Vlaams klimaatplan zet in op elektrificatie via taxshift, kritiek op missen klimaatdoelen

Minister-president Matthias Diependaele maakte bij de presentatie van het Vlaams Energie- en Klimaatplan (VEK) bekend dat 362 miljoen euro aan heffingen verschuift van de elektriciteitsfactuur naar gas- en stookoliefacturen. Deze taxshift, die in 2028 ingaat, moet mensen aanmoedigen over te stappen op elektrische auto’s en warmtepompen. Tegelijk komt er extra compensatie, zodat de totale energiefactuur voor wie op gas verwarmt gelijk blijft.

Sleutelelement
De Vlaamse regering mikt met haar klimaatplan – dat lange tijd op zich liet wachten door een politieke impasse – op een reductie van 40 procent broeikasgassen tegen 2030, vergeleken met 2005. Momenteel zit Vlaanderen op een daling van ongeveer 33 procent. Klimaatminister Melissa Depraetere (Vooruit) noemt het pakket ‘sterk en ambitieus’, maar onder meer milieuorganisatie Bond Beter Leefmilieu reageert teleurgesteld omdat het plan onder de Europese doelstelling voor Vlaanderen van 47 procent blijft. Ook vanuit de oppositie klinkt er kritiek.

De taxshift is een sleutelelement in het plan. ‘De prijs van elektriciteit ligt hoog in Vlaanderen. Wij zitten bij de hoogste’, aldus Depraetere. Deze hoge prijzen maken het minder aantrekkelijk om over te stappen op een elektrische auto of warmtepomp. Om te voorkomen dat mensen die op gas verwarmen de dupe worden, komt er een extra verlichting van de elektriciteitsfactuur. Hierdoor zou de totale energierekening voor iemand met een gemiddeld gasverbruik ongewijzigd moeten blijven.

Renovatiebooster
Naast de taxshift kondigt het plan ook een ‘renovatiebooster’ aan voor sociale huurwoningen. Voor de laagste inkomens komen er renteloze leningen en een extra renovatiepremie voor warmtepompen bij bewoners van appartementen. In totaal voorziet de Vlaamse regering bijna 1 miljard euro voor kwetsbare gezinnen en kleine ondernemingen in een sociaal klimaatplan.

Op het gebied van mobiliteit kiest de regering volgens minister Annick De Ridder (N-VA) voor ‘slimme, realistische en betaalbare opties’. Eind dit jaar presenteert ze een Masterplan Fiets om het aandeel van de fiets te verhogen. Ook komt er onderzoek naar een uniforme batterijcheck voor elektrische wagens bij een vrijwillige tweedehandskeuring.

Kritiek oppositie
Oppositiepartij PVDA is kritisch over het plan. ‘Op basis van wat we in de pers kunnen lezen, is er niets duidelijk: niet of de energiefactuur zal stijgen of dalen, niet welke impact de maatregelen van de regering zullen hebben en al helemaal niet of er nu eindelijk ambitie komt voor ons openbaar vervoer’, reageerde fractieleider Jos D’Haese.

Doordat het nieuwe klimaatplan nog niet publiek werd gemaakt, zelfs niet voor parlementsleden, is er volgens D’Haese nog veel onduidelijkheid. Zeker over de impact op de energiefactuur. ‘De regering beweert dat ze met de taxshift van elektriciteit naar gas de totale energiefactuur niet zal doen stijgen. Maar ze vergeet daarbij wel te vermelden dat de middelen daarvoor afkomstig zijn van een Europese taks die de gasfactuur nog eens met honderden euro’s omhoog zal jagen. Wat het uiteindelijke effect zal zijn voor de burger is volstrekt onduidelijk.’