Oproep aan kabinet voor beter klimaat- en energiebeleid: neem belemmeringen zon op dak weg

Tijdens de formatie van het kabinet vroeg de Maatschappelijke Alliantie de Tweede Kamer en de informateurs al tot 2 keer toe om een stabiel, voorspelbaar en toereikend overheidsbeleid op het terrein van klimaat en energie. Nu het kabinet ruim een half jaar onderweg is, doet de alliantie een dringende oproep nu écht werk te maken van een stabiel, voorspelbaar en toereikend klimaat- en energiebeleid.

Afhankelijk
‘Niets doen is namelijk geen optie’, waarschuwt de alliantie die onder de vlag van het Nationaal Klimaat Platform een brief naar premier Schoof heeft gestuurd. ‘Zonder consistent en toereikend beleid verliezen we belangrijke bronnen van brede welvaart, werkgelegenheid en een duurzame leefomgeving, en blijft onze energievoorziening grotendeels afhankelijk van andere landen. Het investeren in de energietransitie is een investering in de toekomst van en voor het Nederlandse bedrijfsleven en de Nederlandse economie en welvaart.’

Salderingsregeling
In de brief wordt netcongestie als showstopper genoemd voor veel ondernemers die willen verduurzamen én voor gemeenten met groeipotentieel om een deel van de kabinetsambitie van 1 miljoen extra woningen te realiseren.

‘Hoge energie- en nettarieven zetten Nederlandse bedrijven op achterstand ten opzichte van buitenlandse concurrenten. Ondernemers die inspeelden op nieuw overheidsbeleid en investeerden in duurzame technologie en opschaling van productie – bijvoorbeeld warmtepompen – dreigen door wisselend beleid failliet te gaan. Voor veel boeren en tuinders is de omschakeling naar een duurzame bedrijfsvoering nog een avontuur met een onzekere afloop. Voor burgers met een bescheiden portemonnee blijft een betaalbare energierekening onbereikbaar, onder meer door gebrek aan een alternatief voor de salderingsregeling voor zonnepanelen en stagnatie van collectieve warmtenetten en beschikbaarheid van duurzame warmtebronnen.’

Voorstellen
De brief van de Maatschappelijke Alliantie bevat ook de voorstellen die de voorzitters van de Uitvoeringsoverleggen van het Klimaatakkoord aan het kabinet hebben gedaan om de klimaatdoelen die gemist dreigen te worden alsnog te behalen.

Kern van die voorstellen is om de klimaat- en energietransitie met kracht voort te zetten. ‘Want de internationale concurrentiepositie van zowel Nederland als de EU vraagt om stevig investeren in duurzaam verdienvermogen’, aldus de alliantie.

Elektrificatie
Het eerste Uitvoeringsoverleg – dat van het Energiesysteem – pleit voor extra subsidie voor isolatie van woningen en gebouwen en – versterkte – handhaving van de energiebesparing bij bedrijven en gebouwen. Bovendien is het Uitvoeringsoverleg voorstander van het stimuleren van elektrificatie. ‘Voor meer elektrificatie is een robuust net essentieel, netverzwaring is dus de eerste prioriteit’, aldus het overleg. ‘In de periode dat er nog veel sprake is van congestie, dient optimaal gebruik te worden gemaakt van het bestaande net. Dit kan door onder andere het toepassen van nieuwe constructies als energiehubs en het inpassen van meer flexibiliteit in het systeem. Daarnaast kan gekeken worden naar het aanpassen van de betrouwbaarheidseisen op bepaalde momenten.’

Energiebelasting
Het Uitvoeringsoverleg stelt voor de energiebelasting gelijk te maken per energie-eenheid. Op dit moment is een kilowattuur elektriciteit zwaarder belast dan een kilowattuur gas. ‘Wanneer dit gelijk getrokken wordt, creëert dit een extra prikkel om te investeren in elektrificatie. Om te voorkomen dat de piek in de infrastructuur te hoog wordt, worden maatregelen getroffen om de grote energievragers tijdens de piekuren af te schalen. Denk aan de publieke laadpalen en eventueel aan warmtepompen en thuisbatterijen.’

Meer wind en zon
Bovendien roept het Uitvoeringsoverleg Energiesysteem de minister op om te zorgen voor voldoende initiatieven voor duurzame opwek met windmolens en zonnepanelen.

Het overleg vraagt het kabinet daarbij om zowel oog voor wind op zee als op land te hebben. De komst van lokale energiehubs en energiegemeenschappen moet daarnaast bevorderd worden door het vergroten en verbreden van ontwikkelfondsen voor warmte- en duurzame opwekprojecten. ‘En maak afspraken met decentrale overheden om hun gezamenlijke bod van rond de 55 terawattuur te realiseren. Neem bestaande belemmeringen weg bij aanleg grootschalig zon op dak en werk toe naar een CO2-vrij elektriciteitssysteem in 2035.’

SDE++ en ISDE
Het Uitvoeringsoverleg Gebouwde Omgeving doet de aanvullende oproep om bewoners en gebruikers te verleiden en ondersteunen met zekere subsidies, laagdrempelige financiering en het voortzetten van de SDE++, ISDE en andere ondersteunende regelingen. ‘Maak dat toegankelijker en versimpel de complexe aanvraagprocedures’, aldus het overleg. ‘Geleidelijke normering of standaardisering bij de (ver)koop van een woning of gebouw, geeft extra duidelijkheid en handelingsperspectief.

Elektrische auto’s
Het Uitvoeringsoverleg Mobiliteit wil tot slot dat de ingroei van elektrische personenauto’s de komende jaren wordt versneld.

Het overleg pleit voor korting in de fiscale bijtelling voor elektrische personenauto's van de zaak, normering van de nieuwverkoop van zakelijke auto’s, een gewichtscorrectie in de motorrijtuigenbelasting (MRB) voor elektrische auto’s en een aanschafsubsidie voor nieuwe en gebruikte elektrische auto’s.