Nederland start nationale implementatie EPBD, inclusief verplichting zonnepanelen

Demissionair minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening heeft de Tweede Kamer – die inmiddels op zomerreces is – geïnformeerd over de stapsgewijze aanpak en benadrukt dat er geen ‘nationale koppen’ op de Europese regels komen.

Zonnepanelen verplicht
Zonne-energie krijgt een prominente plek in de EPBD-implementatie met bepalingen die gericht zijn op het stimuleren van zonnepanelen op gebouwen (red. zie kader). ‘Daarvoor wordt een geschikte zonne-energie-installatie vereist op bouwwerken’, schrijft de minister. De voorschriften worden stapsgewijs ingevoerd: vanaf 2027 voor nieuwe overheids- en utiliteitsgebouwen, vanaf 2028 voor bestaande overheidsgebouwen en bestaande utiliteitsgebouwen bij ingrijpende renovatie, en vanaf 2030 voor nieuwe woningen.’

Emissievrije nieuwbouw
Vanaf 2030 moeten alle nieuwe gebouwen in Nederland energiezuinig en op het perceel emissievrij zijn. Dit betekent dat eigenaren zoveel mogelijk hernieuwbare energiebronnen moeten gebruiken, zoals zonne-energie, of moeten aansluiten op een lokaal warmtenet. Voor overheidsinstanties gelden al vanaf 2028 strengere eisen voor nieuwbouw, waarbij als ondergrens ‘BENG minus 10 procent’ wordt voorgeschreven.

Broeikasgasemissies
Een belangrijk onderdeel van de nieuwe regelgeving betreft de uitstoot van broeikasgassen tijdens de levensduur van een gebouw. Vanaf 2030 komen er regels voor hoeveel broeikasgassen mogen worden uitgestoten tijdens de volledige levenscyclus van een nieuw gebouw.

Hiervoor introduceert de richtlijn een nieuw meetinstrument: de ‘whole life cycle global warming potential’ (wlc-gwp). In 2027 komt er volgens de minister een routekaart met de specifieke eisen vanaf 2030.

Bestaande gebouwen
Ook bestaande gebouwen moeten in 2050 emissievrij zijn, maar voor woningeigenaren komen op korte termijn geen verplichtingen. ‘Woningeigenaren worden niet verplicht om nu hun huis extra te verduurzamen’, stelt minister Keijzer. ‘Woningeigenaren maken al goede stappen om hun huis comfortabel te maken en de energierekening te verlagen. Met subsidies en ondersteuning helpen we hen verder naar het einddoel.’

Renovatieplan
Er komt een Nationaal Gebouw Renovatieplan waarin staat hoe Nederland de verduurzaming van de gebouwde omgeving tussen nu en 2050 bereikt. Het concept van dit plan is eind 2025 klaar en gaat na het zomerreces in consultatie. Het definitieve concept moet voor 31 december 2025 worden ingediend bij de Europese Commissie.

Implementatieplanning
De implementatie van de EPBD IV verloopt in fasen. Sommige onderdelen, zoals de nieuwe eisen voor de verplichte installatie van zonnepanelen, treden al op 29 mei 2026 in werking. Andere delen volgen later.

Deze zomer start de minister met de consultatie van de eerste wijzigingen aan het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) die als onderdeel van de EPBD IV komend jaar ingevoerd moet worden. Het Bbl zal vervolgens met een tweede en derde tranche in 2027 en 2029 weer gewijzigd moeten worden om de laatste van de EPDB IV op nationaal niveau in te voeren. Minister Keijzer stelt zorgvuldig te willen handelen.

Zero Emission Building
Bij de derde tranche in 2029 gaat het onder meer om het vaststellen van de Zero Emission Building (ZEB)-eis  voor alle nieuwbouw per 2030 en de nieuwe methodiek voor energielabels van gebouwen.

‘De invoering van de ZEB-eis is een centraal onderdeel in het bereiken van het doel van de EPBD. Ik kies hier voor zorgvuldigheid in plaats van snelheid, omdat het veel impact kan hebben op de gebouweigenaren.’

Energielabel 2030
Per 2030 komt er een nieuw energielabel voor gebouwen dat gebaseerd is op een gemoderniseerde bepalingsmethode. De huidige labels A+ tot en met A+++++ vervallen dan en worden vervangen door een vereenvoudigde schaal van A tot en met G.

Op het nieuwe label wordt ook vermeld of een gebouw voldoet aan het ZEB-niveau voor 2050, waardoor gebouweigenaren direct kunnen zien of hun gebouw toekomstbestendig is.