Kabinet overweegt doel wind- en zonne-energie te verhogen, besluit eind 2022

De minister voor Klimaat en Energie doet deze mededeling in de Zonnebrief waarmee hij de Tweede Kamer uitleg geeft over hoe het zonne-energiebeleid de komende jaren eruit zal zien.

Het huidige doel van 35 terawattuur vervult volgens Jetten momenteel een dubbele functie. Het is enerzijds een ambitie voor hernieuwbare elektriciteit op land als invulling van het vorige kabinetsdoel uit het Klimaatakkoord om 49 procent minder CO₂ uit te stoten in 2030. Het is anderzijds een maximum voor hernieuwbaar op land in de subsidieregeling SDE++, dat volgens hem nodig is om hierin ook een plaats te geven aan andere (duurdere) technieken, zoals duurzame warmte.

Transitiespelregels
‘De ambities van dit kabinet voor zon-pv, de verhoogde doelstelling van 55 procent CO₂-reductie in 2030 onder het Fit-for-55-pakket en de waarschijnlijke vraagstijging bieden aanleiding om de doelstelling van 35 terawattuur te herijken’, stelt minister Jetten. ‘Een herijking is ook afgesproken in het Klimaatakkoord.’

Hij zal de komende periode het initiatief nemen om voor deze herijking een interbestuurlijk overleg op te starten met de medeoverheden en het Uitvoeringsoverleg Elektriciteit van het Klimaatakkoord. ‘In dit interbestuurlijk overleg wil ik transitiespelregels opstellen voor de ontwikkeling van wind en zon en eventuele stimuleringsinstrumenten vormgeven. Hierbij zal nadrukkelijk aandacht zijn voor het CO₂-reductiepotentieel van zon-pv en daarmee voor de plaats die meer zonnestroom heeft in het toekomstige energiesysteem. Hiermee samen hangt ook de vraag hoeveel CO₂-vrije elektriciteit er nodig is in 2030 en de jaren daarna, zowel in totaal als op specifieke momenten.’

RES blijft leidend
Het antwoord op die laatste vraag wordt momenteel onderzocht door het Uitvoeringsoverleg Elektriciteit/Energie.

Jetten hierover: ‘In het herijkingstraject zal in ieder geval ook gelden dat het Regionale Energie Strategie (RES)-proces leidend blijft bij de ruimtelijke inpassing van hernieuwbaar op land. Ook geldt dat rekening moet worden gehouden met het dilemma rond de capaciteit op het net. Nieuwe ambities zouden niet moeten leiden tot een inefficiënte aanpak van het verzwaren en uitbreiden van het net, vandaar dat programmeren van groot belang is.’

Investeringszekerheid bieden
Van belang bij de herijking van de doelen is volgens de minister dat wordt voorkomen dat nieuwe initiatieven de komende jaren minder snel van de grond kunnen komen of stilvallen, of dat – door de nieuwe extra dimensie van het energievraagstuk – ruimtelijke besluitvormingsprocessen bij medeoverheden onnodig worden vertraagd. ‘Daarom moet ook op korte termijn duidelijkheid worden geboden over het bieden van investeringszekerheid en de eventuele instrumenten ter stimulering van de doelen’, aldus de minister.

Bij de herijking van de doelen zal daarom ook de afspraak uit het Klimaatakkoord over het blijven borgen van investeringszekerheid betrokken worden, ook na het stoppen van de subsidie via de SDE++ voor wind en zon. Onder welke omstandigheden een instrument hiervoor wenselijk is en of een overgangsregeling hiervoor geschikt zou zijn, heeft de minister laten onderzoeken door adviesbureau Trinomics.

Overgangsregeling na SDE++ niet logisch
In zijn onderzoek concludeert Trinomics concludeert dat de onderzochte optie voor een overgangsregeling voor wind- en zonne-energie – waarin de onrendabele top lager wordt ingeschat door middel van een andere rekenmethode die ook rekening houdt met winsten door hoge elektriciteitsprijzen – onder de nu voorziene omstandigheden waarschijnlijk niet de meest logische keuze is.

Jetten: ‘Onderdeel van de herijking van het doel voor hernieuwbaar op land is daarom ook de vraag hoe kan worden voorkomen dat de ontwikkeling van wind- en zonprojecten volledig stilvalt door een gebrek aan investeringszekerheid.’

Uitsluitsel
De minister stelt dat het kabinet zich daarbij realiseert dat de ambities voor meer zonnepanelen op daken en het sturen op multifunctioneel ruimtegebruik, gecombineerd met transportschaarste op het elektriciteitsnet en de daarvoor benodigde oplossingen, zullen leiden tot meerkosten waar in de SDE++ geen rekening mee kan worden gehouden.

‘Er wordt onderzocht of, en zo ja op welke wijze, vanuit het Rijk (gedeeltelijk) tegemoet gekomen kan worden aan deze kosten’, besluit de minister. ‘In hoeverre andere kostenverhogende aspecten vergoed moeten worden, hangt samen met de vraag wat een acceptabele terugverdientijd is. Over investeringszekerheid en eventuele stimulering zal het kabinet uiterlijk eind 2022 uitsluitsel geven, zodat het beleid hier uiterlijk begin 2024 (red. de cap van 35 terawattuur in de SDE++ op zal aansluiten.’