Het dilemma | Consument met zonnepanelen gaat betalen, terecht of onterecht?

Wat houdt de maatregel van Vandebron exact in?
‘De digitale meter in de meterkast houdt bij hoeveel een huishouden aan energie verbruikt en hoeveel er wordt teruggeleverd als er zonnepanelen op het dak liggen. Wat de uiteindelijke energierekening ook is, injecteer je jaarlijks meer dan 5 kilowattuur in het stroomnet, dan worden daar door Vandebron vaste terugleveringskosten voor in rekening gebracht. Daarbij wordt een staffel gehanteerd. Hoe meer teruglevering op jaarbasis, hoe hoger dat bedrag. De toeslag varieert daarmee van 4 tot 46 euro per maand.’

Wat is de motivatie?
‘Dat het eerlijk is dat mensen met zonnepanelen meer betalen voor de kosten van het groeiend aantal zonnepanelen in Nederland. Maar het gaat niet over netcongestie, wat je zou kunnen concluderen. Het gaat onder de streep natuurlijk gewoon over geld. Op zonnige dagen zakken de stroomprijzen steeds vaker naar nul op de EPEX-Spot of de onbalansmarkt. Dat gaat ten koste van de inkomsten van energiebedrijven zoals Vandebron.’

Het is dus logisch?
‘We hebben het over situaties die nog maar af en toe voorkomen. Maar op die momenten verlies je wel geld door consumenten die zowel een vaste prijs voor afname als levering genieten. Dit is de consequentie van het succes van zonne-energie – die wordt steeds minder waard naarmate de productie stijgt. Daar moeten we iets mee, dat roep ik al heel lang.’

De maatregel is dus terecht?
‘Het is in ieder geval dapper. Alle energieleveranciers worstelen met deze materie. Vandebron is echter de eerste die concreet actie onderneemt en steekt dus zijn nek uit. Dat was ook wel te merken aan de reacties van deze week. Maar Vandebron is niet dom. Met deze opslag sorteert het bedrijf handig voor op eventuele populistische maatregelen vanuit de politiek, zoals minimale prijzen voor de teruglevering van zonne-energie en het niet mogen doorberekenen van negatieve prijzen.’

Maar gaan niet heel veel klanten met zonnepanelen weglopen bij Vandebron?
‘Dat is nog maar de vraag, zeker op de wat langere termijn. Nu 1 schaap over de dam is, gaan er meer volgen. Veel energieleveranciers zullen een dergelijke stap gaan zetten. Daarmee kan het ook een marketinginstrument worden, zo van “bij ons betaal je minder toeslag”, “we hebben een tijdelijke korting” of “koop een thuisbatterij bij ons om je zelfverbruik te maximaliseren”.’

Solar Magazine berekende dat een deel van de klanten van Vandebron in extreme gevallen onder de streep netto zelfs moet gaan betalen voor de teruglevering van hun overtollige zonne-energie.
‘Dat wordt bevestigd door mijn eigen berekeningen. En dat is ongelofelijk, zeker voor een bedrijf dat de energietransitie wil bevorderen. Is er een fout gemaakt in de calculaties bij Vandebron, of is het bewust gedaan? Ik weet het niet. Het zal in ieder geval niet houdbaar zijn. Zo’n heffing op teruglevering mag van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) zolang die niet in standaardcontracten mag worden opgenomen. Maar als het klanten netto extra geld kost, dan zal de politiek of de rechter daar vast een stokje voor gaan steken.’