Liveblog | Harde kritiek belangenorganisaties op klimaatplannen rechts kabinet

vrijdag 9.40 uur
Aedes: uitrol zonnepanelen bij huurwoningen gaat stagneren

De voorgenomen directe afschaffing van de salderingsregeling in 2027 valt slecht bij Aedes, de koepelorganisatie voor woningcorporaties. ‘Dit zorgt ervoor dat de opbrengst van zonnepanelen gereduceerd wordt tot zo’n 30 procent van wat het nu is. Hierdoor wordt het voor huurders veel minder interessant om in te stemmen met het plaatsen van zonnepanelen. Daarbij komt dat energieleveranciers steeds vaker terugleverkosten hanteren. Hierdoor zal de uitrol van zonnepanelen waarschijnlijk stagneren.’

vrijdag 08.30 uur
Brancheorganisaties warmtepompindustrie ontstemd

De Vereniging Warmtepompen en de Nederlandse Verduurzamingsindustrie – Gebouwde Omgeving (NVI-GO) uiten forse kritiek op het besluit van de nieuwe coalitiepartijen om de verplichte uitrol van de warmtepomp te schrappen.

‘Daarmee ondermijnt het nieuwe kabinet de warmtepompsector, die fors heeft geïnvesteerd in productiecapaciteit en dat onderdeel is van de publiek-private uitvoering van het Nederlandse (hybride) warmtepompactieplan’, aldus de verenigingen. Ze vrezen dat de uitrol van warmtepompen tot stilstand komt als het hoofdlijnenakkoord uitgevoerd wordt. ‘Er is een aanzienlijke directe en indirecte werkgelegenheid gegenereerd door onze industrie, maar ook door onze leveranciers, installateurs, transport en logistiek. Als deze plannen worden uitgevoerd, maakt dat deze sectoren economisch kwetsbaar. We zijn ook verbaasd dat het voorstel een aantal belangrijke investeringen overbodig maakt. Er was een stimulans vanuit de overheid om de productiecapaciteit te vergroten, innovatieprogramma’s te starten, communicatieprojecten uit te voeren en actief te worden in prestatieborging en standaardisatie. Niet alleen de overheid heeft veel geïnvesteerd, maar door het enthousiasme van de overheid heeft ook de industrie geïnvesteerd in productielocaties, mensen en middelen. Als gevolg hiervan is er, mede door de duidelijke sturing van de overheid, geïnvesteerd in productiecapaciteit die klaar is voor een duurzame toekomst maar nu nog niet benut kan worden.’

donderdag 20.50 uur
Energy Storage NL ziet kansen en uitdagingen

Energy Storage NL ziet kansen, maar ook uitdagingen in het hoofdlijnenakkoord. Dat de salderingsregeling in 2027 volledig gestopt wordt, maakt het investeren in thuisbatterijen en decentrale warmteopslag interessanter, wat de brancheorganisatie toejuicht. Energy Storage NL is verder blij dat er in het hoofdlijnenakkoord aandacht wordt besteed aan het voortzetten van energietransitie en het bevorderen van de energieonafhankelijkheid en de leveringszekerheid. Mede gezien het recente advies van Tennet dat batterijen een belangrijke rol spelen in het bewaken van de leveringszekerheid na 2030, zijn volgens de brancheorganisatie extra maatregelen voor de stimulering van opslag noodzakelijk. ‘Het is een gemis dat vanuit het Klimaatfonds bespaard gaat worden op doorontwikkeling van onder meer batterijen. Vooral de ontwikkeling van een nieuwe generatie batterijen is van cruciaal belang voor de energietransitie en biedt kansen voor een sterke Nederlandse maakindustrie en vermindert de afhankelijkheid van kritische grondstoffen. Het stopzetten van het Nationaal Groeifonds zet deze doorontwikkeling verder onder druk.’

Energy Storage NL roept het nieuwe kabinet verder op om bij de verdere uitwerking van deze energietransitie duidelijke keuzes te maken richting integrale energiesystemen en daarbij het cruciale belang van energieopslag en conversie mee te nemen. ‘Hierbij is gericht beleid noodzakelijk voor de versnelling van energieopslag op nationaal, regionaal en lokaal niveau. Energieopslag in elektriciteit, warmte en moleculen zal namelijk een sleutelrol moeten spelen in het realiseren van een stabiel, betaalbaar en onafhankelijk energiesysteem. Zo biedt energieopslag kansen om meer duurzame energie van eigen bodem te gebruiken waardoor we minder afhankelijk worden van import. Daarnaast kan opslag piekbelastingen opvangen en daarbij de efficiëntie van het net verbeteren, wat leidt tot een goedkopere energierekening voor huishoudens en bedrijven. Ook helpt energieopslag de woningbouwopgave te versnellen.’

donderdag 19.00 uur
Fedet blij met prioritering netcongestie, zorgen over uitwerking en uitvoering

Fedet, belangenbehartiger van ondernemers in de elektrotechnische sector, is verheugd dat er een hoofdlijnenakkoord ligt met herkenbare elementen. ‘Het is nu belangrijk dat de nieuwe ministersploeg bij de uitwerking van een regeerprogramma oog heeft voor de uitvoerbaarheid: wees realistisch en betrek de sector’, aldus Matty Hummelink, bestuursvoorzitter van Fedet. ‘Wij hebben al langer gevraagd om een duidelijke aanpak van netcongestie, specifiek de piekbelasting. Het nieuwe kabinet zou daarom de landelijke aanpak netcongestie (LAN) moeten doorzetten, waar overheid én sector samen aan werken.’

Er ligt volgens Fedet met het hoofdlijnenakkoord een grote opgave en uitdaging voor de sector. ‘Want van de sector moet het komen; zonder talent kunnen we de energietransitie niet realiseren: instroom van personeel in onze sector is van groot belang. Daarnaast hopen we dat het regeerprogramma ook zal ingaan op thema’s die nu ontbreken in het hoofdlijnenakkoord, zoals een duidelijke strategie voor innovatie en circulaire economie. Graag gaat Fedet samen met de nieuwe ministersploeg in gesprek over het nog op te stellen regeerprogramma; om samen te werken aan een ambitieuze maar realistische uitvoering.’

donderdag 16.30 uur
Energiebedrijven blij met afbouw salderen: ‘Terugleverkosten kunnen substantieel verlaagd’

De koepel van energieleranciers, Energie-Nederland, laat weten dat het besluit om de salderingsregeling in een keer af te schaffen bij haar achterban breed wordt gesteund. ‘Een concrete datum in de nabije toekomst biedt zekerheid voor consumenten met zonnepanelen en ook voor degenen die ze nog willen aanschaffen’, aldus de belangenorganisatie van de energiebedrijven. ‘De terugleverkosten kunnen daarna substantieel verlaagd worden, mits ook het salderen van de leveringskosten wordt afgeschaft en afhankelijk van eventuele eisen aan de terugleververgoeding.’

Energie-Nederland blijft wel aandacht vragen voor de betaalbaarheid van de energietransitie en daarmee de energierekening. Voorzitter Cora van Nieuwenhuizen: ‘Er worden de komende jaren miljardeninvesteringen gedaan, onder andere om de overvolle stroomnetten uit te breiden. Deze kosten moeten niet bij de huidige generatie via de energierekening worden gelegd, maar wat ons betreft via de algemene middelen over een langere termijn worden verspreid. Met name de financieel kwetsbare huishoudens moeten kunnen rekenen op gerichte steun.’

donderdag 14.00 uur
Holland Solar boos: afschaffing salderen harde breuk met eerdere besluiten

Holland Solar-directeur Wijnand van Hooff laat weten hevig teleurgesteld te zijn over het voornemen om per 1 januari 2027 te stoppen met salderen. ‘Slechts 3 maanden geleden werd besloten dat de salderingsregeling in stand gehouden zou worden, waardoor het consumentenvertrouwen weer groeide. Het besluit om de salderingsregeling in één keer af te schaffen, is een vervelende verrassing voor de zonne-energiesector en voor consumenten. ‘

Holland Solar wijst erop dat sinds het besluit van de Eerste Kamer om het salderen te handhaven, meer dan 100.000 huishoudens hebben geïnvesteerd in zonnepanelen met het idee dat de stimuleringsregeling in stand blijft. ‘In afwachting van de uitwerking van het regeerakkoord blijven deze gezinnen in onzekerheid over het rendement van hun investering, terwijl zij uitgingen van een langjarig perspectief dat zij van de overheid voorgespiegeld hebben gekregen’, aldus Van Hooff. ‘Ditzelfde geldt voor de tienduizenden ondernemers in de zonne-energiesector, die voor de toekomst van hun bedrijf rekenen op een stabiel beleid vanuit Den Haag.’

Holland Solar pleit ervoor dat er in de uitwerking van het regeerakkoord een duidelijke visie komt ten aanzien van de investeringszekerheid. ‘Voor iedereen die wil investeren in zonnepanelen en met bijzondere aandacht voor groepen die op dit moment nog geen toegang hebben tot zonnepanelen’, aldus Van Hooff.

donderdag 13.35 uur
NVDE: ‘Nieuwe ministers moeten uitvoering energietransitie versnellen’

De Nederlandse Vereniging voor Duurzame Energie (NVDE) is blij dat het klimaatbeleid niet door de shredder gaat. Toch kraakt de organisatie diverse kritische noten. Zo is de organisatie benieuwd naar de doorrekening van het uitgewerkte regeerakkoord door het Planbureu voor de Leefomgeving (PBL) en de effecten van het akkoord voor de energietransitie, energieonafhankelijkheid en de klimaatdoelen. ‘Dan zal blijken of er alternatieven nodig zijn voor maatregelen die zijn geschrapt’, aldus NVDE-voorzitter Olof van der Gaag.

De NVDE heeft bovendien zorgen over extra hobbels die worden opgeworpen in de route naar energieonafhankelijkheid, zoals de belastingkorting op fossiele energie – aardgas, benzine en diesel – en het schrappen van de normering van warmtepompen. Om het tempo in de energietransitie te houden en de afhankelijkheid van fossiele energie af te bouwen, zijn volgens de organisatie onder meer in de gebouwde omgeving alternatieve maatregelen nodig. Daar ziet ze een belangrijke klus voor de nieuwe ministers die vol aan de bak moeten met de uitvoering: het sneller realiseren van duurzame-energieprojecten en energie-infrastructuur.

donderdag 13.10 uur
Eigen Huis ongerust over toekomst zonnepanelen

Vereniging Eigen Huis heeft zorgen over het schrappen van de salderingsregeling voor zonnepanelen zonder alternatief stimuleringsbeleid. De vereniging betreurt dit omdat het een rem zet op het stimuleren van duurzame zonne-energie. Dat laat de belangenorganisatie van woningeigenaren weten in reactie op het vandaag gepresenteerde hoofdlijnenakkoord van PVV, NSC, VVD en BBB.

Het besluit om het salderen te schrappen, zet volgens de organisatie ook een streep door de rekening voor mensen die hebben geïnvesteerd in zonnepanelen, of die overwegen dat te gaan doen. ‘Bovendien biedt het geen garantie dat energieleveranciers stoppen met het doorberekenen van terugleverkosten aan huishoudens met zonnepanelen.’

Wel is Eigen huis is blij dat er geen verplichtingen komen voor huiseigenaren en kopers om hun woning te verduurzamen met een – hybride – warmtepomp of om het energielabel van woningen binnen een bepaalde tijd te verbeteren via een verplichte labelsprong. De vereniging hecht aan het stimuleren om te verduurzamen in plaats van verplichtingen op te leggen. Consumenten houden volgens de organisatie dan zelf regie over de verduurzaming van hun woning.

donderdag 12.50 uur
Netbeheerders: Samen met nieuwe kabinet doorbouwen aan het energiesysteem

‘Het is positief dat er wordt ingezet op uitvoeren van bestaande plannen, we moeten met opgestroopte mouwen aan de slag’, is de eerste reactie van Hans-Peter Oskam, directeur Beleid en Energietransitie bij Netbeheer Nederland. De koepelorganisatie van de Nederlandse netbeheerders is blij dat er een coördinerend minister van Ruimtelijke Ordening wordt aangewezen. Energie is een integraal onderdeel van ruimtelijke inpassing en energieplanologie verdient daarom wat Netbeheer Nederland betreft prioriteit voor deze bewindspersoon.

De netbeheerders zijn ook blij dat de salderingsregeling geschrapt wordt, omdat dit bijdraagt aan het verminderen van de netcongestie. Wel vragen de netbeheerders aandacht voor de voorgestelde bezuinigingen op groene waterstof en de ontwikkeling van batterijen. De integrale benadering van het energiesysteem is volgens hen belangrijk, zodat de vraag en het aanbod over verschillende energiedragers kan worden verdeeld. Groene waterstof kan daarbij volgens hen een belangrijke rol spelen en batterijen zijn bovendien een wezenlijk onderdeel van het nieuwe energiesysteem. Oskam: ‘We zitten midden in de grootste verbouwing van ons energiesysteem ooit. Draagbaar, haalbaar en uitvoerbaar beleid zorgt dat we met maximale snelheid kunnen doorbouwen aan de energietransitie. Netbeheer Nederland gaat daarom graag met de nieuwe bewindspersonen aan de slag om de historische uitbreiding en vernieuwing van onze energie-infrastructuur voor bedrijven en burgers in recordtempo te realiseren.’

donderdag 11.45 uur
Techniek Nederland bezorgd: ‘Schrappen normering warmtepomp onverteerbaar’

Techniek Nederland, de koepelorganisatie van installateurs, laat weten dat het voornemen om de normering van de hybride warmtepomp te schrappen onverteerbaar is. Voorzitter Doekle Terpstra: ‘Installateurs en fabrikanten hebben tientallen miljoenen euro’s geïnvesteerd in opleidingen en productiecapaciteit. Dit besluit brengt een complete sector in grote problemen.’

Terpstra wil over het onderwerp zo snel mogelijk in gesprek met het nieuwe kabinet: ‘We hebben als sector afspraken gemaakt met de overheid en verwachten van de overheid dat zij die afspraken nakomt. Dit is een ondoordacht besluit. We hebben met elkaar de schouders gezet onder het verlagen van de CO2-uitstoot. Installatiebedrijven en zelfstandig ondernemers hebben veel geld, tijd en energie gestoken in opleidingen en de industrie heeft de productiecapaciteit verhoogd. Door dit terug te draaien, brengt het kabinet een hele sector in de problemen. Dit moet echt van tafel.’

Techniek Nederland is ook ontstemd over het voornemen om de salderingsregeling zonder afbouwpad in 2027 af te schaffen. Terpstra: ‘De Eerste Kamer heeft drie maanden geleden, nota bene met steun van PVV en BBB, besloten dat de salderingsregeling moest blijven. Daardoor begint de zonnestroombranche zich nu een beetje te herstellen. Het nieuwe kabinet haalt dat herstel nu onderuit.’ Het afschaffen van de salderingsregeling moet volgens Techniek Nederland in elk geval geleidelijk gebeuren, zoals in het oorspronkelijke wetsvoorstel stond. De brancheorganisatie betwijfelt al met al of de klimaatdoelen haalbaar zijn, gezien de voorgestelde maatregelen rond warmtepompen en zonnepanelen, die juist een rem lijken te zetten op bestaand beleid.

Tot slot hekelt de brancheorganisatie de onduidelijkheid over de kabinetsplannen voor het technisch beroepsonderwijs. Terpstra: ‘Het tekort aan technische vakmensen is urgent. Daar moeten we iets aan doen en dat kan alleen met voortvarende plannen voor het techniekonderwijs.’ Hij verwacht van de nieuwe regering baanbrekende initiatieven om de instroom van technische vakmensen te bevorderen. ‘Slagen we er niet in om méér technici aan het werk te krijgen, dan loopt ons land letterlijk vast.’ De voorzitter heeft er vertrouwen in dat het nieuwe kabinet het belang van het technisch beroepsonderwijs onderkent en er de aandacht aan zal geven die het verdient.’