet failliet’
De PVV schreef in haar verkiezingsprogramma het ministerie van Klimaat en Groene Groei omvormen tot het ministerie van Betaalbare Energie. Volgens partijleider Geert Wilders heeft Nederland met ruim een half miljoen huishoudens in energiearmoede andere prioriteiten dan klimaatbeleid en is dat ‘compleet failliet’. ‘Energie is geen luxe, maar een basisbehoefte', stelt de partij in haar verkiezingsprogramma.

In concrete maatregelen wil de PVV de btw op energie verlagen van 21 naar 9 procent. Daarnaast wil de partij zich terugtrekken uit het Klimaatakkoord van Parijs, de Klimaatwet intrekken en het Klimaatfonds schrappen. Kolen- en gascentrales moeten openblijven en nieuwe kerncentrales worden gebouwd.

De partij pleit voor het stopzetten van de uitrol van windturbines en zonneparken, die volgens de PVV het elektriciteitsnet overbelasten en omwonenden ziek maken.

D66’s: het kan wél
D66 kiest voor een volledig andere aanpak, wil op volle kracht doorgaan met de energietransitie en zet in op een robuust energiesysteem met een mix van energiebronnen. Zo wil de partij de toewijzing van windmolens op zee versnellen en investeren in zonnepanelen op daken en restgronden.

Bij zonne-energie legt de partij in het verkiezingsprogramma ‘Het kan wél’ de focus nadrukkelijk op het democratiseren van de energietransitie. D66 wil wetgeving aanpassen om collectieve opwekking van energie te vergemakkelijken. Energie delen binnen buurten en het gebruik van wijkbatterijen worden actief ondersteund, terwijl participatie via energiecoöperaties fiscaal aantrekkelijk wordt gemaakt.

Wat verduurzaming van woningen betreft, stelt D66 dat dit direct financieel voordeel moet opleveren. De partij wil energiecoaches aanstellen die mensen begeleiden met maatwerkadvies vanuit energiehuizen in de wijk, waarbij bewoners gewezen worden op huur- en leaseconstructies voor zonnepanelen waarvan de financieringslast niet hoger is dan de energiebesparing.

Buurt- en thuisbatterijen
D66 zet sterk in op energieopslag als oplossing voor fluctuaties in het energieaanbod. De partij stimuleert batterijopslag, warmteopslag en groene waterstofproductie om verzekerd te zijn van voldoende energie. Tegelijkertijd wil D66 afspraken maken met grootverbruikers over flexibel elektriciteitsgebruik en het gebruik van slimme meters en dynamische tarieven in huishoudens.

Een belangrijke pijler in het D66-programma is de energiebelasting, die wat de partij betreft gesaldeerd moet worden om stapeling te voorkomen en gereguleerd gebruik van thuisbatterijen te stimuleren. Ook vehicle-to-grid-technologie, waarbij elektrische auto's stroom kunnen terugleveren aan het net, krijgt als het aan D66 ligt hiermee een stimulans.

Netcongestie
Zowel PVV als D66 erkennen de problemen met het overbelaste elektriciteitsnet, maar kiezen tegelijkertijd voor verschillende oplossingen. De PVV wil netcongestie oplossen door te stoppen met zonneparken en windturbines. ‘We stoppen met de energietransitie en gaan netcongestie oplossen: geen windturbines, geen zonneparken of andere weersafhankelijke wiebelstroom. We gaan niet verplicht van het gas af, houden onze kolen- en gascentrales open en bouwen meer kerncentrales – stabiel en betrouwbaar’, aldus de PVV.

D66 zet juist in op verzwaring van het stroomnet, gecombineerd met meer centrale en decentrale energieopslag van elektriciteit met batterijen en smartgridtoepassingen. ‘Om te zorgen dat het elektriciteitsnetwerk geen belemmering meer is in de transitie van de industrie of het bouwen van huizen, zetten we in op maximaal aanbod en opslag van energie. De geschatte totale vraag ná een geslaagde transitie is leidend voor onze investering in het aanbod en de opslagcapaciteit’, aldus D66.

Complexe formatie zonder PVV?
De komende uren en dagen moet duidelijk worden welke partij daadwerkelijk de grootste wordt. Met een verschil van enkele duizenden stemmen en nog niet alle stemmen geteld, is de strijd nog in volle gang. De definitieve verkiezingsuitslag wordt bovendien pas volgende week – op vrijdag 7 november – vastgesteld, waarna mogelijk een complex formatieproces zal volgen.

De diametraal tegengestelde visies op klimaatbeleid maken het lastig te voorspellen welke koers Nederland zal varen, waarbij de kanttekening gemaakt moet worden dat het onwaarschijnlijk is dat de PVV zal gaan regeren. De partij van Geert Wilders werd tijdens de verkiezingscampagne door veel politieke partijen uitgesloten als coalitiepartner. Een coalitie waarin D66 een sterke positie heeft, zou kunnen leiden tot versnelling van de energietransitie, terwijl in het onwaarschijnlijke geval dat de PVV gaat regeren het kabinet waarschijnlijk zal inzetten op het afremmen of zelfs terugdraaien van klimaatmaatregelen.

Het verschil in zetels en stemmen tussen de grootste partijen is volgens de NOS sinds 1956 in ieder geval nog nooit zo klein geweest. Nooit eerder is het bovendien voorgekomen dat de 2 grootste partijen op hetzelfde aantal zetels uitkwamen. Deze historisch unieke situatie maakt de uitkomst van de formatie al onvoorspelbaar, temeer omdat er zich geen grote meerderheid voor een links of rechts kabinet heeft afgetekend door het zetelverlies van GroenLinks-PvdA en de VVD en de iets lager dan verwachte groei van het aantal zetels van het CDA.