Minister: woningbouw behoudt in nieuw prioriteringskader voorrang op stroomnet

De Autoriteit Consument en Markt (ACM) neemt uiterlijk 1 januari 2026 een nieuw definitief besluit over het prioriteringskader voor transportverzoeken op het elektriciteitsnet, demissionair minister Hermans verwacht echter dat de waakhond het nieuwe prioriteringskader al halverwege december presenteert. Het nieuwe besluit is nodig omdat het College van Beroep voor het bedrijfsleven het huidige kader in maart heeft vernietigd.

Voorrang blijft bestaan
In het nieuwe ontwerp behoudt woningbouw opnieuw voorrang doordat het in de categorie basisbehoeften valt. De mogelijkheden voor woningbouw om voorrang aan te vragen zijn zelfs uitgebreid. Ook collectieve woonvormen en individuele woningen die een grotere aansluiting willen, kunnen voortaan prioriteit krijgen.

De minister reageert hiermee op zorgen van de gemeenten Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht. Zij waarschuwden dat zonder duidelijke afspraken en landelijke regie de bouw van ruim 160.000 woningen en maatschappelijke voorzieningen zoals scholen en laadinfrastructuur in gevaar komt. Dat leidde tot Kamervragen van Henri Bontenbal en Derk Boswijk van het CDA.

Geleidelijke overgang
Netbeheerders hebben tot 1 juli 2026 de tijd om het nieuwe prioriteringskader voor kleinverbruikers te implementeren. Grootverbruikers kunnen per 1 januari 2026 al prioriteit aanvragen volgens het nieuwe kader. Tot 1 juli blijft de huidige werkwijze gelden, waarbij netbeheerders capaciteit reserveren voor het aansluiten van alle kleinverbruikers.

Het probleem met de huidige werkwijze is volgens Hermans dat er onnodig veel transportcapaciteit wordt gereserveerd voor het aansluiten van alle – toekomstige – kleinverbruikers, terwijl prioritaire partijen zoals ziekenhuizen en defensie op de wachtlijst staan. ‘Deze werkwijze doet geen recht aan de volgorde van het prioriteringskader en moet daarom veranderen, ook om de woningbouwopgave te borgen’, aldus Hermans.

Nieuwe werkwijze
Gelijktijdig met de implementatie werken netbeheerders, het ministerie van Klimaat en Groene Groei, het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, de ACM, het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) samen aan een nieuwe werkwijze van eerder aanvragen. Deze geldt zowel voor klein- als grootverbruikers en is in lijn met de uitgangspunten van non-discriminatoir, objectief en transparant toekennen van transportcapaciteit.

In de nieuwe werkwijze moeten ook prioritaire kleinverbruikers zoals woningbouwprojecten en scholen tijdig worden gemeld bij de netbeheerder. Zij moeten zowel transportvermogen als prioriteit aanvragen. Dit is niet alleen voor netbeheerders een nieuwe werkwijze, maar ook voor gemeenten en projectontwikkelaars. Zij krijgen daarom tijd om zich aan te passen.

Stapsgewijze vrijgave
De gereserveerde ruimte wordt niet direct na 1 juli 2026 aan alle partijen op de wachtlijst vrijgegeven, maar stapsgewijs beschikbaar gesteld. Eerst krijgen alleen partijen met prioriteit toegang. Dit is volgens Hermans noodzakelijk voor een zorgvuldige overgang naar de nieuwe werkwijze. Het uitgangspunt is dat op 1 januari 2027 de nieuwe werkwijze volledig in werking treedt.

Hermans benadrukt dat ruimte schaars is en blijft. Het is daarom van belang dat gemeenten bij het opstellen van hun woningbouwplannen rekening houden met de schaarse capaciteit en daar efficiënt gebruik van maken door te sturen op netbewuste nieuwbouw.